Η ΕΛΕΥΘΕΡΩΤΡΙΑ
Του Πρωτ. Ευαγγέλου Παχυγιαννάκη
Διπλόσκολο σήμερα. Κυριακή, αφιερωμένη στην Ανάσταση του Κυρίου - βίωση του αιωνίου Πάσχα - και εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, αρχή της Ανάστασης του Γένους. «Το απ’ αιώνος μυστήριον ανακαλύπτεται σήμερον…» Μπαίνομε και πάλι στο αιματοπότιστο περιβόλι της εικοστής Πέμπτης Μαρτίου, διπλή γιορτή, διπλή χαρά, παραζαλισμένοι από τους θορύβους και τις αγυρτείες της σύγχρονης αγοράς. Αφήνομε τους άλλους να γλωσσοκοπούνε, αρνούμενοι το συνεχιζόμενο Θαύμα της λύτρωσης του ανθρώπου από τα δεσμά της αμαρτίας και τις συμβατικές ημερομηνίες του Γένους, που επικαλούνται προσχηματικά, ενώ κατά βάση αποσκοπούνε στη διαστρέβλωση των γεγονότων και αμφισβήτηση Εκείνων που πύργωσαν γεγονότα αδιαμφισβήτητης παλικαριάς, για την απόκτηση της πολυύμνητης Ελευθερίας. Εμείς δεχόμαστε τον φωτισμό των δύο Εορτών και σεργιανάμε τη σκέψη της ευλαβείας μας πάνω από τον δαφνώνα που σκεπάζει τα τίμια οστά των ερωτευμένων με την πολύπαθη Ελευθερία. Παράλληλα φέρνομε στη μνήμη μας την Υπεραγία Θεοτόκο και σιγοψέλνομε τον στίχο των Χαιρετισμών της Παρασκευής: «Χαίρε δι’ ής εγείρονται τρόπαια, Χαίρε δι’ ής εχθροί καταπίπτουσι».
Η Παναγία υπήρξε πάντοτε αστείρευτη πηγή εμπνεύσεως, όχι μόνο για τον βυζαντινό ή τον ευρύτερα εκκλησιαστικό μελωδό, αλλά και για τον ανώνυμο λαϊκό ποιητάρη. Στο πρόσωπό της συγχωνεύονται η θεότητα και η ανθρωπότητα, με την πλατιά έννοια της ελευθερίας και της πατρίδος. Και αυτή η τριαδική ενότητα: Παναγία, Ελλάδα, Ελευθερία, αποτυπώνεται στην παραδοσιακή εικονιστική. Η Παναγία είναι η Ελλάδα και η Ελευθερία μαζί και, πλαταίνοντας τη λέξη Ελλάδα, ως έννοια, εννοούμε τον άνθρωπο οποιασδήποτε χώρας και φυλής, που στενάζει κάτω από την οποιαδήποτε μορφή δουλείας και προσδοκά την ελευθερία του. Αυτήν την Ελευθερία που χαρίζεται πρωτίστως σ’ εκείνους που εγκεντρίζονται οντολογικά στο Σώμα του Ελευθερωτή Ιησού, την Εκκλησία.
Έτσι η Παναγία γίνεται ένα ευρύτερο σύνθετο πλάσμα, ένα «ιερό είδωλο» του λαού κι ένα πρόσωπο, που αγκαλιάζει ολόκληρο τον κόσμο. Είναι η πλατυτέρα των ουρανών, η φλεγόμενη και μη καιόμενη Βάτος, η Γοργοεπήκοος, η Γλυκοφιλούσα, η Γιάτρισσα, η Παραμυθία, η Βρεφοτρόφος, η Καρδιώτισσα, η Παυσολύπη, η Ελευθερώτρια… Ιδιαίτερα ως Ελευθερώτρια είναι εκείνη, που πάνω σ’ Αυτήν τεχνουργείται ο αληθινός άνθρωπος, ο ελεύθερος, ο ζωντανός, ο αληθινός. Και τούτο, γιατί στο όνομά της γίνονται μάχες και στήνονται τρόπαια, συντελούνται πόλεμοι και κερδίζονται νίκες και πάνω στο φλογισμένο αμόνι των πειρασμών τα δεσμά των παθών και της πολύμορφης αμαρτίας συντρίβονται και ο άνθρωπος αποκτά την ελευθερία του πνεύματος. Τόσο δυνατές είναι οι πρεσβείες της Θεοτόκου.
