ΘΕΟΛΟΓΟΙ ΚΡΗΤΗΣ - THEOLOGOI-KRITIS.SCH.GR

ΤΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

  • Μεγαλύτερο μέγεθος γραμματοσειράς
  • Προκαθορισμένο μέγεθος γραμματοσειράς
  • Μικρότερο μέγεθος γραμματοσειράς
Αρχική Αξιολόγηση Ζητήματα Αξιολόγησης Οδηγίες για την αξιολόγηση των μαθητών στις γραπτές προαγωγικές εξετάσεις στα Θρησκευτικά Α΄ και Β΄ τάξης Γενικού Λυκείου και ΕΠΑΛ

Οδηγίες για την αξιολόγηση των μαθητών στις γραπτές προαγωγικές εξετάσεις στα Θρησκευτικά Α΄ και Β΄ τάξης Γενικού Λυκείου και ΕΠΑΛ

E-mail Εκτύπωση

Με αφορμή διάφορες ανάγκες που διαπιστώνω κατά την επέκταση της εφαρμογής του θεσμού της Τράπεζας Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας από την Α΄ και στη Β΄ Λυκείου, θεωρώ χρήσιμο να σας στείλω ορισμένες επισημάνσεις σχετικά με τον τρόπο προετοιμασίας των μαθητών, καθώς και σύντομες οδηγίες για τη σύνταξη των διάφορων τύπων ερωτήσεων οι οποίες προβλέπονται στο γραπτό διαγώνισμα.

Α. Γενικές αρχές για τη διδασκαλία της εξεταστέας ύλης και την προετοιμασία των μαθητών:

