KHΠΟΣ ΧΑΡΙΤΩΝ
ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΩΔΩΝ
Ζ΄ ΩΔΗ
ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΤΡΙΩΝ ΠΑΙΔΩΝ
ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ
Η υπόθεση της παρούσης προσευχής υπήρξε η εξής οι άγιοι τρεις παίδες Ανανίας, Αζαρίας και Μισαήλ ήταν κατά το γένος Ιουδαίοι και σκλαβώθηκαν στη Βαβυλώνα μαζί με τους άλλους Ιουδαίους στους χρόνους του Ναβουχοδονόσορος βασιλέως Βαβυλώνος κι ήταν νέοι κατά την ηλικία κι ωραίοι κατά την όψη και συνετοί και φρόνιμοι κατά το νου και παραδόθηκαν στην επιστασία του Ασφανέζ αρχιευνούχου του βασιλέως μαζί με τον προφήτη Δανιήλ να τους τρέφει από τα βασιλικά φαγητά και να τους μαθητεύει κάθε γραμματική και σοφία σοφών Βαβυλώνος που τους μετωνόμασε με ονόματα Βαβυλωνικά το Δανιήλ Βαλτάσαρ και Ανανία, Αζαρία και Μισαήλ Σεδράχ, Αβδεναγώ και Μισάχ κι επειδή εξ ιδίας προαιρέσεως προτίμησαν καλλίτερα να τρέφονται όσπρια κι άλλους καρπούς παρά να μολυνθούν από τα φαγητά τα βασιλικά για τούτο έλαβαν χάρη παρά Θεού κι όταν παραστάθηκαν ενώπιον του βασιλέως φάνηκαν δεκαπλάσια πλεόν ωραιότεροι και σοφότεροι από όλους τους μάγους και σοφούς που βρέθηκαν στην βασιλεία εκείνη.
Κι όταν ο Ναβουχοδονόσορ κατά τον 18ο χρόνο της βασιλείας του ύψωσε εικόνα χρυσή στο όνομά του στον κάμπο που καλείται Δεηρά κι έστειλε πανταχού κήρυκες και διαλαλητές να κηρύττουν να συναχτούν όλοι οι λαοί από κάθε μέρος της βασιλείας του όχι ως εικόνα απλή να προσκυνήσουν την εικόνα του αλλά ως εικόνα Θεού επειδή θεοποιήθηκε ο μιαρός και ως θεός ήθελε να τον προσκυνούν οι υπήκοοί του ήρπασεν ο δείλαιος ως νόμισε τη θεία τιμή και ουκ απέχρησε αυτώ το προσκυνείσθαι παρά των υπηκόων αλλά και τη εικόνι προσφέρεσθαι την προσκύνησιν ταύτην ενομοθέτησε κι άναψε κει κοντά και μια φοβερή κάμινο και για τούτο φώναζαν οι κήρυκες πως όποιος δεν προσκυνήσει και δε λατρέψει την εικόνα του βασιλέως θα ριφτεί στην κάμινο του πυρός να κατακαεί και τότε οι τρεις αυτοί παίδες που ήταν επιστάτες πάνω σε όλα τα έργα της χώρας Βαβυλώνος δια της μεσιτείας του Δανιήλ προς το βασιλέα δεν έστερξαν όμως να προσκυνήσουν μια εικόνα ενός θνητού κι υλικού βασιλέως και να λατρέψουν ως θεό επειδή και τούτο είναι εμποδισμένο από το θεϊκό νόμο ου ποιήσεις σεαυτώ είδωλον ουδέ παντός ομοίωμα όσα εν τω ουρανώ άνω και όσα εν τη γη κάτω ου προσκυνήσεις αυτοίς ουδέ μη λατρεύσης αυτοίς και για τούτο και διαβάλλονται προς το βασιλέα από τους φθονερούς Χαλδαίους πως δε πείθονται στη βασιλική προσταγή ούτε και θέλουν να προσκυνήσουν την εικόνα του αλλά ούτε όλως και να λατρεύουν τους θεούς των Βαβυλωνίων κι όταν για αυτό τα άκουσε αυτά ο βασιλεύς θυμώθηκε κι έκραξε και τους τρεις και τους ρώτησε αν έτσι έχει η αλήθεια πως ούτε τους θεούς του λατρεύουν ούτε και την εικόνα του προσκυνούν και πρόσθεσε και τούτο πως αν δεν την πορσκυνήσουν θα ριχτούν στην κάμινο του πυρός και ποιος θεός τότε θα τους γλιτώσει από τα χέρια του;
