ΘΕΟΛΟΓΟΙ ΚΡΗΤΗΣ - THEOLOGOI-KRITIS.SCH.GR

ΤΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

  • Μεγαλύτερο μέγεθος γραμματοσειράς
  • Προκαθορισμένο μέγεθος γραμματοσειράς
  • Μικρότερο μέγεθος γραμματοσειράς
Αρχική Ανακοινώσεις - Επίκαιρα Νέα Προγράμματα Σπουδών – Οδηγίες γύρω από τη διδασκαλία των Θρησκευτικών

Νέα Προγράμματα Σπουδών – Οδηγίες γύρω από τη διδασκαλία των Θρησκευτικών

E-mail Εκτύπωση

Αγαπητές και αγαπητοί συνάδελφοι,

Έχοντας ολοκληρώσει ένα πρώτο κύκλο επιμορφωτικών συναντήσεων με τους θεολόγους εκπαιδευτικούς σε διάφορες πόλεις της Κρήτης, καθώς επίσης 13 επιμορφωτικές ημερίδες -μέχρι στιγμής- με εκπαιδευτικούς Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, σε συνεργασία με τους αρμόδιους Σχ. Συμβούλους Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, με θέμα τη διδασκαλία των Θρησκευτικών με το νέο Πρόγραμμα Σπουδών, αισθάνομαι την ανάγκη να μοιραστώ μαζί σας ορισμένα συμπεράσματα γύρω από αυτό το θέμα, με μοναδική έγνοια να βοηθήσω όσο είναι εφικτό στο έργο σας.

Α. Για τον προγραμματισμό της διδασκαλίας:

Στο «ταξίδι» της διδασκαλίας χρειάζεται να γνωρίζουμε τον προορισμό μας, να σχεδιάζουμε την πορεία μας και να προβαίνουμε σε κάθε αναγκαία προετοιμασία. Η άφιξη στον προορισμό μας είναι βασικό κριτήριο για να διακριβώνουμε εάν πετυχαίνουμε τον στόχο μας.

Για τον προγραμματισμό της διδασκαλίας στο Γυμνάσιο, προτείνονται τα εξής βήματα: α) Ξεκινούμε με τον ετήσιο χρονοπρογραμματισμό, κατανέμοντας τις 7-8 Θεματικές Ενότητες της τάξης στον διαθέσιμο χρόνο, β) σε κάθε Θεματική Ενότητα, κατανέμουμε τα Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα στα διαθέσιμα διδακτικά δίωρα, γ) προγραμματίζουμε κάθε διδακτικό δίωρο, με στόχο να υλοποιούνται τα  Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα που έχουμε ορίσει σε αυτό. Κατανέμουμε/ιεραρχούμε τα Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα επιδιώκοντας, ει δυνατόν, να καλυφθούν όλα. Στη συνέχεια, εντοπίζουμε τα Βασικά Θέματα ή υποθέματα τα οποία υλοποιούν τα Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα, ξεχωριστά για κάθε δίωρο. Στο βήμα αυτό, σε ορισμένες Θεματικές Ενότητες, εάν υπάρχει λόγος, ενδέχεται να κάνουμε μερική επιλογή ή ακόμη και να τροποποιήσουμε ορισμένα θέματα, όμως, χωρίς να ανατρέπονται τα Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα. Τέλος, επιλέγουμε για κάθε βήμα την κατάλληλη διδακτική μέθοδο ή δραστηριότητα, είτε από το Πρόγραμμα Σπουδών είτε δική μας, καθώς επίσης χρησιμοποιούμε το σχετικό διδακτικό υλικό από τον Φάκελο ή άλλο κατάλληλο υλικό. Είναι προφανές ότι δεν υλοποιούμε όλες τις προτεινόμενες διδακτικές δραστηριότητες ούτε χρησιμοποιούμε όλα τα υλικά του Φακέλου. Η πυξίδα μας είναι τα Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα.