  1. Όπως γνωρίζετε, έχει οριστεί εξεταστέα ύλη ξεχωριστά για κάθε τύπο Λυκείου. Φέτος αναθεωρήθηκε η ύλη της Α΄ Λυκείου, η οποία είναι αρκετά μειωμένη σε σχέση με πέρυσι.  Επισημαίνω την προφανή ανάγκη να συμβουλευόμαστε την εξεταστέα ύλη, η οποία κατά τη διδασκαλία πρέπει να προτάσσεται και να ολοκληρώνεται. Εάν κριθεί παιδαγωγικά αναγκαίο, μπορούμε να εντάξουμε στη διδασκαλία και επιπλέον διδακτικά θέματα, όμως, με μέτρο, παιδαγωγική στόχευση και εφόσον υπάρχει επαρκής χρόνος. Σε κάθε περίπτωση, είναι επιβεβλημένος ο καλός προγραμματισμός της διδασκαλίας και η αποτελεσματική οργάνωση/διαχείριση του προσφερόμενου χρόνου. Εάν υπάρχουν περιπτώσεις αντικειμενικής δυσκολίας για την ολοκλήρωση της ύλης παρακαλώ να με ενημερώνετε εγκαίρως για σχετική καθοδήγηση.
  2. Υπενθυμίζω την αυτονόητη βασική αρχή της διδασκαλίας: Διδάσκουμε για τη μάθηση και όχι για τις γραπτές εξετάσεις. Η αξιολόγηση και οι εξετάσεις είναι μόνο ένα μέρος της μαθησιακής διαδικασίας. Διδάσκουμε μαθητές και όχι υποψήφιους εξεταζόμενους. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι δεν απονευρώνουμε το μάθημά μας από τους θεμελιώδεις διδακτικούς στόχους του, χάριν του γνωσιακού/πληροφοριακού μέρους της μάθησης. Παρ’ όλα αυτά, οφείλουμε να μεριμνούμε για την αποτελεσματικότερη προετοιμασία των μαθητών, ώστε να αισθάνονται απόλυτα ασφαλείς κατά την προετοιμασία τους.
  3. Οι εξετάσεις στην Α΄ και Β΄ τάξη είναι ενδοσχολικές. Η μόνη διαφορά με το προηγούμενο σύστημα είναι ότι τα θέματα ορίζονται κατά 50% από τον διδάσκοντα και κατά 50% από την Τράπεζα Θεμάτων. Ο εκπαιδευτικός προετοιμάζει τους μαθητές, ετοιμάζει τα θέματα που αναλογούν σε αυτόν, οργανώνει το διαγώνισμα, δίνει κατά την εξέταση, σε όλα τα θέματα, τις αναγκαίες διευκρινίσεις και προβαίνει στη βαθμολόγηση των γραπτών δοκιμίων.  Νομίζω είναι κοινή διαπίστωση ότι κατά την περασμένη χρονιά τα θέματα της Τράπεζας στα Θρησκευτικά, σε γενικές γραμμές,  ήταν ευκολότερα από τα συνήθη που εμείς βάζουμε στις εξετάσεις.
  4. Διδάσκουμε με βάση το βιβλίο και το Αναλυτικό Πρόγραμμα. Κάθε άλλο υλικό το οποίο εντάσσουμε επικουρικά ή συμπληρωματικά στη διδασκαλία πρέπει να υπηρετεί την εξεταστέα ύλη και τους προβλεπόμενους στόχους και σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκτρέπει το μάθημα σε άλλους προσανατολισμούς. Οπωσδήποτε, αποκλείεται η διδασκαλία ερήμην του βιβλίου. Επιπρόσθετα, συμβουλευόμαστε τα θέματα της Τράπεζας Θεμάτων και προσαρμόζουμε ανάλογα τη διδασκαλία. Θεωρώ επιβεβλημένο ο εκπαιδευτικός να έχει διαβάσει όλα τα θέματα της Τράπεζας, χωρίς να ισχύει η ίδια υποχρέωση για τους μαθητές. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε θέματα από την Τράπεζα στα τετραμηνιαία διαγωνίσματα και στις λοιπές προφορικές και γραπτές εξετάσεις. Ειδικά στην Α΄ Λυκείου, αρκετές ερωτήσεις της Α΄ Ομάδας (Θέμα Α1), εφόσον θεωρηθεί χρήσιμο, μπορούν να αξιοποιηθούν σε τυχόν φύλλα εργασίας και σε δραστηριότητες ανατροφοδότησης.
  5. Ο εκπαιδευτικός οργανώνει τη διδασκαλία του με βάση τους στόχους κάθε ενότητας έχοντας κατά νου και τη διαδικασία των εξετάσεων. Σε κάθε ενότητα ξεκινούμε από τον βασικό γραμματισμό, δηλ. ορίζουμε τη βασική προσδοκώμενη μάθηση (τι θέλουμε/πρέπει να μάθουν οι μαθητές μας) και στη συνέχεια μεριμνούμε αλλά και ελέγχουμε (δηλ. αξιολογούμε) την επίτευξή της. Στο πλαίσιο αυτό, παρέχουμε ανατροφοδοτήσεις και αξιοποιούμε κάθε μέσο το οποίο κρίνεται ως παιδαγωγικά και διδακτικά χρήσιμο: Λ.