Αυτά οι Αβραμιαίοι και ζηλωτές του θείου νόμου τρεις Παίδες άκουσαν και έριξαν από λόγου τους κάθε δειλία και φόβο και με γενναιοκαρδία μεγάλη αποκρίθηκαν προς το βασιλέα εμείς δεν έχουμε χρεία να αποκριθούμε ολότελα στον περήφανο αυτόν και ανόητο λόγο σου βασιλεύ γιατί ο Θεός μας τον οποίο λατρεύουμε βρίσκεται στους ουρανούς κι Αυτός είναι δυνατός να μας λυτρώνει κι από την κάμινο για τις άρρητες και πάνσοφές Του και συμφέρουσες κρίσεις παρά μας αφήσει να κατακαούμε από το πυρ της καμίνου αν λοιπόν τούτο ακολουθήσει να ξέρεις πως πάλι δε θα μαλακώσεις τη γνώμη μας ούτε και θα μας πείσεις να προσκυνήσουμε την εικόνα σου γιατί εμείς δε δουλεύουμε το δικό μας αφέντη και Θεό για το μισθό και την πληρωμή δηλαδή να μας λυτρώνει από τα κακά και τον πρόσκαιρο το θάνατο όχι αλλά από τον πόθο και την αγάπη του Θεού μας κινούμενοι και προτιμάμε γι’ αυτό από όλα τα πράγματα του κόσμου κι από αυτήν τη γλυκειά τη ζωή τη λατρεία Του και πίστη και για τούτο αν δε θέλει να μας λυτρώσει από την κάμινο ευχαρίστως δεχόμαστε την πανάγαθή Του τη θέληση ώστε είτε λοιπόν θα μας λυτρώσει είτε δε μας λυτρώσει εμείς δε λατρεύουμε τους θεούς σου ούτε προσκυνάμε την εικόνα σου.
Αυτά τα αντριεωμένα λόγια άκουσε ο βασιλεύς εκείνος ο απάνθρωπος και θηριώδης και έτσι παραταγμένους όταν είδε τους τρεις παίδες τους γενναίους όλως γέμισε από θυμό και το πρόσωπό του αλλοιώθηκε από την ταραχή και για τούτο προστάζει ευθύς να καεί η κάμινος επταπλασίως δηλαδή να καεί επτά φορές περισσότερο από τις άλλες και με επτά λογιών ύλες με νάφθη δηλαδή και πίσσα και στυππείον και κληματίδα και άλλες ακόμα κι έτσι πρόσταξε να τους δέσουν και να τους ρίξουν εκεί μέσα όχι στην άκρη αλλά στο μέσο της που ήταν και δραστικότερο το πυρ και για να μη γίνει χρονοτριβή και αργοπορία δεν τους αφαίρεσαν τα ενδύματα αλλά καθώς ήταν ντυμένοι τους έδεσαν όπως γράφει ο Δανιήλ συν τοις σαραβάροις αυτών και τιάραις και περικνημίσι και εβλήθησαν εις το μέσον της καμίνου του πυρός της καιομένης επεί το ρήμα του βασιλέως υπερίσχυσε και η κάμινος εξεκαύθη εκ περισσού.
Σαράβαρα ήταν είδη περσικών ενδυμάτων και τιάρες σκεπάσματα κεφαλής και περικνημίδες περισκελίδες και υποδήματα δερμάτινα και κάλτσες και οικονόμησε έτσι όμως η χάρη να δεθούν οι άγιοι με σιδηρά δεσμά και να ριχτούν έτσι καθώς ήταν με τα ίδια τους τα ενδύματα για να θαυματουργήσει τα παράδοξα αυτά και υπερφυσικά δηλαδή τα σιδερένια δεσμά και τις αλυσίδες τις τόσο σκληρές και δυσδιάλυτες και να καταλύσει η φωτιά της καμίνου ενώ τα ευκολοδιάλυτα ενδύματά τους των αοιδίμων να διαφυλάξει αβλαβή και τους Χαλδαίους που πλησίασαν κοντά να τους δουν κατέκαψε τιμωρώντας τους γιατί την προσκυνούσαν ως θεό επειδή ήταν πυρολάτρες οι Πέρσες και Βαβυλώνιοι κι έκανε εκδίκηση εναντίον τους γιατί αδίκως οι άδικοι τους δίκαιους καταδίκασαν ενώ στους τρεις παίδες που ήταν στο μέσο της ούτε τόλμησε καν να τους πλησιάσει.
Αφού λοιπόν έπεσαν οι τρσμακάριοι παίδες στο μέσον της καμίνου περπατούσαν στο μέσο της πάνω σε αναμμένα κάρβουνα πυρός σα να τανε πάνω σε απαλότατα τριαντάφυλλα υμνώντας και ευλογώντας το Θεό και πρώτος ο Αζαρίας ο μέσος από αυτούς κατά την τάξη άνοιξε το στόμα του κι είπε τα λόγια της ωδής αυτής που εξηγούμε εδώ και κατά μέρος.