Στο Λύκειο, ακολουθούμε παρόμοια βήματα για τη ρεαλιστική κατανομή του διαθέσιμου χρόνου. Λόγω του ότι τα Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα στο Πρόγραμμα Σπουδών του Λυκείου αναπτύσσονται ανά διδακτική ενότητα, καθώς επίσης η προτεινόμενη πορεία είναι πιο συγκεκριμένη και όχι τόσο ανοικτή όπως στο Γυμνάσιο, χρειάζεται πιο μεθοδικός χρονοπρογραμματισμός και οικονομία του χρόνου. Εάν υπάρχει λόγος συντόμευσης, ενδείκνυται να προβαίνουμε σε συνδυασμούς, συντομεύσεις ή σε κάποιες περικοπές. Η άναρχη ανάμιξη των διδακτικών ενοτήτων πρέπει να αποφεύγεται, επειδή κάθε έννοια πρέπει να εξετάζεται στη συνάφειά της, με αφετηρία τη γενική έννοια της Θεματικής Ενότητας.  Τέλος, συστήνεται η  αξιοποίηση της διερευνητικής ή βιωματικής μεθόδου ανάλογα, όπως ορίζεται στον Οδηγό εκπαιδευτικού.

Β. Για τους Φακέλους Μαθήματος:

Οι Φάκελοι υλοποιούν το Πρόγραμμα Σπουδών, του οποίου αποτελούν προέκταση και αναπόσπαστο μέρος. Χωρίς το Πρόγραμμα Σπουδών, είναι αδύνατο να κατανοηθεί το περιεχόμενο και η δομή των Φακέλων, καθώς επίσης ο διδακτικός στόχος τον οποίο υπηρετεί κάθε προτεινόμενο υλικό. Επομένως, για τον προγραμματισμό και την οργάνωση της διδασκαλίας, ξεκινούμε πάντοτε από το Πρόγραμμα Σπουδών, στο οποίο ορίζονται τα Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα κάθε διδασκαλίας και όχι από τον Φάκελο. Δεν μπορούμε να οργανώσουμε τη διδασκαλία και να διδάξουμε αποτελεσματικά εάν δεν γνωρίζουμε ποια είναι και πού αποβλέπει η χρήση των υλικών που παρατίθενται στους Φακέλους και γι’ αυτό η διδασκαλία μόνο μέσω των Φακέλων πρέπει να αποκλειστεί.

Στο Πρόγραμμα Σπουδών υπάρχει μια πολύ καλά σταθμισμένη αλληλουχία σκοπών και στόχων, την οποία χρειάζεται να έχουμε υπόψη πριν τη χρήση των Φακέλων. Στο Γυμνάσιο, η ανάπτυξη της σκοποθεσίας κλιμακωτά περιλαμβάνει τους γενικούς σκοπούς του μαθήματος, τον βασικό σκοπό του κύκλου, τους γενικούς στόχους κάθε τάξης, τα Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα σε κάθε Θεματική Ενότητα της τάξης και τις Προσδοκώμενες Επάρκειες κάθε τάξης. Το εισαγωγικό σημείωμα που υπάρχει στην αρχή κάθε Θεματικής Ενότητας στους Φακέλους του Γυμνασίου απευθύνεται στον μαθητή και γι’ αυτό δεν περιλαμβάνει όλα τα Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα, τα οποία γνωρίζει ο εκπαιδευτικός. Στο Λύκειο, αντίστοιχα, ορίζονται κλιμακωτά οι γενικοί σκοποί του μαθήματος, οι ειδικοί στόχοι κάθε τάξης και τα Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα σε κάθε διδακτική ενότητα. Κάθε διδακτική ενότητα κινείται γύρω από μια ειδική έννοια, η οποία με τη σειρά της υπάγεται σε μια γενικότερη έννοια (Θεματική Ενότητα).