Η Παγαγία η Ελευθρώτρια είναι ο μυστικός αγωγός, που μέσα από αυτόν πέρασε και περνά η ελευθερία στο ανθρώπινο γένος, γιατί γέννησε τον Ελευθερωτή των ψυχών και των σωμάτων μας από τα δεσμά της αιώνιας καταδίκης, τον αρχηγό της πίστεώς μας Ιησού Χριστόν. Η Παναγία κατάμεστη από τη χάρη της Αγίας Τριάδος ικετεύει και πρεσβεύει και ενδυναμώνει τους πιστούς στον αγώνα τους και χάρη σ’ Αυτήν καταπίπτουσι οι εχθροί και κατά κράτος νικώνται. Ποιοι εχθροί; Οι ορατοί και οι αόρατοι. Οι ορατοί που υβρίζουν, συκοφαντούν κι αισχρολογούνε αδιάντροπα ιερά σύμβολα και άγια πρόσωπα της πίστεώς μας και γεμίζουν τον αέρα με τις ακαθαρσίες του ψυχικού τους υπόνομου. Αυτοί που επιστρατεύουν όλη την αγριάδα του ζώου, για να θίξουν και να λερώσουν υπολείψεις, αυτοί που ξαφνικά χύνουν το δηλητήριο της συκοφαντίας τόσο ύπουλα, που προδίδουν φιλίες και αγνοούν ευεργεσίες με τον γνωστό, ύπουλο τρόπο του προδότη Ιούδα. Τότε, πού αλλού μπορούμε να καταφύγομε, παρά μόνο στην Υπέρμαχο Στρατηγό, την Παναγία μας, για να γιατρέψει τις ψυχικές μας πληγές και να μας λυτρώσει από αυτές τις αδόκητες αναίτιες επιθέσεις;
Το ίδιο και οι αόρατοι εχθροί, που είναι «οι αρχές, οι εξουσίες οι κοσμοκράτορες του σκότους του αιώνος τούτου τα πνευματικά της πονηρίας εν τοις επουρανίοις» (Εφ.6.12). Είναι οι σκοτεινές δυνάμεις του διαβόλου, που επενεργεί με τα καταχθόνια όργανά του –Σατανο-λατρία, Αρχαιολατρία, Μαγεία κ.λπ. - και μας επιτίθεται νύχτα μέρα με τους εφάμαρτους, ακάθαρτους και βλάσφημους λογισμούς, που δεν υπάρχει χειρότερη τυραννία. Τότε, πού αλλού θα καταφύγομε και ποιο όνομα θα επικαλεσθούμε; Προφανώς, το όνομα της Παναγίας. Γιατί αυτή έμεινε αμόλυντη και άσπιλη από ακάθαρτους λογισμούς και μόνο Αυτή μπορεί να γλυκάνει και τους δικούς μας, αρκεί να επικαλούμεθα το όνομα του γλυκύτατου Ιησού και το δικό της πανάσπιλο όνομα: «Κύριε Ιησού Χριστέ, διά πρεσβειών της Υπερευλογημένης Παναγίας Μητρός Σου, γλύκανόν μου τους λογισμούς και ελέησόν με»! Τότε η Παναγία θα στείλει τα λουλούδια των προσευχών της ν’ ανθίσουν στον κήπο της καρδιάς μας και, ως Ελευθερώτρια, να εγείρει τρόπαια δόξης κι ευχαριστίας προς τον φιλάνθρωπο Κύριο, ελευθερώνοντάς μας από την τυραννία των λογισμών και των παθών.