Ευλογητός εί Κύριε ο Θεός των πατέρων ημών...α΄
2.Ποιος μπορεί να επαινέσει επάξια τη σοφία και ευγνωμοσύνη που χει το προοίμιο της ωδής αυτής επειδή κι ο θαυμάσιος Αζαρίας υμνεί το Θεό και Τον ευχαριστεί όχι μέσα στην ευτυχία του και άνεση όταν βρέθηκε αλλά εν τω μέσω μιας καμίνου επταπλασίως κεκαυμένης κι ονμάζει Αυτόν τον Θεό των πατέρων τους και για να δείξει με το λόγο αυτό την ταπείνωση του φρονήματός τους πως δηλαδή αυτοί δεν είναι άξιοι να υμνήσουν το Θεό αλλά θαρρώντας στους πατέρες τους το κάνουν κι επίσης για νακ ηρύξουν την αρετή των πατέρων τους του Αβραάμ δηλαδή και Ισαάκ και Ιακώβ ώστε λέει Σε υμνούμε Δέσποτα εμείς που έχουμε τέτοιους ενάρετους προγόνους ώστε Συ που θέλησες να ονομάζεσαι Θεός τους επειδή Συ είπες Εγώ ειμι Θεός Αβραάμ και Ισαάκ και Ιακώβ ώστε τούτο το όνομά Σου το Θεός δηλαδή είναι αινετό και δεδοξασμένο όχι σε ένα καιρό και χρόνο διορισμένο αλλά σε πάντες τους ατελεύτητους αιώνες επειδή Συ είσαι άξιος να υμνείσαι πάντοτε ο οποίος για την αρετή των προπατόρων μας διάλεξες το γένος μας επειδή η δική Σου η δύναμη δε γηράσκει ούτε κι αδυνατεί ποτέ αλλά είσαι προ της κτίσεως και προ των αιώνων και διαμένεις ο ίδιος στους αιώνες παρέχοντας τις αποδείξεις της εξουσίας Σου σε όσους πιστεύουν κι ελπίζουν σε Σένα.
3.Εμείς Σε υμνούμε Κύριε γιατί γνωρίζουμε τη δικαιοσύνη που χει η κρίση κι η απόφασή Σου γιατί Συ δίκαιη κι ορθή απόφαση μεταχειρίζεσαι και συγχώρεσες και να σκλαβωθούμε από τους Βαβυλώνιους και να διωχτούμε μακριά από την πατρίδα μας τα Ιεροσόλυμα και δείχνουν τα λόγια αυτά των τριών παίδων πως δε γογγύζουν στην αιχμαλωσία που παθαν παρά μάλλον ευχαριστούν καθότι για τις αμαρτίες τους έπαθαν αυτή τη συμφορά.
4.Ένα και το αυτό νόημα έχουν όλα αυτά αφού ποικιλοτρόπως και με διάφορες λεξεις τα εκφράζει ο μακάριος Αζαρίας και για να υμνήσει και μεγαλύνει περισσότερο την αληθή δηλαδή δίκαιη κρίση του Θεού αφού οι Εβραίοι πολλάκις και την αλήθεια ονομάζουν δίκαιο κι επίσης ιγα να μη δώσει αιτία σε κανένα να αχαριστήσει και να πει πως αδίκως ο Θεός συγχώρεσε τα κακά αυτά στους Ισραηλίτες και για τούτο λοιπόν αφού ενθυμήθηκε την Ιερουσαλήμ και αγία ονόμασε και κάλεσε πάλι των εκλεκτών τους προγόνων να ελκύσει τον εύσπλαχνο Θεό σε έλεός της ευθύς φέρει και την αιτία της αιχμαλωσίας των Ιουδαίων λέγοντας αυτά όλα τα κακά άφησες να ρθουν σε μας Κύριε για τις αμαρτίες μας και καθολικώς προφέρει ο θείος Αζαρίας το λόγο εδώ δηλαδή πως όχι μόνο τα έργα Σου που γιναν είναι αληθινά και δίκαια κι ευθέα αλλά κι όλα τα άλλα όσα κατά τους παλαιούς χρόνους ενέργησες στους προγόνους μας και προπάτορες δηλαδή όσα θαυμάσια έκανες στην Αίγυπτο και στην Ερυθρά Θάλασσα και στην έρημο έπειτα και στη γη της επαγγελίας.
