ΘΕΟΛΟΓΟΙ ΚΡΗΤΗΣ - THEOLOGOI-KRITIS.SCH.GR

ΤΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

  • Μεγαλύτερο μέγεθος γραμματοσειράς
  • Προκαθορισμένο μέγεθος γραμματοσειράς
  • Μικρότερο μέγεθος γραμματοσειράς
Αρχική Αρθρογραφία Βιβλιοπαρουσίαση: Αρχιμ. Χρυσοστόμου Παπαδάκη, Αγιολόγιο και Εορτολόγιο της Εκκλησίας Κρήτης

Βιβλιοπαρουσίαση: Αρχιμ. Χρυσοστόμου Παπαδάκη, Αγιολόγιο και Εορτολόγιο της Εκκλησίας Κρήτης

E-mail Εκτύπωση

Το βιβλίο του πανοσιολ. Αρχιμανδρίτου του Οικουμενικού Θρόνου Χρυσοστόμου Παπαδάκη, ΑΓΙΟΛΟΓΙΟ ΚΑΙ ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΡΗΤΗΣ, είναι το απαραίτητο συμπλήρωμα του ΚΡΗΤΙΚΟΥ  ΠΑΝΑΓΙΟΥ. Το ΚΡΗΤΙΚΟΝ  ΠΑΝΑΓΙΟΝ, τρίτομο Λειτουργικό βιβλίο, συνετέθη και εξεδόθη στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων του Ιωβηλαίου σωτηρίου έτους 2000 και περιλαμβάνει ολοκληρωμένες ιερές Ακολουθίες (Μικρό και Μεγάλο Εσπερινό, Όρθρο και Θ. Λειτουργία) όλων των μέχρι τότε γνωστών (στους συντάκτες) Κρητών Αγίων. Υπό τον τίτλον Κρήτες Άγιοι νοούνται οι Άγιοι εκείνοι που είχαν συνδεθεί με την Κρήτη: ή κατάγονταν από αυτήν ή έζησαν (λίγο, ως περαστικοί ή αρκετά χρόνια) και έδρασαν σε αυτήν, αφήνοντας έκδηλα τα σημάδια της διελεύσεως ή παραμονής τους, ανεξαρτήτως αν τελειώθηκαν, δηλαδή αν τους βρήκε ο θάνατος στην Κρήτη ή σε άλλον τόπον. Το σύνολο των ιερών Ακολουθιών, συμπεριλαμβανομένων και των Θεομητορικών και άλλων Συνάξεων ανέρχεται σε 74 συνολικά και στους τρεις τόμους.

Το πόνημα του πατρός Χρυσοστόμου είναι συμπλήρωμα του ΠΑΝΑΓΙΟΥ και μάλιστα ουσιαστικό και απαραίτητο, γιατί περιλαμβάνει αρκετούς Αγίους που, ή είναι νεώτεροι ή δεν συμπεριελήφθησαν σε αυτό, γιατί δεν έδειξε ενδιαφέρον η τοπική Εκκλησία. Ως εκ τούτου, αργότερα, όταν υπήρξε ενδιαφέρον από τους οικείους Μητροπολίτες συντάχθηκαν ξεχωριστά ιερές Ακολουθίες με την έγκριση της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας Κρήτης. Βέβαια, το πόνημα του πατρός Χρυσοστόμου δεν είναι τόμος ιερών Ακολουθιών των Αγίων, περιλαμβάνει όμως πλήρη Ονομαστικό Αλφαβητικό Κατάλογο, με συμπυκνωμένα τα απαραίτητα στοιχεία της προσωπικότητος εκάστου και παραπομπή σε σχετική βιβλιογραφία, όπως θα δούμε στη συνέχεια.

Η διάρθρωση του βιβλίου έχει ως εξής: Ανοίγει με ΠΡΟΛΟΓΟ του  Καθηγουμένου της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου, πανοσιολ. Αρχιμ. Εφραίμ και ακολουθούν τα ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ του συγγραφέως.

