Προχωρώντας προς την ολοκλήρωση του διδακτικού έτους, για τη διευκόλυνση όλων, δημοσιεύουμε ορισμένες επισημάνσεις για την προετοιμασία και την υλοποίηση των εξετάσεων στα Θρηακευτικά. Για το θέμα αυτό, είναι αναγκαία η πρωτογενής ενημέρωση από τα σχετικά έγγραφα και τις υπουργικές αποφάσεις οι οποίες  ισχύουν και υπάρχουν στις σχολικές μονάδες.

Α. Για τις εξετάσεις στο Γυμνάσιο: Ισχύουν όσα ορίζονται στο Π.Δ. 409/1994, δηλ. ορίζονται 9 σύντομες ερωτήσεις από τις οποίες οι μαθητές επιλέγουν και απαντούν στις 6. Σύμφωνα με τις οδηγίες του ΔΕΠΠΣ και τις Διδακτικές Οδηγίες του μαθήματος, είναι καλό να χρησιμοποιήσουμε μερικές ερωτήσεις αντικειμενικού (κλειστού) τύπου, όπως πολλαπλής επιλογής, αντιστοίχισης, σωστού-λάθους, συμπλήρωσης κενών κλπ. Θέματα αυτής της μορφής μπορούμε να βάλουμε το πολύ τρία, επειδή δεν πρέπει να ξεπερνούν το 50% των θεμάτων που μπορεί να επιλέξει ο μαθητής.

Β. Για τις εξετάσεις στo Γενικό Λύκειο: Το ΥΠΕΘ έχει αποστείλει στα σχολεία την εγκύκλιο 63748/Δ2/14-04-2016. Σύμφωνα με αυτήν:

«Η εξεταστέα ύλη για τα μαθήματα του Γενικού Λυκείου που εξετάζονται γραπτώς στις προαγωγικές και απολυτήριες εξετάσεις δεν μπορεί να είναι λιγότερη από το μισό και περισσότερη από τα 2/3 της διδακτέας. Η επιλογή και ο ακριβής προσδιορισμός της εξεταστέας ύλης για κάθε μάθημα γίνεται από τον διδάσκοντα και σε περίπτωση που το μάθημα διδάσκεται από περισσότερους του ενός καθηγητές γίνεται μετά από συνεργασία μεταξύ τους. Η εξεταστέα ύλη εγκρίνεται από τον Διευθυντή και γνωστοποιείται στους μαθητές πέντε (5) εργάσιμες ημέρες πριν από τη λήξη των μαθημάτων».

Σχετικά με τη δομή και τη μορφή των ερωτήσεων ισχύει η εγκύκλιος 188140/Δ2/20-11-2015 του ΥΠΕΘ, η οποία ορίζει:

«1. Η γραπτή προαγωγική εξέταση στα Θρησκευτικά στην Α΄ τάξη Ημερήσιου και Α΄ και Β΄ τάξεις Εσπερινού Γενικού Λυκείου περιλαμβάνει δύο ομάδες θεμάτων:

α) Η πρώτη ομάδα αποτελείται από δύο θέματα με ερωτήσεις διαφόρων τύπων, με τις οποίες ελέγχεται τόσο η κατοχή των αναγκαίων γνωστικών στοιχείων όσο και η κατανόησή τους. Κάθε ένα από τα δύο θέματα περιέχει ερωτήσεις διαβαθμισμένης δυσκολίας.

Το πρώτο θέμα περιλαμβάνει πέντε (5) ερωτήσεις αντικειμενικού τύπου και βαθμολογείται με είκοσι πέντε (25) μονάδες (5×5=25).

Το δεύτερο θέμα περιλαμβάνει δύο (2) ερωτήσεις σύντομης απάντησης και βαθμολογείται με είκοσι πέντε (25) μονάδες. Η πρώτη ερώτηση βαθμολογείται με δεκατρείς (13) μονάδες και η δεύτερη με δώδεκα (12) μονάδες.

β) Η δεύτερη ομάδα περιλαμβάνει δύο θέματα με αντίστοιχες ερωτήσεις ευρύτερης ανάπτυξης, με τις οποίες ελέγχεται η ικανότητα συνθετικής και κριτικής ανάλυσης αλλά και διασύνδεσης γνώσεων, γεγονότων και διαδικασιών που απέκτησαν οι μαθητές.

Το πρώτο θέμα περιλαμβάνει μία (1) ερώτηση και βαθμολογείται με είκοσι πέντε (25) μονάδες.

Το δεύτερο θέμα περιλαμβάνει επίσης μία (1) ερώτηση και βαθμολογείται με είκοσι πέντε (25) μονάδες.

2. Για το μάθημα Θρησκευτικά στη Β΄ τάξη Ημερησίου Γενικού Λυκείου και στη Γ΄ τάξη Εσπερινού Γενικού Λυκείου η εξέταση περιλαμβάνει δύο ομάδες θεμάτων:

α) Η πρώτη ομάδα αποτελείται από δύο θέματα με ερωτήσεις διαφόρων τύπων, με τις οποίες ελέγχεται τόσο η κατοχή των αναγκαίων γνωστικών στοιχείων όσο και η κατανόησή τους. Κάθε ένα από τα δύο θέματα περιέχει ερωτήσεις διαβαθμισμένης δυσκολίας.