χ., δίνουμε σύντομο σχεδιάγραμμα του μαθήματος, επισημαίνουμε βασικούς όρους και κρίσιμες παραγράφους στο βιβλίο, δίνουμε λέξεις-κλειδιά, οργανώνουμε εννοιολογικούς χάρτες και διαγράμματα, υπαγορεύουμε σύντομες διευκρινίσεις, καθοδηγούμε τους μαθητές πώς θα προετοιμάσουν τα επιμέρους τμήματα μιας διδακτικής ενότητας, δίνουμε παραδείγματα ερωτήσεων, υλοποιούμε ανακεφαλαιώσεις με ρεαλιστικές απαιτήσεις, κ.ά. Είναι αυτονόητο  ότι τα στοιχεία αυτά εντάσσονται στον σχεδιασμό κάθε διδασκαλίας και δεν είναι «ειδικά μέτρα» λόγω των εξετάσεων. Σε κάθε περίπτωση, η οργανωμένη, στοχευμένη, δημιουργική και πολυτροπική διδασκαλία, η οποία περιλαμβάνει και τα παραπάνω, δεν μπορεί να αντικατασταθεί από μια διαδικασία τυπικής αναπαραγωγής έτοιμων γνώσεων βασισμένης στην αποστήθιση.
  6. Εκτός από γνώσεις διδάσκουμε και τις αναγκαίες διαδικασίες. Στο πλαίσιο αυτό, είναι αναγκαίο οι μαθητές να γνωρίζουν διεξοδικά λ.χ. πώς γίνεται η εξέταση, τι επιδιώκει κάθε τύπος ερώτησης, ποιος είναι ο ενδεδειγμένος τρόπος προετοιμασίας κλπ. Το ασαφές πλαίσιο και η ελλιπής καθοδήγηση δημιουργούν σύγχυση και ανώφελο άγχος.
  7. Διδάσκουμε καλές πρακτικές για την αντιμετώπιση των θεμάτων. Εξασκούμε τους  μαθητές μας σε μια ποικιλία γνωστικών δεξιοτήτων (κατανόηση, εφαρμογή, ανάλυση, σύνθεση, αξιολόγηση κ.ά.) με έμφαση στις ανώτερες γνωστικές δεξιότητες, οι οποίες αφορούν κυρίως στην κριτική επεξεργασία και έχουν υψηλή στόχευση (βλ. θέματα Β΄ Ομάδας), δηλ. υπερβαίνουν την απλή ανάκληση γνώσεων. Ενθαρρύνουμε την κριτική επεξεργασία, τη δημιουργική γραφή, τις προσωπικές προσεγγίσεις και εξασκούμε τους μαθητές μας με δραστηριότητες και ερωτήσεις αυτής της μορφής. Αποφεύγουμε περιττές και αντιπαιδαγωγικές πρακτικές όπως είναι η χωρίς στόχο και κριτήρια απομνημόνευση του διδακτικού υλικού του βιβλίου, η αυτολεξεί προετοιμασία ολόκληρων τμημάτων, η απομνημόνευση παραθεμάτων, η προσκόλληση σε λίστες τυπικών γνώσεων, με μη χρήσιμες  ακαδημαϊκές πληροφορίες και λεπτομέρειες, οι οποίες δεν σχετίζονται με τα Θρησκευτικά ή είναι υλικό μόνο για διερεύνηση (ειδικές χρονολογίες, γεγονότα, ονόματα κλπ.). Επιπρόσθετα, αποφεύγουμε την  υλοποίηση γραπτών επαναληπτικών διαγωνισμάτων επιπλέον των προβλεπόμενων, τη διδασκαλία όλων των θεμάτων της Τράπεζας με τη σειρά κλπ.
  8. Φροντίζουμε για το αναγκαίο παιδαγωγικό, ψυχολογικό και μαθησιακό κλίμα. Ενθαρρύνουμε και ενισχύουμε τους μαθητές μας, οι οποίοι ενδέχεται να έχουν αδικαιολόγητο φόβο ή άγχος για τις εξετάσεις, τους διαβεβαιώνουμε για την επαρκή κάλυψή τους σε όλη την πορεία της διεργασίας και τους ενθαρρύνουμε να μας ρωτούν και να μας συμβουλεύονται σε ό,τι έχουν ανάγκη κατά το στάδιο της προετοιμασίας τους. Επιπρόσθετα, λαμβάνουμε υπόψη τις γενικότερες υποχρεώσεις τους και προσπαθούμε να ελαφρύνουμε όσο είναι εφικτό την προετοιμασία στο σπίτι, οργανώνοντας σε τακτά χρονικά διαστήματα δραστηριότητες προφορικής ανακεφαλαίωσης και ανατροφοδότησης μέσα στην τάξη, ιδιαιτέρως κατά την περίοδο πριν τις εξετάσεις. Παρόμοιες πρόνοιες, με διαφοροποιημένη διδακτική, λαμβάνουμε για τους μαθητές με ιδιαιτερότητες και μαθησιακές δυσκολίες. Αποφεύγουμε την προβολή των τελικών εξετάσεων ως «φοβήτρου» για να επιβάλουμε την επιθυμητή πειθαρχία.
  9. Τέλος, κατά την εξέταση, θεωρώ χρήσιμο ο εκπαιδευτικός να είναι προετοιμασμένος με εναλλακτικές λύσεις ώστε το τελικό διαγώνισμα να είναι ισορροπημένο, τα θέματα να καλύπτουν την επιθυμητή έκταση της ύλης, να μην δοθούν από τον εκπαιδευτικό ίδιες ερωτήσεις με εκείνες της Τράπεζας κλπ.