Η ΕΙΣΑΓΩΓΗ εισάγει όντως τον αναγνώστη στο κύριο περιεχόμενο του βιβλίου και αποκαλύπτει τα αίτια που ώθησαν τον συγγραφέα στη σύνταξη του ομολογουμένως σημαντικού αυτού πονήματος, που, κατά την γνώμη μας, συντελεί   στην αγιολογική αρτίωση του ΚΡΗΤΙΚΟΥ  ΠΑΝΑΓΙΟΥ, υπό τον ευρύτερο τίτλο: ΑΓΙΟΛΟΓΙΟ ΚΑΙ ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ. «Μέσα στις Ι. Ακολουθίες» (του ΠΑΝΑΓΙΟΥ) λέγει (σελ.18),  «υπάρχουν και τα σύντομα Συναξάρια, που παρέχουν ακριβέστερες πληροφορίες για τη ζωή των Αγίων, κατόπιν προφανούς μελέτης των υπευθύνων προσώπων που εργάστηκαν γι’  αυτή την έκδοση. Όμως αυτά τα Συναξάρια, αφορούν μόνο στους Αγίους των οποίων οι Ι. Ακολουθίες συμπεριλαμβάνονται στο σπουδαίο αυτό έργο. Υπάρχουν (όμως) και άλλοι Άγιοι στο Κρητικό Αγιολόγιο. Γι’ αυτό και επιχειρήσαμε να συντάξομε έναν Αλφαβητικό Κατάλογο με τα ονόματά τους, ανεξάρτητα από το εάν κάποιοι από αυτούς έχουν κοινή μνήμη και Ακολουθία».

Στη συνέχεια αναφέρεται στις ιστορικές περιπέτειες της Μεγαλονήσου, με τις μακραίωνες και σκληρές δουλείες: την Αραβοκρατία, την Ενετοκρατία, την Τουρκοκρατία και καταγράφει στην καθεμιά τη δική της αγιολογική επικάρπωση. Στην κατάταξη των Αγίων έχει ληφθεί «ως χρονική βάση η (ιστορική) περίοδος που επικρατούσε στην Κρήτη, δηλαδή: Ρωμαιοκρατία, Α΄ Βυζαντινή Περίοδος, Αραβοκρατία, Β΄ Βυζαντινή Περίοδος, Ενετοκρατία, Τουρκοκρατία, Αυτονομία και Περίοδος Ελευθερίας». Ακολουθεί:

ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟΣ ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ. Στον Κατάλογο αυτό παρατίθενται τα ονόματα των Αγίων και τα βασικά στοιχεία του Συναξαρίου τους, όπως: ο αιώνας που έζησαν, ο τόπος καταγωγής, ο τόπος ασκήσεως και ο τρόπος ασκήσεώς τους, η ιδιότητα του καθενός (Επίσκοπος, Πρεσβύτερος, Διάκονος, Μοναχός, Λαϊκός), το ειδικό χάρισμά του, ο τρόπος τελειώσεώς του (αν ήταν μαρτυρικός, δι’ αγχόνης, διά ξίφους κ.ά., αν ήταν ειρηνικός, οσιακός κ.λπ.), αν έδρασε και αν ετελειώθη στην Κρήτη ή αλλαχού.

Εκατόν ογδοήκοντα τέσσαρα (184) ονόματα Αγίων παρατίθενται κατ’ αλφαβητική σειρά στον ονομαστικό αυτόν αγιώνυμο κατάλογο. Και στο κάθε όνομα δίπλα υπάρχει ο αριθμός, που παραπέμπει στην κυριότερη βιβλιογραφία, που καταχωρείται στο τέλος  του βιβλίου.

Ακολουθεί το Κεφάλαιο ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ.

Α΄ ΟΙ ΕΠΩΝΥΜΟΙ ΑΓΙΟΙ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΚΡΗΤΗ. 1) Οι επώνυμοι Κρήτες Άγιοι, που γεννήθηκαν, έδρασαν και ετελειώθησαν στην Κρήτη, ανέρχονται σε 109. 2) Οι άγιοι που γεννήθηκαν στην Κρήτη, έδρασαν όμως και ετελειώθησαν εκτός αυτής ανέρχονται σε 15.3) Επώνυμος Άγιος που γεννήθηκε και έδρασε στην Κρήτη, αλλά ετελειώθη εκτός αυτής και είναι 1. 4) Οι μη Κρήτες επώνυμοι Άγιοι   που έδρασαν και ετελειώθησαν στην Κρήτη είναι 13. 5) Οι μη Κρήτες επώνυμοι Άγιοι, που έδρασαν για μικρό ή μεγάλο χρονικό διάστημα στην Κρήτη ή συνδέθηκαν με αυτήν είναι 29. 6) Οι αριθμητικά γνωστοί Ανώνυμοι Άγιοι ανέρχονται σε 240.

Β΄ ΕΠΩΝΥΜΟΙ ΑΓΙΟΙ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΤΕΛΕΙΩΣΕΩΣ. 1) Απόστολοι 8. 2) Επίσκοποι Ιερομάρτυρες 3. 3) Επίσκοποι εν ειρήνῃ τελειωθέντες 45. 4) Επίσκοποι Νέοι Ιερομάρτυρες 11. 5) Επίσκοποι Ομολογητές 2. 6) Νέοι Ιερομάρτυρες (Πρεσβύτεροι -  Διάκονοι) 6. 7) Οσιομάρτυρες 4. 8) Νέοι Οσιομάρτυρες 8. 9) Μάρτυρες 13. 10) Νεομάρτυρες 26. 11) Ομολογητές Όσιοι 4. 12) Όσιοι 34.