5.Ματαίως λοιπόν και χωρίς δικαιοσύνη δεν παρέδωσες Κύριε στους εχθρούς Βαβυλώνιους την αγαπητή Σου την πόλη των Ιεροσολύμων δηλαδή την αφιερωμένη στο όνομά Σου αλλά ούτε και αδίκως και χωρίς λόγο δίκαιο συγχώρεσες να γίνουμε ο εκλεκτός Σου λαός σκλάβοι στους Βαβυλώνιους όχι αλλά με κάθε ευθύτητα και δικαιοσύνη τα παραχώρησες να γίνουν δηλαδή γιατί εμείς ημάρτομεν και ηνομήσαμεν την πλέον εσχάτη και μεγαλύτερη αμαρτία κι ανομία κι αυτή είναι να αποστατήσουμε από Σένα τον αληθή Θεό και από τη δική Σου τη λατρεία και να λατρέψουμε τους ψευδείς θεούς των εθνών και για τούτο και ο Θεολόγος Γρηγόριος είπε περί της ειδωλολατρείας πως είναι το πρώτο κακό και έσχατο τη μεταθέσει της προσκυνήσεως από του πεποιηκότος επί τα κτίσματα.
Πολλή έμφαση και δύναμη έχει ο λόγος αυτός που λέει εδώ ο αοίδιμος Αζαρίας δηλαδή από Σου επειδή δηλώνει πως εμείς τόση αμαρτία κάναμε και τόση αχαριστία δείξαμε ώστε αποστατήσαμε από Σένα το Θεό μας τον Ποιητή μας και το Δημιουργό μας και τον αγαθό μας το Δεσπότη τον τροφέα μας και το φύλακά μας τον ελευθερωτή μας και Σωτήρα μας που μας ελευθέρωσες από τη σκλαβιά της Αιγύπτου και για την αγάπη μας έσχισες την Ερυθρά Θάλασσα και μας διαπέρασες μέσα από την άβυσσό της και την ξηρά πέτρα έκανες να αναβλύσει ποταμούς υδάτων και όλα τα άλλα μας χάρισες τα αγαθά όσα είναι γραμμένα στη θεία ΑΓ.
Αρμόζει το ρητό αυτό και σε μας τους χριστιανούς γιατί και μεις για τούτο παραδοθήκαμε στην αιχμαλωσία των ασεβών γιατί ημάρτομεν και τόσο πολλά δουλωθήκαμε στα πάθη ώστε σχεδόν τα λατρεύουμε ως θεό μας αφού λέει ο μέγας Μακάριος πως σε όποιο πάθος κανείς είναι υπόδουλος έχει για θεό του εκείνο το ίδιο.
6.Μεγάλη τώρα ταπείνωση κι αυτομεμψία δείχνει ο λόγος αυτός του ιερού Αζαρίου γιατί λέει πως εμείς οι Ιουδαίοι δεν παραβήκαμε μια ή δυο ή τρεις εντολές του Θεού παρά όλες μαζί ζωρίς εξαίρεση ούτε και γκρεμιστήκαμε σε μια ή δυο ή τρεις αμαρτίες παρά σε όλες μαζί και πολλά σοφώς λέει το λόγο τούτο αφού καθώς οι θείες εντολές είναι συνδεδεμένες μια την άλλη σα μια αλληλένδετη αλυσίδα όπως λέει κι ο ουρανοφάντωρ πάσαι αλλήλων έχονται αι εντολαί κατά τον υγιά του λόγου σκοπό όπως με τη λύση της μιάς και τις λοιπές εξανάγκης συγκαταλύεσθαι έτσι κι οι παραβάσεις των θείων εντολών είναι παρομοίως κι αυτές συνδεδεμένες γιατί της μιας παράβαση φέρει την παράβαση και της άλλης κι εκείνη πάλι της άλλης και για τούτο είπε κι ο αδελφόθεος όστις όλον τον νόμον τηρήσει πταίσει δε ενί γέγοννε πάντων ένοχος και πάλι καθώς οι αρετές είναι συνδεδεμένες και κρέμεται η μια από την άλλη και για τούτο και όποιος καταφρονητικώς πράξει μια αμαρτία αν δε μετανοήσει και κάνει αποχή από τη μια αμαρτία εκείνη πέφτει τότε και σε άλλη και από κείνη πάλι σε άλλη ωσότου τελοσπάντων καταντήσει στο βάθος των κακών.
Έτσι θετέον όποιος λοιπόν δεχτεί ευκόλως την προσβολή του πονηρού λογισμού αυτός έρχεται και στο συνδυασμό κι από αυτόν πάλι πέφτει και στη συγκατάθεση κι από αυτή στην διάπραξη και από εκεί στη συνήθεια και από αυτή στην έξη και από κει στη δεύτερη φύση και από αυτήν στην απόγνωση κι από κει καταντά στην κόλαση και την απώλεια.