Β. Είδη, φιλοσοφία και αξιολογική στόχευση των ερωτήσεων στις τελικές εξετάσεις:

Σύμφωνα με τις προδιαγραφές των θεμάτων, όπως έχουν οριστεί από το ΙΕΠ (βλ. http://meleagros.iep.edu.gr/uploaded_files/prodiagrafes/thriskeytika.pdf), η τελική γραπτή εξέταση στα Θρησκευτικά της Α΄ και Β΄ τάξης Ημερήσιου Γενικού Λυκείου, της Α΄ και Β΄ τάξης ΕΠΑΛ και της Α, Β΄ και Γ΄ τάξης Εσπερινού Γενικού Λυκείου και ΕΠΑΛ περιλαμβάνει δύο ομάδες θεμάτων με δύο θέματα σε καθεμία. Τα θέματα ορίζονται κατά 50% με κλήρωση από την Τράπεζα Θεμάτων και κατά 50% από τον διδάσκοντα. Στην Α΄ τάξη, το πρώτο θέμα από την Α’ Ομάδα (Α1) και το πρώτο θέμα από τη Β΄ Ομάδα (Β1) ορίζονται από την Τράπεζα Θεμάτων ενώ το δεύτερο θέμα από την Α΄ Ομάδα (Α2) και το δεύτερο θέμα από τη Β΄ Ομάδα (Β2) ορίζονται από τον εκπαιδευτικό της τάξης. Στη Β΄ τάξη, το πρώτο θέμα από την Α’ Ομάδα (Α1) και το πρώτο θέμα από τη Β΄ Ομάδα (Β1) ορίζονται από τον εκπαιδευτικό της τάξης ενώ το δεύτερο θέμα από την Α΄ Ομάδα (Α2) και το δεύτερο θέμα από τη Β΄ Ομάδα (Β2) ορίζονται από την Τράπεζα Θεμάτων.

Το πρώτο θέμα της Α΄ Ομάδας (Α1) περιλαμβάνει πέντε (5) ερωτήσεις και βαθμολογείται με είκοσι πέντε (25) μονάδες (5×5=25). Οι ερωτήσεις είναι κλειστού τύπου και η αξιολόγησή τους είναι αντικειμενική. Οι ερωτήσεις αυτές μπορεί να είναι του τύπου πολλαπλής επιλογής, ορθής ταξινόμησης/κατάταξης στοιχείων, αντιστοίχισης, συμπλήρωσης κενού, του τύπου διαζευκτικής απάντησης ή του τύπου «σωστό-λάθος». Στις ερωτήσεις αυτές αξιολογούνται βασικές γνώσεις και γνωστικές δεξιότητες. Συνήθως, δίνονται οι γνώσεις και οι πληροφορίες που χρειάζονται και ο μαθητής ενεργοποιεί τις γνωστικές ικανότητες/δεξιότητές του (επιλογή σωστής απάντησης, σύγκριση στοιχείων, ταξινόμηση/ιεράρχηση/αξιολόγηση δεδομένων, αναγνώριση στοιχείων ή χαρακτηριστικών, χαρακτηρισμός σωστού ή λάθους, συσχέτιση δεδομένων, αναδόμηση κειμένου κ.ά.). Οι ερωτήσεις αυτής της μορφής βασίζονται στην ορθή κατανόηση, ενεργοποιούν γνωστικούς μηχανισμούς αλλά δεν είναι ερωτήσεις που απαιτούν αποστήθιση.

Το δεύτερο θέμα της Α΄ Ομάδας (Α2) περιλαμβάνει δύο (2) ερωτήσεις σύντομης απάντησης και βαθμολογείται με είκoσι πέντε (25) μονάδες. Στην Α΄ Λυκείου η πρώτη ερώτηση βαθμολογείται με δεκατρείς (13) μονάδες και η δεύτερη με δώδεκα (12) μονάδες ενώ στη Β΄ Λυκείου η  πρώτη ερώτηση βαθμολογείται με δέκα (10) μονάδες και η δεύτερη με δεκαπέντε (15) μονάδες. Στις ερωτήσεις αυτές ελέγχεται η κατανόηση, επίσης, μπορεί να ζητείται η εφαρμογή της γνώσης σε νέες συνθήκες, η σύντομη ανάπτυξη/ανάλυση μιας έννοιας, η αξιολογική εκτίμηση μιας θέσης, η σύνθεση δεδομένων, ο σύντομος σχολιασμός ή τεκμηρίωση μιας θέσης κ.ά. Οι ερωτήσεις αυτές στα Θρησκευτικά, μολονότι περιλαμβάνονται στις ερωτήσεις κλειστού τύπου (συγκλίνουσας σκέψης), μπορεί να είναι εν μέρει ανοικτές.