Γ΄ ΕΠΩΝΥΜΟΙ ΑΓΙΟΙ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΚΑΤΑ ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ.

1) Αποστολική εποχή – Ρωμαιοκρατία (63-33): Απόστολοι 8, Επίσκοποι 5 (οι 3 Ιερομάρτυρες), Μάρτυρες 12, Όσιος 1. 2) Α΄ Βυζαντινή περίοδος (330-824/6): Επίσκοποι 38, Οσιομάρτυρες 3, Ομολογητές  Όσιοι 3, Όσιοι 2. 3) Αραβοκρατία (824/6-961): Επίσκοποι 2 και Όσιοι 5. 4) Β΄ Βυζαντινή περίοδος (961-1204): Επίσκοπος 1, Μάρτυς 1, Όσιοι 3. 5) Ενετοκρατία (1204-1669): Επίσκοπος Ιερομάρτυς 1, Επίσκοπος και Ομολογητής 1, Επίσκοποι 2, Νέος Ιερομάρτυς 1, Νεομάρτυς 1 και Όσιοι 12, 6) Τουρκοκρατία (1669-1898): Επίσκοποι Νέοι Μάρτυρες 9, Επίσκοπος 1, Νέοι Ιερομάρτυρες Κληρικοί 5, Νέοι Οσιομάρτυρες 8, Νεομάρτυρες 26, Όσιοι 6. 7) Περίοδος Αυτονομίας (1898-1913): Όσιοι 2. 8) Περίοδος Ελευθερίας (1913-1941,1944 κ.εξ.: Όσιοι 3,. Εκτός Κρήτης, στη Μικρασία (1922), Νέος Κρης Ιερομάρτυς 1.

Ακολουθούν τα Κεφάλαια: Δ. ΑΓΙΟΙ ΜΕ ΤΟ ΙΔΙΟ ΟΝΟΜΑ (κατ’ αλφαβητική σειρά). ΕΠΩΝΥΜΟΙ ΑΓΙΟΙ ΠΟΥ ΣΥΝΕΟΡΤΑΖΟΥΝ (κατά χρονική σειρά δράσεως και τελειώσεως). ΑΝΩΝΥΜΟΙ ΑΓΙΟΙ ΠΟΥ ΣΥΝΕΟΡΤΑΖΟΥΝ ΜΕΤΑ ΕΠΩΝΥΜΩΝ (κατά χρονική σειρά δράσεως και τελειώσεως). ΧΟΡΟΙ ΑΝΩΝΥΜΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΟΥ ΕΟΡΤΑΖΟΥΝ. ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΣΥΝΑΞΕΙΣ ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟΥ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΡΗΤΗΣ. ΠΕΡΙΠΥΣΤΕΣ ΤΙΜΩΜΕΝΕΣ ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ (1. Θεοτόκου, 2. Του Τιμίου Σταυρού, 3. Αγίων). ΙΕΡΟΙ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟΙ ΤΟΠΟΙ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ (1. Καλοί Λιμένες, 2. Γόρτυνα). ΙΕΡΑ ΛΕΙΨΑΝΑ. ΕΚΤΟΣ ΚΡΗΤΗΣ ΣΩΖΟΜΕΝΑ ΙΕΡΑ ΛΕΙΨΑΝΑ ΕΚ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΤΟΥ ΚΡΗΤΙΚΟΥ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΥ (κατά χρονολογική σειρά). ΣΩΖΟΜΕΝΟΙ ΤΑΦΟΙ ΑΓΙΩΝ ΤΟΥ ΚΡΗΤΙΚΟΥ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΥ (κατά χρονολογική σειρά, α΄ εντός Κρήτης, β΄ εκτός Κρήτης). ΙΕΡΑ ΣΠΗΛΑΙΑ ΟΣΙΩΝ ΑΣΚΗΤΩΝ ΚΡΗΤΗΣ. ΤΟΠΙΚΑ ΑΓΙΟΛΟΓΙΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΕΠΑΡΧΙΩΝ ΚΡΗΤΗΣ: Ι. Αρχιεπισκοπής Κρήτης και 2. Των Ι. Μητροπόλεων: Γορτύνης και Αρκαδίας, Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου, Κυδωνίας και Αποκορώνου, Λάμπης, Συβρίτου και Σφακίων, Ιεραπύτνης και Σητείας, Πέτρας και Χερρονήσου, Κισάμου και Σελίνου, Αρκαλοχωρίου και Βιάννου.