Πάλι εδώ δείχνει με το λόγο τούτο ο Αζαρίας ο μακάριος την υπερβάλλουσα σοφία του και ευσέβεια γιατί λέει πως η φύλαξη των εντολών Σου Κύριε σε Σένα που νομοθέτησες τις εντολές δεν προξενεί καμιά προσθήκη αγαθού αλλά σε όσους τις φυλάττουν χαρίζεται αφθονία αγαθών και στην παρούσα τη ζωή και στη μέλλουσα και επειδή Συ Κύριε για τούτο έδωσες νόμους κι εντολές να δώσεις αφορμές αγαθών σε όσους τις φυλάττουν αλλά εμείς όμως οι άφρονες δεν ακούσαμε το νόμο Σου ούτε και φυλάξαμε τις εντολές Σου αν όχι για την αγάπη Σου του νομοθέτη αλλά τουλάχιστον για να απολαύσουμε παρά Σου αγαθά κι ευεργεσίες.
7.Όποιος θα εξετάσει με ακρίβεια τις αμαρτίες που εμείς οι Ιουδαίοι διαπράξαμε αλλά και τις συμφορές και τις τιμωρίες που Εσύ Κύριε παραχώρησες να μας έρθουν αυτός θα βρει ανάλογα και αρμοδιότατα τα γιατρικά Σου αυτά με τις δικές μας πληγές και την κρίση που κανες εναντίον μας τη βρίσκει κατά πάντα αληθινή και δικαιότατη καθότι οι δικές μας αμαρτίες είναι άξιες πάσης τιμωρίας.
8.Εεπιδή λοιπόν εμείς θεληματικώς δε δουλέψαμε σε Σένα Κύριε το δικό μας το γαληνότατο και πανάγαθο το βασιλέα παρά καταφρονήσαμε τη δική Σου τη φιλανθρωπία και αγαθότητα για τούτο και δικαίως μας παρέδωσες σε βασιλέα ωμότατο και πονηρότατο παρά πάσα τη γη δηλαδή υπέρ πάντες τους γηγενείς και όχι μόνο αυτόν αλλά και τους υπηκόους του που ναι όμοιοι κατά την κακία με κείνον αφού εχθροί αυτοί όλοι δικοί Σου και δικοί μας κι όχι μόνο εχθροί απλώς αλλά και εχθρότατοι κι ομοίως κι άνομοι και παράνομοι και αποστάτες και υπερήφανοι κι άδικος ο βασιλεύς τους γιατί αδίκως άρπαξε την τιμή του Θεού θέλοντας να λατρευτεί και να προσκυνηθεί ως θεός δια της χρυσής εικόνος την οποία έθεσε στο πεδίο Δεηρά και πονηρότατος πάλι για τον καινούργιο τον τρόπο που εφεύρε με την πονηρία του να θανατώνει τους ανθρώπους με επταπλασίως αναμμένα καμίνια.
Κι αρμόζουν αυτά τα λόγια και σε μας τους χριστιανούς καθότι και μεις για να μη θέλουμε να θεραπευτούμε από τον πανάγαθο βασιλέα Χριστό με τη φύλαξη των εντολών Του παραδοθήκαμε δικαίως στα χέρια έθνους ωμότατου και απάνθρωπου και τώρα είμαστε κάτω από το ζυγό της αιχμαλωσίας υπόδουλοι –λέει ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης όταν το έγραφε το παρόν- τρεις εκατοντάδες ετών και επέκεινα.
9.Koντά στα τόσα κακά που πάσχουμε είμαστε προς τούτοις στερημένοι κι από κάθε παρρησία και για τούτο από την πολλή μας τη ντροπή εμποδιζόμαστε να Σου προσφέρουμε τη δέησή μας επειδή και το πλήθος των αμαρτιών μας δε μας αφήνει να ανοίξουμε το στόμα μας και το μέγεθος της συμφοράς κι αιχμαλωσίας αίρει την παρρησία από λόγου μας και δε μς αφήνει να διηγηθούμε τα παλαιά θαύματα που τέλεσες για το γένος μας και για τούτο κι ονειδιζόμαστε και καταγελόμαστε από τους εχθρούς μας τους Βαβυλώνιους και μένουμε άφωνοι ενώπιόν τους κι εκ τούτου τι ακολουθεί; Να γίνονται διαμέσου μας ονειδισμένοι και ντροπιασμένοι κι όλοι οι άλλοι δούλοι Σου Κύριε που Σε σέβονται και Σε πιστεύουν.