Το πρώτο και το δεύτερο θέμα της Β΄ Ομάδας (Β1 και Β2) είναι ερωτήσεις ευρύτερης ανάπτυξης, με τις οποίες ελέγχεται η ικανότητα των μαθητών για συνθετική και κριτική ανάλυση, όπως και η δυνατότητα διασύνδεσης γνώσεων, γεγονότων και διαδικασιών. Με τις ερωτήσεις αυτές, οι οποίες αφορούν σε γνώσεις και ανώτερες γνωστικές δεξιότητες, ελέγχεται η ικανότητα των μαθητών να κατανοούν, να αναλύουν, να ερμηνεύουν και να διασυνδέουν ιστορικές και θεολογικές γνώσεις, να τις επεξεργάζονται κριτικά και να τις προεκτείνουν. Στις ερωτήσεις αυτές συνήθως δίνονται οι προαπαιτούμενες γνώσεις (συχνά με κάποιο κείμενο ή εικόνα) και οι μαθητές καλούνται με αφετηρία αυτές τις γνώσεις (τις οποίες μπορούν να εντοπίσουν μέσα στο κείμενο) να προχωρήσουν στην περαιτέρω ανάπτυξη των θέσεών τους.

Αγαπητοί συνάδελφοι

Ευελπιστώ να επεξεργαστούμε περισσότερο τα παραπάνω θέματα σε εργαστηριακό σεμινάριο το οποίο θα πραγματοποιηθεί κατά την προσεχή περίοδο σε διάφορες πόλεις της Κρήτης, με θέμα την αξιολόγηση των μαθητών. Για το θέμα αυτό θα λάβετε ιδιαίτερη  ενημέρωση. Είμαι στη διάθεσή σας για κάθε αναγκαία διευκρίνιση.

Ανανεώνω τις ευχές μου για ειρηνικό, δημιουργικό και καρποφόρο το έτος 2015, φωτισμένο από τα «Φώτα-Ολόφωτα» του Ενανθρωπήσαντος και Βαπτισθέντος Χριστού.

Με πολλές ευχές και αγάπη, Καλή Χρονιά!

Ο Σχολ. Σύμβουλος Θεολόγων

Γεώργιος Στριλιγκάς

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΚΑΙ ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΤΥΠΟΥ

ΣΤΙΣ ΓΡΑΠΤΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ

 

ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ

Οι ερωτήσεις χρειάζεται να:

-   είναι συμβατές με την εξεταστέα ύλη.

-   αφορούν σε συγκεκριμένους και  αξιολογήσιμους στόχους της διδασκαλίας.

-   χαρακτηρίζονται από εγκυρότητα, αξιοπιστία και αντικειμενικότητα, καθώς επίσης από σαφήνεια, απλότητα και γλωσσική ομοιογένεια.

-   ακολουθούν τις προδιαγραφές των θεμάτων, σύμφωνα με τις επίσημες Οδηγίες.

-   περιλαμβάνουν σαφείς οδηγίες σχετικά με τα ζητούμενα και τις επιθυμητές ενέργειες από τους μαθητές.

-   είναι διαφόρων τύπων ως προς τη μορφή και το είδος τους.

-   αναφέρουν τη μοριοδότησή τους (σύνολο μονάδων) κατά θέμα και ερώτηση.

-   είναι ίσης βαθμολογικής αξίας όταν επιδέχονται ισόβαθμες απαντήσεις.

-   έχουν θετική και όχι αρνητική διατύπωση.

-   καλύπτουν ένα μεγάλος μέρος της εξεταστέας ύλης.

-   αναφέρονται στα ουσιώδη της μάθησης και όχι σε λεπτομέρειες.

-   είναι διαβαθμισμένης/κλιμακούμενης δυσκολίας. Επισημαίνεται ότι, εφόσον τα θέματα είναι διαφορετικού βαθμού δυσκολίας, είναι θεμιτό να υπάρχουν και ερωτήσεις που είναι εξαιρετικά εύκολες.