Το πρώτο θέμα περιλαμβάνει πέντε (5) ερωτήσεις αντικειμενικού τύπου και βαθμολογείται με είκοσι πέντε (25) μονάδες (5×5=25).

Το δεύτερο θέμα περιλαμβάνει δύο (2) ερωτήσεις σύντομης απάντησης και βαθμολογείται με είκοσι πέντε (25) μονάδες. Η πρώτη ερώτηση βαθμολογείται με δέκα (10) μονάδες και η δεύτερη με δεκαπέντε (15) μονάδες.

β) Η δεύτερη ομάδα περιλαμβάνει δύο θέματα με αντίστοιχες ερωτήσεις ευρύτερης ανάπτυξης, με τις οποίες ελέγχεται η ικανότητα συνθετικής και κριτικής ανάλυσης αλλά και διασύνδεσης γνώσεων, γεγονότων και διαδικασιών που απέκτησαν οι μαθητές.

Το πρώτο θέμα περιλαμβάνει μία (1) ερώτηση και βαθμολογείται με είκοσι πέντε (25) μονάδες.

Το δεύτερο θέμα περιλαμβάνει επίσης μία (1) ερώτηση και βαθμολογείται με είκοσι πέντε (25) μονάδες.

3. Τα Θρησκευτικά στη Γ΄ τάξη Ημερησίου Γενικού Λυκείου και στη Δ΄ τάξη Εσπερινού Γενικού Λυκείου εξετάζονται με ερωτήσεις, οι οποίες ταξινομούνται σε δύο ομάδες:

α) Στην πρώτη ομάδα περιλαμβάνονται ερωτήσεις που ελέγχουν την κατοχή των γνώσεων που περιλαμβάνονται στην εξεταστέα ύλη και την κατανόησή τους.

β) Στη δεύτερη ομάδα περιλαμβάνονται δύο ερωτήσεις που απαιτούν συνδυασμό γνώσεων και κριτική ικανότητα από μέρους των μαθητών.

Η βαθμολογία κατανέμεται κατά 50% σε καθεμία από τις ομάδες αυτές. Η κατανομή της βαθμολογίας στις ερωτήσεις κάθε ομάδας, μπορεί να διαφοροποιείται ανάλογα με το βαθμό δυσκολίας σε καθεμία από αυτές, η οποία καθορίζεται κατά τη διατύπωση των θεμάτων και ανακοινώνεται στους μαθητές γραπτώς».

Επισημαίνεται ότι για το σχολικό έτος 2015-16 η διδακτέα ύλη:

• για την Α΄ τάξη Ημερήσιου Γενικού Λυκείου και τις Α΄ και Β΄ τάξεις Εσπερινού Γενικού Λυκείου έχει καθοριστεί με την αρ. πρωτ. 159253/Δ2/09-10-2015 εγκύκλιο του ΥΠΕΘ.
• για τη Β΄ τάξη Ημερήσιου Γενικού Λυκείου και τη Γ΄ τάξη Εσπερινού Γενικού Λυκείου έχει καθοριστεί με την αρ. πρωτ. 159259/Δ2/09-10-2015 εγκύκλιο του ΥΠΕΘ.
• για τη Γ΄ τάξη Ημερησίου Γενικού Λυκείου και για τα τη Δ΄ τάξη Εσπερινού Γενικού Λυκείου έχει καθοριστεί με την αρ. πρωτ. 151391/Δ2/28-09-2015 εγκύκλιο του ΥΠΕΘ.

Γ. Για τις εξετάσεις στο ΕΠΑΛ: Το ΥΠΕΘ έχει αποστείλει στα σχολεία την εγκύκλιο Φ4/59791/Δ4/08-04-2016. Σύμφωνα με αυτήν:

«Η γραπτή προαγωγική εξέταση στο μάθημα «Θρησκευτικά» της Α΄ και Β΄ τάξης Ημερησίου και της Β΄ τάξης Εσπερινού ΕΠΑ.Λ. περιλαμβάνει δύο ομάδες θεμάτων:

Α΄ Ομάδα

Η πρώτη ομάδα αποτελείται από δύο θέματα που περιλαμβάνουν ερωτήσεις διαφόρων τύπων, μέσω των οποίων ελέγχεται τόσο η κατοχή των αναγκαίων γνωσιακού χαρακτήρα δεδομένων όσο και η κατανόησή τους. Κάθε θέμα περιέχει ερωτήσεις διαβαθμισμένης δυσκολίας.

Θέμα Α1

Το πρώτο θέμα περιλαμβάνει πέντε (5) ερωτήσεις και βαθμολογείται με είκοσι πέντε (25) μονάδες (5×5=25). Όλα τα θέματα είναι κλειστού τύπου και η αξιολόγηση τους είναι αντικειμενική. Οι ερωτήσεις αυτές μπορεί να είναι του τύπου πολλαπλής επιλογής, ορθής ταξινόμησης/κατάταξης στοιχείων, αντιστοίχισης ή συμπλήρωσης κενού, του τύπου διαζευκτικής απάντησης ή του τύπου «σωστό - λάθος».