10.&11.Επειδή λοιπόν έτσι είμαστε ονειδισμένοι και ντροπιασμένοι κοντά στους εχθρούς μας τους Βαβυλώνιους εμείς που ονομαζόμαστε δούλοι Σου για τούτο Σε παρακαλούμε Κύριε μη μας αφήσεις μέχρι τέλους έρημους από την πρόνοιά Σου και τη βοήθειά Σου και μη μας παραδώσεις στη συντέλεια και τον αφανισμό παρά επίσκεψαι εμάς μια ώρα προτύτερα και τολμάμε να το λέμε σε Σένα γιατί έχουμε πολλά ενέχυρα κι αποδείξεις της αγαθότητός Σου και φιλανθρωπίας πρώτα αυτό το άγιο δηλαδή το εξαίρετο όνομα της δεσποτείας Σου να ονομαζόμαστε δηλαδή εμείς κατ’ εξαίρεση από όλα τα έθνη δούλοι Σου κι Συ αφέντης μας και δεύτερο το αμέτρητο έλεός Σου με το οποίο κυβερνάς όλα τα κτίσματά Σου και τρίτο τις συμφωνίες και υποσχέσεις που δωσες στους προπάτορές μας επειδή τους υποσχέθηκες πως θα κάνεις το γένος τους ένδοξο κα ονομαστό σε όλο τον κόσμο και τελευταίο και τους ίδιους τους προπάτορες αναφέρει κι ο θείος Αζαρίας τον Αβραάμ και Ισαάκ και Ιακώβ ώστε με την ενξθυήμησή τους εκείνων των δικαίων να παρακινήσει τον αγαθό Δεσπότη εις έλεος.
Τον Αβραάμ λοιπόν ονομάζει κατά εξαίρετο ηγαπημένο υπό του Θεού καθότι κι εκείνος αγάπησε το Θεό περισσότερο από τον κατά φύση υιό του και προθυμοποιήθηκε κιόλας να τον σφάξει για την αγάπη Του και για τούτο κι ο Ησαϊας λέει εκ προσώπου του Θεού σπέρμα Αβραάμ όν ηγάπησα κι ο αδελφόθεος επίστευσε Αβραάμ τω Θεώ και ελογίσθη αυτώ εις δικαιοσύνην και φίλος Θεού εκλήθη ενώ τον Ισαάκ δούλο Θεού εξαιρέτως ονομάζει ίσως γιατί υποτάχτηκε με κάθε λογής ευπείθεια δουλική στη σφαγή όπου έμελλε ο Πατήρ του Αβραάμ να του κάνει κατά θεία προσταγή ενώ τον Ισραήλ δηλαδή τον Ικώβ επειδή δυο ονόματα είχε αυτός άγιο εξαιρέτως καλέι γιατί έτσι κι ο Θεός τον κάλεσε δια Ιερεμίου ο άγιος Ισραήλ τω Κυρίω και η σου αντωνυμία που προστίθεται και στους τρεις προπάτορες τούτους είναι δηλωτική της εξαιρέτου οικειότητος προς αυτούς του Θεού και για τούτο κι ο Θεός των πάντων Θεός αυτών με ιδιαίτερο τρόπο θέλησε να ονομάζεται Εγώ ειμι Θεός Αβραάμ και Ισαάκ και Ιακώβ ώστε για όλα τα επτά αυτά ποίησε έλεος μεθ’ ημών Κύριε κι όχι για καμιά αρετή μας ή τάχα αρκετά πληρώσαμε τον κανόνα και την παιδεία των αμαρτιών μας δια της αιχμαλωσίας αυτής που δοκιμάζουμε ήδη χρόνους εβδομήκοντα.
12.Αυτέ λοιπόν τις υποσχέσεις τους έδωσες που ήταν ηγαπημένοι Σου και αοίδιμοί μας προπάτορες Κύριε δηλαδή να κάνεις το γένος τους όμοιο με τά άστρα κατά τη λαμπρότητα και υψηλότερα και περιφάνεια με την άμμο της θαλάσσης κατά τον αριθμό και την ποσότητα και με τα άστρα πάλι οι δίκαιοι παρομοιάζονται που εκ των προπατόρων εκείνων έμελλαν να γεννηθούν και με την άμμο της θαλάσσης οι εξ εκείνων αμαρτωλοί καθότι η αμαρτία μαζί κι ο αμαρτωλός είναι βαρειά σαν την άμμο κι αυτήν λοιπόν την υπόσχεση ενθυμήσου Κύριε κι ας μην είμαστε άξιοι να πετύχουμε την επίσκεψή Σου και τη βοήθεια για τις αμαρτίες μας αλλά για την παραπάνω υπόσχεσή Σου δόσε μας αναψυχή και ελευθερία από τα κακά και τις θλίψεις που πάσχουμε αφού αν δε μας βοηθήσεις κινδυνεύει να μη λάβει έκβαση η υποσχεσή Σου.
