ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΙΣ ΤΟΥΣ 150 ΨΑΛΜΟΥΣ ΤΟΥ ΠΡΟΦΗΤΑΝΑΚΤΟΣ ΔΑΒΙΔ

ΚΑΘΙΣΜΑ Ε΄

ΨΑΛΜΟΣ ΛΒ΄-32

Ανεπίγραφος ο ψαλμός που φαίνεται να γράφηκε στην υπόθεση του Εζεκίου για να παρακινηθούν οι άξιοι να υμνούν το Θεό ο οποίος με Άγγελο αοράτως θανάτωσε τους Ασσυρίους κι αρμόζει σε κάθε Χριστιανό που λυτρώνει από τους νοητούς Ασσυρίους δαίμονες.

1.Τι είναι αγαλλίαση προείπαμε πως είναι δηλαδή υπερβολή κι αύξηση ευφροσύνης. Δίκαιοι εδώ οι ενάρετοι οι οποίοι προστάζονται να αγαλλιώνται μόνο στο Χριστό ο οποίος φέρνει τις νίκες και βοηθά όσους ελπίζουν σ’ αυτόν κι όχι κανένα άλλο πράγμα γιατί ούτε δύναμη ούτε στράτευμα ούτε πλούτος ούτε τειχόκαστρο μπορεί να ωφελήσει τον άνθρωπο χωρίς τη θεία βοήθεια.

Αγαλλιάσθε νοείται και φανερώνει μαζί και αινείτε γιατί όποιος αγαλλιάται σε κάτι αυτός από την αγαλλίασή του επαινεί και το πράγμα εκείνο αλλά επειδή μόνο στους εναρέτους είπε να αγαλλιώνται και να αινούν για τούτο λέει εδώ και την αιτία δηλαδή γιατί σε κείνους που έχουν ορθή ζωή πρέπει κι η ορθή αίνεση του Θεού αφού ουχ ωραίος αίνος εν στόματι αμαρτωλού γράφεται στην ΠΔ και το στραβό ποδάρι δεν προσαρμόζεται σε ίσο υπόδημα αφού ευθύς ο Κύριος ο Θεός ημών και ευθύτητας είδε το πρόσωπον Αυτού ενώ ο διάβολος ως όφις σκολιός και στραβά περπατώντας για τούτο και χαίρεται και αναπαύεται στους σκολιούς και στραβούς στη γνώμη.

2.Στους παλαιούς Ιουδαίους ήταν νόμος να υμνούν το Θεό με κιθάρα και με ψαλτήρι και άλλα μουσικά όργανα αλλά εδώ πρέπει να τα νοήσουμε και αναγωγικώς την κιθάρα δηλαδή το σώμα επειδή πλάστηκε από το χώμα κάτω και επειδή στην κιθάρα ηχεί ο χαλκός όπως και στη λύρα από το κάτω μέρος κατά το δοξάρι που χτυπά. Εξομολογείσθε λοιπόν δηλαδή ευχαριστείτε το Θεό πρώτα με κιθάρα δηλαδή διαμέσου του σώματος όλοι εσείς που λυτρωθήκατε παραδοξως από το νοητό Ασσύριο διάβολο κι άρα νηστεύετε και κλαίετε και χαμευνείτε και άδετε με το στόμα κι όσα άλλα είναι έργα πρακτικής του σώματος αρετής προσφέροντάς τα ως δώρα ευχαριστήρια στο Θεό. Πάλι ψαλτήρι νόησε το νου γιατί καθώς στο μουσικό και αισθητό ψαλτήρι δέκα χορδές έβαλλαν κι από το πάνω μέρος είχε την αιτία των φωνών όπως προειπώθηκε στο προοίμιο έτσι και στο νου δέκα εντολές δόθηκαν νοητές άνωθεν παρά Θεού ως ήχοι μουσικής οι εντολές αυτές τις οποίες φυλάγοντας ο νους με τη συμφωνία τους ψάλλει στο Θεό νοητό μέλος κι αφού εσείς οι δίκαιοι με την κιθάρα του σώματος και την πρακτική αρετή ευχαριστήσετε το Θεό και ψάλατε και με το ψαλτήρι δηλαδή με το νου και τη θεωρία.

3.Κατά την ιστορία παρακινεί τους Ιουδαίους να ψάλλουν άσματα νέα για το καινό θαύμα που ακολούθησε τότε επί Εζεκίου και κατά αληγορία να νοήσουμε τα άσματα των Χριστιανών όσα οι Ορθόδοξοι συνθέτουν και ψάλλουν στον Κύριο μέσα στην Εκκλησία αφού όλα αυτά είναι νέα συγκρινόμενα με τα άσματα του παλαιού νόμου.