-   αναφέρουν εάν η επιθυμητή απάντηση σχετίζεται με ορισμένη πηγή, λ.χ. «σύμφωνα με την πίστη ορισμένης θρησκείας».

Σε όλα τα θέματα είναι αποδεκτή κάθε τεκμηριωμένη απάντηση που είναι επιστημονικά σωστή.

ΕΙΔΗ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ

Α. Ερωτήσεις κλειστού τύπου (Α΄ Ομάδα: Θέμα Α1 και Α2):

1. Πολλαπλής επιλογής

Σε κάθε ερώτηση δίνεται μια εισαγωγική πρόταση και στη συνέχεια 3-4 επιλογές από τις οποίες μόνο μία είναι η σωστή και η οποία ζητείται να βρεθεί. Κάθε ερώτηση περιέχει μόνο μια σωστή απάντηση. Οι απαντήσεις πρέπει να είναι ανεξάρτητες μεταξύ τους και να αλληλοαποκλείονται. Όλες οι απαντήσεις πρέπει να φαίνονται πιθανές μολονότι μπορεί να είναι κλιμακούμενης δυσκολίας (π.χ. μία απολύτως λάθος, μία σχεδόν λάθος και μία απολύτως σωστή). Οι απαντήσεις πρέπει να είναι συντακτικά συνεπείς με την εισαγωγική πρόταση και να είναι παράλληλες μεταξύ τους. Στα Θρησκευτικά ενδέχεται να ζητείται η σωστή απάντηση σύμφωνα με μια πηγή, λ.χ. «σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας», το οποίο πρέπει να αναφέρεται στην εκφώνηση, εάν η παρατήρηση αφορά σε όλες τις προτάσεις, ή σε μια μεμονωμένη πρόταση.

2. Πολλών επιλογών

Η ερώτηση αυτή μοιάζει με την προηγούμενη, απλώς οι σωστές απαντήσεις είναι πάνω από μία. Για τον λόγο αυτό δίνονται 8-10 στοιχεία ή προτάσεις, στις οποίες ζητείται να αναγνωριστούν οι σωστές επιλογές (4-5) με βάση συγκεκριμένο κριτήριο (π.χ. ποιοι από τους αναφερόμενους είναι Πατέρες της Εκκλησίας).

3. Ιεράρχησης/ταξινόμησης

Ζητείται να τοποθετηθούν σε ορισμένη σειρά (αύξουσα ή φθίνουσα) στοιχεία τα οποία δίνονται, ακολουθώντας κάποιο συγκριμένο κριτήριο. Π.χ. να μπουν γεγονότα στη σωστή χρονολογική σειρά όπως αυτά συνέβησαν, να μπουν στη σωστή σειρά λέξεις ή φράσεις  ώστε να προκύψει το σωστό κείμενο κλπ.

4. Διαζευκτικής απάντησης (σωστού-λάθους)

Δίνονται προτάσεις οι οποίες ζητείται να χαρακτηριστούν ως σωστές ή λανθασμένες. Προσέχουμε ώστε οι προτάσεις να είναι πράγματι σωστές ή λανθασμένες. Αποφεύγουμε διφορούμενες προσεγγίσεις ή διαζευκτικά σχήματα, καθώς επίσης όσο γίνεται τις αρνητικές προτάσεις. Συστήνεται η παράθεση περίπου ίδιου αριθμού σωστών και λανθασμένων προτάσεων. Επίσης αποφεύγουμε κρίσεις ή γνώμες. Στα Θρησκευτικά ενδέχεται να ζητείται να χαρακτηριστούν οι προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες σύμφωνα με μια πηγή, λ.χ. «σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας», το οποίο πρέπει να αναφέρεται στην εκφώνηση, εάν η παρατήρηση αφορά σε όλες τις προτάσεις, ή σε μια μεμονωμένη επιλογή.