Σύμφωνα με τα παραπάνω, οι Φάκελοι είναι συλλογές διδακτικού υλικού, το οποίο συχνά εκτίθεται σε εγκυκλοπαιδική διάταξη. Η κύρια διαφορά τους με τα παραδοσιακά διδακτικά βιβλία είναι ότι αποτελούν εργαλεία του Προγράμματος Σπουδών και δεν έχουν τον χαρακτήρα δοκιμίου αφηγηματικής μορφής, ούτε στο σύνολό τους ούτε στις επιμέρους διδακτικές ενότητες. Τα υλικά που παρατίθενται σε κάθε Φάκελο είναι οργανωμένα με τη σειρά των Βασικών Θεμάτων και υποθεμάτων, όπως αυτά αναφέρονται στο Πρόγραμμα Σπουδών. Επομένως, τόσο στο Γυμνάσιο όσο και στο Λύκειο, το περιεχόμενο του μαθήματος ορίζεται στο Πρόγραμμα Σπουδών και όχι στους Φακέλους, οι οποίοι απλώς περιέχουν χρήσιμο διδακτικό υλικό, για την υποστήριξη της διδασκαλίας.

Το υλικό των Φακέλων προορίζεται για εργασία στην τάξη. Η αξιοποίησή του γίνεται μέσα από διδακτικές δραστηριότητες διαλογικής, συμμετοχικής, διερευνητικής και βιωματικής μορφής, οι οποίες υπηρετούν την ερμηνευτική, δημιουργική και κριτική σκέψη και μέσω των οποίων επιδιώκεται η επίτευξη των Προσδοκώμενων Μαθησιακών Αποτελεσμάτων. Επομένως, το υλικό δεν αποτελεί  «διδακτέα» ή «εξεταστέα» ύλη. Αυτό δεν αποκλείει, σε κάποιες περιπτώσεις, να επισημαίνεται ένα απόσπασμα ή ένα υλικό, με στόχο τη μελέτη ή την περαιτέρω επεξεργασία από τους μαθητές στο σπίτι, χωρίς αυτό να είναι ο κανόνας.

Γ. Για την αξιολόγηση των μαθητών:

Στο Γυμνάσιο ισχύει το Π.Δ. 126/2016 και στο Λύκειο το Π.Δ. 46/2016, συνυπολογιζομένων και των εγκυκλίων γύρω από τις Συνθετικές Δημιουργικές Εργασίες στο Γυμνάσιο (213118/Δ2/05-12-2017) και τις Δημιουργικές Εργασίες στο Λύκειο (220473/Δ2/23-12-2016). Εκτός των περιπτώσεων των μαθητών που απαλλάσσονται νόμιμα από το μάθημα, δεν προβλέπεται άλλη διαδικασία μερικής ή ολικής εξαίρεσης από τις διαδικασίες αξιολόγησης του μαθήματος (εγκύκλιος 210413/ ΓΔ4/01-12-2017).

Για την αξιολόγηση του μαθητή σύμφωνα με το νέο Πρόγραμμα Σπουδών, υπάρχει χρήσιμη πληροφόρηση στις φετινές διδακτικές οδηγίες του μαθήματος στο Γυμνάσιο (εγκύκλιος 164306/Δ2/03-10-2017) και, αντίστοιχα, του μαθήματος στο Λύκειο (εγκύκλιος 168781/Δ2/09-10-2017), καθώς επίσης στον Οδηγό Εκπαιδευτικού του Γυμνασίου (σελ. 229 κ.ε.) και στον Οδηγό Εκπαιδευτικού του Λυκείου (σελ. 320 κ.ε.).