ΕΠΙΜΕΤΡΟ. Στο Επίμετρο, ο σ. εκφράζει τον θαυμασμό της πίστεώς του και θεωρεί ελεημένη την Κρήτη από Θεού, αν αναλογισθεί κανείς τις ιστορικές περιπέτειες που πέρασε από αλλόθρησκους και ετερόδοξους κατακτητές, ότι μπόρεσε να κρατήσει ζωντανή την ορθόδοξη πίστη και να αναδείξει Αγίους, Μάρτυρες, Ομολογητές και Οσίους, σε όλες αυτές τις εποχές. Γι’  αυτό και οι Άγιοι της Κρήτης είναι καρπός της αγάπης και ευλογίας του Θεού· «ο μεγαλύτερος πλούτος της και η μεγαλύτερη  απόδειξη της διά μέσου των αιώνων θεοσεβείας της».

Το Α΄ μέρος του βιβλίου κλείνει με τις ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ των παραπομπών (197 τον αριθμόν) και με πλούσια ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.

Ακολουθεί το Β΄ μέρος το ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΤΟΥ ΚΡΗΤΙΚΟΥ ΑΓΙΟΛΟΓΊΟΥ, στο οποίο αναφέρεται με ακριβολογία και τάξη η κατά μήνα και ημέρα εορτή του κάθε Αγίου, από του Σεπτεμβρίου έως του Αυγούστου, κατά την τάξη του Εκκλησιαστικού έτους.

Το βιβλίο αυτό, που έστω και ελλιπώς παρουσιάσαμε, κατέδειξε, νομίζομε, την σημαντική συμβολή του στην μελέτη της Κρητικής Αγιολογίας. Είναι, όπως σημειώσαμε ήδη εξαρχής, το συνεπές συμπλήρωμα του ΚΡΗΤΙΚΟΥ ΠΑΝΑΓΙΟΥ και, ως εκ τούτου, απαραίτητο συνακόλουθο στην καθ’ ημέραν λειτουργική ζωή της Εκκλησίας. Ο πατήρ Χρυσόστομος, εκτός από τα χαρίσματα της καλλιφωνίας, του κηρυγματικού λόγου, της συγγραφικής και υμνογραφικής ικανότητος, χαρίσματα με τα οποία τον έχει προικίσει η φωτιστική χάρις του Παρακλήτου, διαθέτει και ανυπόκριτη φιλαδελφία και φιλοθεΐα. Η φιλάγιος καρδία του και η εκκλησιαστική λειτουργική του ζωή έχει ως συνέπεια ευχύμους καρπούς αγιόλεκτης συγκομιδής και πλειάδα περισπούδαστων αγιολογικών εκδόσεων. Μεταξύ αυτών μνημονεύομε τις άρτιες από πάσης απόψεως (αγιολογικής, επιστημονικής, καλλιτεχνικής, φιλοκαλικής)  υμνολογικές εκδόσεις: του Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου, μεγ. Σχήματος 830 σελ., των Αγίων Δέκα Μαρτύρων των εν Κρήτῃ μαρτυρησάντων, σελ.718, των Οσίων Παρθενίου και Ευμενίου της Ιεράς Μονής Κουδουμά, σελ.660, το Προσευχητάριον Ιεράς Σταυροπηγιακής Μονής Οδηγητρίας, σελ. 340, των Αγίων Κυρίλλου και Ευμενίου, Επισκόπων Γορτύνης, σελ.294 και την Βίβλον τιμής και ευγνωμοσύνης εις τον πανένδοξον Απόστολον Παύλον, σελ. 238.

Αδελφικώς συγχαίρομε και από καρδιάς ευχόμεθα, όπως η αέναος χάρις του Παρακλήτου, εκ της οποίας πηγάζει κάθε αγαθοδωρία, ενοικήσῃ μονίμως στην καρδιά του πανοσιολ. συγγραφέως και αδελφού εν Κυρίῳˑ  να συνεχίσει να την πλουτίζει και να κινεί την εμπνευσμένη γραφίδα του, παρέχοντας στην Εκκλησία του Χριστού θεία δωρήματα ενθέου πλουτισμού και αγιοπνευματικού κάλλους.

Πρωτοπρεσβύτερος

Ευάγγελος Παχυγιαννάκης

Εφημέριος Αγίας Τριάδος Αγίου Νικολάου

Τελευταία Ενημέρωση στις Πέμπτη, 04 Ιούνιος 2015 22:44  

Διαφήμιση
Διαφήμιση
Διαφήμιση
Διαφήμιση
Διαφήμιση
Διαφήμιση
Διαφήμιση
Διαφήμιση
Διαφήμιση
Διαφήμιση