13.Βλέπε αναγνώστη πως ο θείος Αζαρίας συγκρίνει τις υποσχέσεις του Θεού με τις συμφορές που πάσχουν οι Ισραηλίτες λέγοντας Συ Κύριε είπες πως το γένος των Ιουδαίων θα πληθυνθεί σαν την άμμο της θαλάσσης και τώρα αυτό σμικρύνθηκε κι έγινε λιγότερο στον αριθμό από κάθε άλλο έθνος και πάλι Συ υποσχέθηκες να κάνεις λαμπρό κι υψηλό σαν τα άστρα το λαό του Ισραήλ κι Αυτός έγινε τουναντίον έτιμος και ταπεινωμένος ανάμεσα σε όλη τη γη και για να μη φανεί πως λέει ψευδείς τις υποσχέσεις του Θεού ευθύς φέρει και την αιτία για την οποία και λιγόστεψαν και ταπεινώθηκαν οι Ισραηλίτες λέγοντας δια τας αμαρτίας ημών και σα να λέει με αυτό πως δεν παρέβης Εσύ Κύριε τις υποσχέσεις Σου μη γένοιτο! Αλλά εμείς παραβήκαμε αυτές γιατί πολλοί ήμασταν και σχεδόν αμέτρητοι σαν την άμμο της θαλάσσης για την υπόσχεσή Σου αλλά γίναμε τώρα λίγοι για τις αμαρτίες μας επειδή τούτο το νόημα αινιγματωδώς φανέρωσε ότι εσμικρύνθημεν αφού δεν είπε ότι σμικροί είμαστε και λίγοι παρά πάντα τα έθνη αλλά σμικρυνθήκαμε δηλαδή γίναμε ενώ πρότερα αμέτρητοι στον αριθμό κατά την υποσχεσή Σου επειδή όμως παραβήκαμε τις εντολές Σου για τούτο γίναμε τώρα λίγοι αντί πολλών.
14.Με τα λόγια αυτά παρασταίνει ο μακάριος Αζαρίας τη συμφορά που πάσχουν οι Ιουδαίοι όχι για να διδάξει επειδή τάχα δεν ξέρει ο Θεός αλλά για να ελκύσει Αυτόν σε φιλανθρωπία και έλεος με τη διήγηση των λυπηρών ώστε λέει στερημένοι είμαστε Κύριε στον καιρό τούτο της αιχμαλωσίας τόσο από βασιλεία όσο κι από προφητεία και ιεροσύνη που είναι οι τρεις μεγάλες δωρεές και χάριτες με τις οποίες κυβερνήθηκε το γένος μας και για τούτο ούτε βασιλεύς βρίσκεται τώρα ανάμεσά μας των κοινών πραγμάτων διοικητής ούτε και προφήτης και πνευματοφόρος να προλέγει τα μέλλοντα ούτε κι ιερεύς να προσφέρει στο Θεό θυσίες κι ολοκαυτώματα υπέρ των αμαρτιών μας αν και στη Βαβυλώνα υπήρχαν προφήτες ο Ιεζεκιήλ και ο Δανιήλ κι ο Βαρούχ αλλά ο Αζαρίας εδώ λέει όμως πως δεν υπήρχε τότε προφήτης καθότι οι παραπάνω ήταν και αυτοί σκλαβωμένοι και δε μπορούσαν να εξιλεώσουν το Θεό για όλο το γένος των Ιουδαίων ούτε κι είχαν τόση δύναμη λογικού άλατος να συνάξουν και να στύψουν όλους τους Ιουδαίους και να μην τους αφήσουν να βρωμίσουν και να διαφθαρούν από τις αμαρτίες καθώς και το άλας στύφει το κρέας και δεν το αφήνει να βρωμίσει και τότε δεν υπήρχε προφήτης εν Βαβυλώνι κατά σύγκριση του πλήθους των προφητών που ήταν στην Ιερουσαλήμ κατά τον καιρό της ειρήνης και ελευθερίας.