Ενδεικτικοί τύποι ερωτήσεων (Α1):

α. Ερώτηση πολλαπλής επιλογής (ερώτηση επιλογής της σωστής απάντησης, ερώτηση πολλαπλής επιλογής ή πολλών επιλογών)

β. Ερώτηση ορθής κατάταξης/ταξινόμησης

γ. Ερώτηση αντιστοίχισης

δ. Ερώτηση συμπλήρωσης κενού (σε προτάσεις ή σε ολόκληρη παράγραφο πραγματική από το βιβλίο ή πρωτότυπη σύνθεση)

ε. Ερωτήσεις διαζευκτικής απάντησης ή του τύπου «σωστό - λάθος»

Θέμα Α2

Το Θέμα Α2 περιλαμβάνει δύο (2) ερωτήσεις σύντομης απάντησης και βαθμολογείται με είκοσι πέντε (25) μονάδες. Η πρώτη ερώτηση βαθμολογείται με δέκα (10) μονάδες και η δεύτερη με δεκαπέντε (15) μονάδες.

Ειδικότερα, το Θέμα Α2 συνδυάζει θέματα αντικειμενικής αξιολόγησης (απλή γνώση) και κατανόησης, τα οποία προϋποθέτουν τη δυνατότητα κατανόησης και συσχέτισης των πληροφοριών. Η συσχέτιση των πληροφοριών και εννοιών περιορίζει τις αδυναμίες των ερωτήσεων κλειστού ή αντικειμενικού τύπου και δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές να συνθέτουν απαντήσεις με ακρίβεια και πληρότητα. Το θέμα αυτό θα μπορούσε να χαρακτηριστεί μεσαίας δυσκολίας, εφόσον η απάντηση απαιτεί τον συνδυασμό απάντησης αντικειμενικού τύπου και ανοικτής περιορισμένης απάντησης.

Β΄ Ομάδα

Η δεύτερη ομάδα περιλαμβάνει δύο θέματα με αντίστοιχες ερωτήσεις ευρύτερης ανάπτυξης, με τις οποίες ελέγχεται η ικανότητα των μαθητών για συνθετική και κριτική ανάλυση, όπως και η δυνατότητα διασύνδεσης γνώσεων, γεγονότων και διαδικασιών. Ειδικότερα, περιλαμβάνει δύο θέματα (Β1 και Β2) ανοικτής και εκτεταμένης ανάπτυξης. Με τις ερωτήσεις αυτές, οι οποίες αφορούν σε γνώσεις και ανώτερες γνωστικές δεξιότητες, ελέγχεται η ικανότητα των μαθητών να κατανοούν, να αναλύουν, να ερμηνεύουν και να διασυνδέουν ιστορικές και θεολογικές γνώσεις σχετικά με την πίστη, τη λατρεία και τη ζωή της Εκκλησίας, καθώς και σχετικά με το θρησκευτικό φαινόμενο εκτός Εκκλησίας, και, συνακόλουθα, να επεξεργάζονται κριτικά και να προεκτείνουν τις γνώσεις τους. Στις ερωτήσεις της Β΄ Ομάδας μπορούν να δίνονται πηγές πληροφοριών (π.χ. κείμενο, εικόνα κ.ά.), εφόσον δεν ελέγχεται η δηλωτική γνώση, για να υλοποιηθούν αποδοτικότερα τα παραπάνω. Οι ερωτήσεις ανοικτής και εκτεταμένης ανάπτυξης θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν μεσαίας δυσκολίας, εφόσον οι απαντήσεις σε αυτές προϋποθέτουν αναπαραγωγή, επεξεργασία και σύνθεση γνώσεων με πληρότητα, σαφήνεια και ακρίβεια. Σημειωτέον ότι οι ερωτήσεις απαιτούν απαντήσεις, οι οποίες δεν πρέπει να υπερβαίνουν τους είκοσι (20) έως τριάντα (30) στίχους η καθεμία. Η υπέρβαση του ενδεικτικού αυτού ορίου δεν συνεπάγεται αρνητική βαθμολόγηση.

Θέμα Β1

Το πρώτο θέμα περιλαμβάνει μία (1) ερώτηση και βαθμολογείται με είκοσι πέντε (25) μονάδες.

Θέμα Β2

Το δεύτερο θέμα περιλαμβάνει επίσης μία (1) ερώτηση και βαθμολογείται με είκοσι πέντε (25) μονάδες».

Η διδακτέα ύλη για την Α΄ και Β΄ ΕΠΑΛ έχει οριστεί με την αριθμ. πρωτ. Φ3/163092/Δ4 /15-10-15 εγκύκλιο του ΥΠΕΘ.

Υπενθυμίζεται ότι υποδείγματα θεμάτων καθώς και οδηγίες για τη σύνταξη τους υπάρχουν στην Τράπεζα θεμάτων του ΙΕΠ (στη διεύθυνση: http://exams-repo.cti.gr) η οποία λειτουργεί μόνο συμβουλευτικά.