5. Συμπλήρωσης κενού ή αναδόμησης κειμένου

Ζητείται να συμπληρωθεί μια πρόταση γράφοντας τη σωστή απάντηση στο κενό που αφήνεται στο τέλος της ή στα ενδιάμεσα κενά. Παρομοίως, μπορεί να ζητηθεί η συμπλήρωση ενός αριθμού κενών σε μια παράγραφο. Στην ερώτηση αυτή οι λέξεις ή φράσεις που πρέπει να συμπληρωθούν δίνονται σε ξεχωριστό κατάλογο, στον ίδιο αριθμό με τα σημειωμένα κενά. Στα Θρησκευτικά συστήνεται να δίνονται οι λέξεις στον κατάλληλο γραμματικό τύπο (πτώση και αριθμό). Χρειάζεται προσοχή ώστε:

  • να αποφεύγεται ο υπερβολικός αριθμός κενών για συμπλήρωση.
  • οι προτάσεις να παραπέμπουν σε γνωστό κείμενο χωρίς απαραίτητα να χρησιμοποιείται στην ερώτηση αυτολεξεί.
  • να μην προκύπτει η ορθή απάντηση από τα συμφραζόμενα. Εάν υπάρχει λόγος, η  δυσκολία αυτή υπερβαίνεται με διάφορους τρόπους, λ.χ. εάν οι λέξεις που χρειάζεται να συμπληρωθούν είναι σε όμοια πτώση.
  • σε κάθε κενό να αντιστοιχεί μόνο μία σωστή επιλογή.

6. Αντιστοίχισης

Δίνονται όροι ή στοιχεία σε δύο στήλες (ομάδες) και ζητείται σύνδεση ή συσχέτιση κάθε όρου της πρώτης στήλης με έναν όρο της δεύτερης στήλης με βάση κάποιο κριτήριο. Στη μία στήλη μπορεί να περισσεύουν 1-2 επιλογές, το οποίο πρέπει να αναφέρεται υποχρεωτικά στην εκφώνηση, ώστε να αποκλείεται η εύρεση των ορθών απαντήσεων με τη διαδικασία της αφαίρεσης ή της τυχαίας αντιστοίχισης. Επιπλέον, χρειάζεται προσοχή ώστε:

  • τα στοιχεία σε κάθε στήλη να έχουν ομοιογένεια (π.χ. στη μία στήλη όροι στη δεύτερη στήλη η σημασία τους, στη μία στήλη ιστορικά πρόσωπα στη δεύτερη στήλη γεγονότα με τα οποία σχετίζονται κλπ.).
  • το κάθε στοιχείο της αρχικής στήλης να επιδέχεται μια και μόνο απάντηση από τα στοιχεία της δεύτερης στήλης.
  • να δίνεται στην εκφώνηση με σαφήνεια το κριτήριο με βάση το οποίο θα γίνει η διασύνδεση (π.χ. να συνδέσετε τους όρους με τη σημασία τους).

7. Μικτού τύπου

Για τον περιορισμό της επιλογής τυχαίων απαντήσεων στις ερωτήσεις κλειστού τύπου επιτρέπεται ο συνδυασμός ερωτήσεων πολλαπλής επιλογής ή σωστού-λάθους με ερωτήσεις σύντομης ανάπτυξης. Η συνηθέστερη περίπτωση είναι ο συνδυασμός ενός από τους προηγούμενους τύπους ερωτήσεων με τεκμηρίωση ή σχολιασμό της επιλεγμένης απάντησης ή με παράθεση παραδειγμάτων τα οποία να υποστηρίζουν την επιλογή. Προσέχουμε ώστε μια ερώτηση αυτής της μορφής να μοριοδοτείται ισόποσα με μια αντίστοιχη ερώτηση άλλου είδους. Συστήνεται να ορίζεται η μοριοδότηση (μονάδες) σε κάθε υπο-ερώτημα.

8. Σύντομης απάντησης ή ανάπτυξης (Θέμα Α2)

Οι ερωτήσεις αυτές είναι κλειστού τύπου και ελέγχουν την κατανόηση κρίσιμων γνώσεων από την εξεταστέα ύλη. Συστήνεται να αποφεύγεται η ζήτηση έτοιμης γνώσης με αποστήθιση -παρά το ότι η αποστήθιση δεν αποκλείεται ως τρόπος αξιολόγησης για ορισμένου τύπου θεμελιώδεις γνώσεις- επειδή ενδέχεται αυτός ο τρόπος εξέτασης να οδηγήσει σε παρανοήσεις σχετικά με τον τρόπο προετοιμασίας των μαθητών (λ.χ. να αποστηθίζουν τις διδακτικές ενότητες, το οποίο είναι άτοπο), καθώς επίσης επειδή οι ερωτήσεις αυτής της μορφής συνήθως είναι χαμηλής γνωστικής στόχευσης. Σύμφωνα με το αυτό το πνεύμα, διατυπώσεις του τύπου «τι γνωρίζετε για…» δεν είναι οι πλέον κατάλληλες.