Αλαλαγμός είναι ομόφωνη φωνή όλου του στρατεύματος που προξενεί θάρρος στους στρατιώτες εναντίον των πολεμίων. Με τον αλαλαγμό παρακινεί να θαρρούν οι δίκαιοι λέγοντας ψάλατε με φωνή αλαλάζουσα δληαδή θαρσαλέα και επινίκια επειδή κι οι εχθροί που σας φόβιζαν πρότερα έπεσαν και κατατροπώθηκαν όπου το καλώς νοείται αντί του αμετεωρίστως κι ολοψύχως.

4.Ο λόγος του Κυρίου που μήνυσε στον Εζεκία με τον προφήτη Ησαϊα πως θα λυθεί η πολιορκία είναι ορθός κι αληθής αλλά και τα θαύματα που έκανε ο Θεός κατά των Ασσυρίων είναι πιστά και βεβαιώνουν τον άνωθεν λόγο Του. κι όλα τα έργα Του είναι εν πίστει δηλαδή κινούν εκείνον που τα βλέπει να έρχεται σε πίστη και σέβας του Δημιουργού γιατί έτσι για να αφήσουμε όλα τα άλλα το λεπτότατο κέντρο της μέλισσας κατασκευασμένο σα σωληνάρι ώστε να ρίχνει το φαρμάκι της όταν κεντρίσει κάποιον αυτό διδάσκει τον άνθρωπο πως δεν έγινε έτσι κοίλο και ανοιχτό από μόνο του παρά με θεία δύναμη και τέχνη κατασεκυάστηκε ανοιχτή η τόση του λεπτότητα. Ο λόγος επίσης της ΚΔ του Κυρίου είναι ευθύς και ορθός επειδή δεν έχει σκολιό τίποτε και δυσκολοδιάλυτο όπως τα λόγια της ΠΔ και προς τούτοις και τα έργα που έκανε ο Κύριος πάνω στη γη πολιτευόμενος ως άνθρωπος κι αυτά πιστώνουν και δείχνουν το λόγο Του σύμφωνο με τα έργα Του κι αυτά είναι πιστά ως αληθή κι αναντίρρητα. Κι αυτός ο Υιός που είναι Λόγος του Θεού κι Αυτός λοιπόν είναι οδός απλανής και αλήθεια γιατί είπε Εγώ ειμι η οδός και η αλήθεια κι όσα έργα δηλαδή σημεία έκανε και θαύματα για πίστη όσων έβλεπαν τα έκανε ώστε να πιστέψουν σ’ Αυτόν.

5.Βλέπε αναγνώστη πώς ο Κύριος πριν την κρίση αγαπά την ελεημοσύνη και για τούτο και προσμένει τη μετάνοια των αμαρτωλών και δεν τους κολάζει το οποίο είναι ίδιο και χαρακτηριστικό της ελεημοσύνης εάν όμως αυτοί μένουν αδιόρθωτοι και ανιάτρευτοι τους κολάζει τότε και τους τιμωρείτο το οποίο είναι ίδιο της κρίσεως. Ο Θεός λοιπόν κάθε κρίση και καταδίκη που κάνει τη σμίγει με έλεος γιατί μόνη την άκρατη κρίση του Θεού κανείς δε μπορεί να υποφέρει εάν ανομίας παρατηρήσεις Κύριε Κύριε τις υποστήσεται. Κι αγαπά ο Κύριος ελεημοσύνη στους μετανοούντες και διορθωθέντες αλλά και κρίση και κόλαση στους αμετανοήτους και αδιόρθωτους. Αγαπά την ελεημοσύνη στην παρούσα ζωή ουκ ήλθε ίνα κρίνη τον κόσμον αλλά και την κρίση στη μέλλουσα έλεος και κρίσιν άσομαί Σοι Κύριε δηλαδή θα κάνω ωδή σε Σένα Κύριε και ύμνο τον έλεο και την κρίση δηλαδή όταν έρθεις θα κρίνεις με έλεος και αυτό είναι σμιγμένο με την κρίση κι αντιστρόφως η κρίση με το έλεος ώστε ούτε το έλεος μόνο να προξενεί αμέλεια και ραθυμία ούτε κι η κρίση μόνη να προξενήσει απόγνωση και απελπισία. Στην υπόθεση του Εζεκίου λαμβάνεται καθότι ο Θεός ελέησε την Ιερουσαλήμ πολιορκουμένη κατακρίνοντας τους πολιορκητές της Ασσυρίους.