Εμείς λοιπόν όχι μόνο πληγωθήκαμε ψυχικώς από τις αμαρτίες και σωματικώς από την αιχμαλωσία αλλά ούτε κι έχουμε πλέον τρόπο να βρου΄με ιατρεία καμιά για τις πληγές μας αφού ως ιατρικά ήταν και των αμαρτιών και των σωματικών περιστάσεων οι διάφορες θυσίες και ολοκαυτώσεις και προσφορές και θυμιάματα που πρόσφεραν οι ιερείς στο Θεό επειδή ο Θεός εξιλεώνονταν διαμέσου τέτοιων προσφορών και συγχωρούσε τις αμαρτίες του λαού κι από τις περιστάσεις τον λύτρωνε και προσθέτει και την αιτία για την οποία έλειψαν από αυτούς τα γιατρικά αυτά κι αυτή ήταν γιατί ο νόμος πρόσταζε μόνο στην Ιερουσαλήμ να προσφέρονται οι θυσίες και τα θυμιάματα κι όχι σε άλλο τόπο και για τούτο και επειδή τότε οι Ιουδαίοι ήταν σκλάβοι στη Βαβυλώνα για τούτο δεν ήταν συγχωρημένο να προσφέρουν αυτοί τέτοιες θυσίες και αυτά τα λόγια δεν ακούνε οι τωρινοί Ιουδαίοι παρά τολμούν κιόλας να προσφέρουν παρανόμως θυσίες στο Θεό εν παντί τόπω έξω από την Ιερουσαλήμ ενώ οι άγιο τρεις παίδες που φύλαξαν το θείο νόμο επιστομίζουν αυτούς λέγοντας ουκ έτσι τόπος του καρπώσαι ενώιόν Σου και ευρείν έλεος.
15.&16.Με τα ακόλουθα λόγια σα να λέει ο θείος Αζαρίας προς το Θεό επειδή Κύριε δεν είναι συγχωρημένο σε μας να προσφέρουμε θυσίες κι άλλες σωματικές προσφορές επειδή βρεθήκαμε έξω από την Ιερουσαλήμ για τούτο βρήκαμε άλλο τρόπο να Σε θεραπεύσουμε δηλαδή με θυσία πνευματική κι ευάρεστή Σου δηλαδή με ψυχή συντρετριμμένη και με πνεύμα ταπεινωμένο κι αυτή τη θυσία λοιπόν Σε παρακαλούμε Κύριε να δεχτείς στο επουράνιό Σου θυσιαστήριο περισσότερο από τις ολόκαυτες θυσίες κριών και ταύρων και μυριάδων δηλαδή πολλών και αναρίθμητων αρνίων κι ικετεύουμε την αγαθότητά Σου να εκτελεστεί δηλαδή να φανεί τέλεια και ευάρεστη ενώπιόν Σου η πνευαμτική μας αυτή θυσία αλλά τι δηλώνει το όπισθέν Σου; δηλαδή αφού μας οργίστηκες κι αφού γύρισες το πρόσωπό Σου από λόγου μας κι αφού μας παρέδωσες σκλάβους στους Βαβυλώνιους επειδή κείνοι που οργίζονται κατά τινος συνήθως του γυρίζουν το πρόσωπό τους και του στρέφουν και γυρίζουν την πλάτη κι επειδή λοιπόν Συ Κύριε συνήθως ελευθερώνεις χωρίς ντροπή όσους ελπίζουν σε Σένα.
Αυτά σχεδόν τα ίδια τα λόγια λέει κι ο Βαρούχ όταν βρέθηκε αιχμάλωτος στη Βαβυλώνα Κύριε παντοκράτωρ ο Θεός Ισραήλ ψυχή εν στενοίς και πνεύμα ακηδιών κέκραγε πρός Σε άκουσον Κύιρε και ελέησον ότι ημάρτομεν εναντίον Σου κι αυτά τα λόγια δεν τα πε από μόνος του ο Αζαρίας αλλά τα διδάχτηκε από τον προφητάνακτα που λεγε στον ν΄/50ό ότι ει ηθέλησας θυσίαν έδωκα άν ολοκαυτώματα ουκ ευδοκήσεις θυσία τω Θεώ πνεύμα συντετριμμένον καρδίαν συντετριμμένη και τεταπεινωμένην ο Θεός ουκ εξουδενώσει και πάλι εκ προσώπου του Θεού θύσον τω Θεώ θυσίαν αινέσεως και απόδος τω υψίστω τας ευχάς σου και εξελούμαί σε και δοξάσεις Με –μθ΄/49ος – και πάλι θυσία αινέσεως δοξάσει Με και εκεί οδός ή δείξω αυτώ το σωτήριόν Μου κι αυτά διδαγμένος ο ιερός Αζαρίας παρακαλεί το Θεό να δεχτεί την συντετριμμένη του καρδιά αντί για κάθε άλλη θυσία και την ολοκαύτωσητων σωμάτων τους αντί για κάθε άλλη ολοκαύτωση.
ΠΗΓΗ: ΔΡΑΜ 2018
ΜΙΧΑΗΛ ΤΣΑΚΙΡΑΚΗΣ
ΘΕΟΛΟΓΟΣ ΓΥΜΝΑΣΙΑΡΧΗΣ