Οι γενικές παιδαγωγικές αρχές της αξιολόγησης του μαθητή είναι κοινές σε όλα τα μαθήματα. Σκοπός της αξιολόγησης είναι η βελτιωτική ανατροφοδότηση του μαθητή καθώς και της διδασκαλίας. Επιθυμητός προσανατολισμός είναι η περιγραφική και διαμορφωτική μορφή αξιολόγησης έναντι της τελικής και αθροιστικής. Πηγές και εργαλεία αξιολόγησης είναι η συνεχής εποπτεία και παρατήρηση στο πλαίσιο της μαθησιακών δραστηριοτήτων, καθώς επίσης ο φάκελος του μαθητή (φάκελος/τετράδιο), που μπορεί να έχει τη μορφή ημερολογίου μάθησης. Εκεί ο μαθητής σημειώνει ή καταχωρίζει χρήσιμες πληροφορίες, συμπληρωματικό υλικό, τυχόν εργασίες, υλικό από φύλλα εργασίας, προσωπικές κρίσεις, αυτοαναφορικά κείμενα προόδου, ρούμπρικες ή κλείδες αξιολόγησης. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσονται και εναλλακτικές τεχνικές αξιολόγησης και εργασίες αυτοξιοαλόγησης ή ομαδοσυνεργατικής αξιολόγησης. Προτείνεται η ολοκλήρωση της διδασκαλίας σε κάθε διδακτική ή θεματική ενότητα, το οποίο σημαίνει ότι η αξιολόγηση του μαθητή πρέπει να εντάσσεται στον διαθέσιμο χρόνο, δηλαδή να γίνεται εντός του συνεχόμενου δίωρου. Η αξιολόγηση γνώσεων, στάσεων και δεξιοτήτων ενδείκνυται να γίνεται με παρόμοιες διαδικασίες όπως ακριβώς δουλέψαμε κατά τη διδασκαλία και με τα ίδια υλικά, τα οποία ίσως χρειαστεί να ξαναδώσουμε στους μαθητές. Στις τυχόν γραπτές δοκιμασίες, αξιοποιούμε ποικιλία ερωτήσεων σύμφωνα με τα προβλεπόμενα, με έμφαση στις ανοικτές ερωτήσεις κριτικής προσέγγισης. Στις εξετάσεις αυτές δεν ενδείκνυνται ερωτήσεις τυπικής αποστήθισης. Στον βαθμό που η μάθηση αφορά σε γνωστικές δεξιότητες και όχι σε τυπικές πληροφορίες, θυμόμαστε ότι κατά την αξιολόγηση ελέγχουμε αυτές τις δεξιότητες (π.χ., σύνθεση, ανάλυση, εφαρμογή, αξιολόγηση κλπ.) και όχι τον βαθμό απομνημόνευσης των πληροφοριών. Σε κάθε περίπτωση, το κριτήριο για την αξιολόγηση του μαθητή στο Γυμνάσιο είναι τα Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα του Προγράμματος Σπουδών και στο Λύκειο τα περιεχόμενα της στήλης «Αξιολόγηση» του Προγράμματος Σπουδών.

Για τη διευκόλυνση των μαθητών, είναι χρήσιμο να τους εξασκούμε ή να τους καθοδηγούμε να σημειώνουν στο τετράδιό τους πληροφορίες, όταν και όπου είναι αναγκαίο, γύρω από το «τι» (τι μάθαμε σήμερα, τι μου άρεσε, τι δεν μου άρεσε, τι χρειάζομαι ακόμη, τι να φυλάξω για περαιτέρω εργασία κλπ.), το «πώς» (πώς δουλέψαμε, πώς θα δουλέψω στη συνέχεια κλπ.) και το «γιατί» (τι και γιατί να προσέξω περισσότερο, σε τι και πώς θα αξιολογηθώ κλπ.) της διδασκαλίας.

Εύχομαι αίσια πορεία προς τα Χριστούγεννα.

Με συναδελφικούς χαιρετισμούς,

Ο Σχολ. Σύμβουλος Θεολόγων

Γεώργιος Στριλιγκάς

Τελευταία Ενημέρωση στις Δευτέρα, 11 Δεκέμβριος 2017 08:49  

Διαφήμιση
Διαφήμιση
Διαφήμιση
Διαφήμιση
Διαφήμιση
Διαφήμιση
Διαφήμιση
Διαφήμιση
Διαφήμιση
Διαφήμιση