Οι ερωτήσεις σύντομης ανάπτυξης, μολονότι είναι συγκλίνουσας σκέψης, μπορεί να είναι εν μέρει ανοικτές, δηλ. να επιδέχονται προσωπικές προσεγγίσεις.  Από αυτή την άποψη μοιάζουν με τις ερωτήσεις ανάπτυξης της Β΄ Ομάδας. Αυτό το χαρακτηριστικό είναι και η δυσκολία τους, επειδή η έκταση της απάντησής τους πρέπει να είναι περιορισμένη. Γι’ αυτό, πρέπει να ζητούνται με σαφή τρόποπεριορισμένα στοιχεία και ενδεχομένως με την επισήμανση «να αναπτύξετε με συντομία…».

Β. Ερωτήσεις ανοικτού τύπου ή ανάπτυξης (Β΄ Ομάδα: Θέμα Β1 και Β2):

Πρόκειται για ερωτήσεις που επιδέχονται ανοικτή απάντηση (τύπου σύντομου δοκιμίου) οι οποίες αφορούν σε γνώσεις και ανώτερες γνωστικές δεξιότητες, με τις οποίες ελέγχεται η ικανότητα των μαθητών να κατανοούν, να αναλύουν, να ερμηνεύουν και να διασυνδέουν ιστορικές και θεολογικές γνώσεις σχετικά με τον Χριστιανισμό και τις θρησκείες και να επεξεργάζονται κριτικά και να προεκτείνουν τις γνώσεις τους. Η δυσκολία αυτών των ερωτήσεων είναι ότι δεν παραπέμπουν σε έτοιμη γνώση του διδακτικού βιβλίου, οι απαντήσεις δεν είναι τυποποιημένες και γι’ αυτό η βαθμολόγησή τους είναι πιο δύσκολη. Στα Θρησκευτικά του Λυκείου οι ερωτήσεις ανοικτής ανάπτυξης συνήθως απαιτούν απάντηση περίπου είκοσι έως τριάντα γραμμών η καθεμία. Η υπέρβαση του ενδεικτικού αυτού ορίου δεν συνεπάγεται αρνητική βαθμολόγηση. Οι ερωτήσεις αυτές πρέπει να είναι σύντομες, χωρίς πολλά υπο-ερωτήματα και να εξηγούν με σαφήνεια τι πρέπει να κάνουν οι μαθητές. Είναι προφανές ότι ερωτήσεις αυτής της μορφής δεν μπορεί να είναι ερωτήσεις αποστήθισης.

Στις ερωτήσεις ελέγχεται η κατανόηση και ανώτερες γνωστικές δεξιότητες. Επομένως, ελέγχεται η κριτική επεξεργασία, η σύνθεση, η ανάλυση, η εφαρμογή, η αξιολογική προσέγγιση, με δείκτες την ορθή χρήση της θεολογικής γλώσσας, την ποιότητα των επιχειρημάτων, την τεκμηρίωση και την πληρότητα των θέσεων, την πρωτοτυπία της σκέψης, την ακρίβεια κλπ.

Στις ερωτήσεις ανάπτυξης της Β΄ Ομάδας μπορεί δοθεί μια πηγή πληροφοριών (π.χ. κείμενο ή εικόνα), με περιεχόμενο που είναι οικείο στους μαθητές και απολύτως συμβατό με την εξεταστέα ύλη. Στην περίπτωση αυτή, παρέχονται οι αναγκαίες γνώσεις, ζητείται ο εντοπισμός ή η αναγνώρισή τους και στη συνέχεια με αφετηρία αυτές τις γνώσεις ζητείται ο σχολιασμός, ανάπτυξη, η κριτική ανάλυση, η εφαρμογή σε νέες συνθήκες κλπ.

Τελευταία Ενημέρωση στις Τετάρτη, 07 Ιανουάριος 2015 13:29  

Διαφήμιση
Διαφήμιση
Διαφήμιση
Διαφήμιση
Διαφήμιση
Διαφήμιση
Διαφήμιση
Διαφήμιση
Διαφήμιση
Διαφήμιση