Γεμάτη η γη από το έλεος του Κυρίου γιατί ο Θεός όλους τους ελεεί ακόμα κι αυτούς τους αθέους και όσους Τον βλασφημούν επειδή αν δεν τους ελεούσε δε θα τους άφηνε να ζουν αλλά περισσότερο ελεεί όσους Τον πιστεύουν και Τον ομολογούν ενώ τους απίστους λιγότερο. Και έλεος Κυρίου το κήρυγμα του Ευαγγελίου το γεμάτο με έλεος επειδή χαρίστηκε από μόνη την ελεημοσύνη του δημιουργού Θεού που βρίσκεται πανταχού και προσκυνείται σε όλη τη γη διαμέσου της διδασκαλίας των αποστόλων. ακολούθως ο λόγος υμνεί το Θεό διηγούμενος τα θαυμάσιά Του και λέγων.

6.Κατά το πρόχειρο εκ παραλλήλου το ίδιο πράγμα λέει με το λόγο και το πνεύμα γιατί και στα δυο και στη στερέωση των ουρανών δηλαδή και στη δύναμή τους λόγο είπε ο Θεός κι έγιναν γιατί κι ο λόγος πνεύμα του στόματος είναι που πλήττει τον αέρα με διαφορους σχηματισμούς κι αυτό είναι λόγος. ομοίως και στερέωση και δύναμη το ίδιο πράγμα λέγεται. Αυτά μπορου΄ν να είναι το δυσκολόφθαρτο και το δυνατό των ουρανών. Αλλά και κατά το υψηλότερο περί της Αγίας Τριάδος θεολογεί και Κύριο ονομάζει τον Πατέρα και Λόγο τον Υιό και Πνεύμα το Άγιο Πνεύμα. Κι είπε του στόματος γιατί το Άγιο Πνεύμα είναι της μιας και της αυτής ουσίας με τον Πατέρα ο οποίος τούτο προβάλλει και δεν είναι κτιστό έξωθεν ενώ δύναμη των ουρανών οι εποουράνιες Δυνάμεις των Αγγέλων. Αλλά δεν έκτισε διηρημένος ο Υιός τους ουρανούς και το Πνεύμα το Άγιο τους Αγγέλους παρά ο Υιός όλα τα δημιούργησε πάντα δι’ Αυτού εγένετο. Το Άγιο Πνεύμα αγίασε τους Αγγέλους μαζί με την κτίση τους και για  τούτο κι οι Άγγελοι είναι δυσκίνητοι στο κακό επειδή ευθύς εξαρχής στομώθηκαν με τον αγιασμό του Πνεύματος σα να ήταν με κάποια βαφή. Κι οι απόστολοι μπορούν να νοηθούν ως ουρανοί επειδή φρονούσαν τα ουράνια και ήταν ανώτεροι από τη γη και τα γήινα αφού με το λόγο της διδασκαλίας του Σωτήρος έγιναν στερεοί στην πίστη και στις θλίψεις και πειρασμούς και με το Πνεύμα του στόματός Του έγινε όλη η δύναμή τους όπως αυτό συνεξακούεται ενεφύσησε και είπεν αυτοίς λάβετε Πνεύμα Άγιον και δύναμη των απόστόλων ήταν και επιτελούμενα δι’ αυτών θαύματα.

7.Λείπει εδώ το εις για να είναι το νόημα συνάγων ως εις ασκόν τα ύδατα της θαλάσσης. Και σαν ασκός είναι επειδή ομοιάζει με τον ασκό επειδή και τα νερά της θαλάσσης φουσκώνουν σαν τον ασκό από τη βία των ανέμων αλλά συστέλλονται και ταπεινώνονται πάλι σαν τον ασκό όταν πάψει ο άνεμος. Ασκός και το υγρό που περιέχεται μέσα στον ασκό από το περιέχον το περιεχόμενο δηλαδή ο Θεός συνάγει τα ύδατα της θαλάσσης μέσα στο κοιλώματα της γης καθώς συνάγεται και το υγρό μέσα στον ασκό και καθώς το υγρό είναι δεμένο μέσα στο ασκί και δεν τρέχει έξω έτσι και ο Θεός με την προσταγή Του κρατά δεμένα μέσα στον τόπο τους τα νερά της θαλάσσης και σεν τα αφήνει να τρέξουν έξω και να πλημμυρίσουν τη γη. Μερικοί λένε και για τους ατμούς που βγαίνουν από τη θάλασσα που λίγο λίγο αναφέρονται και υψούνται στην ατμόσφαιρα του αέρος και πυκνώνουν και παχύνονται σαν το ασκί κι έτσι γίνονται νεφέλες και γίνεται η βροχή.

Άβυσσος το βάθος της θαλάσσης που δε μπορεί κανείς να βύσει και να στουμπώσει και να κλείσει. Θησαυροί αβύσσων οι κόλποι της γης μέσα από τους οποίους αναδίδονται οι βρύσες και βγαίνουν οι ποταμοί. Θησαυροί κι ο τόπος πάνω από το στερέωμα του ουρανού πάνω στο οποίο έβαλε ο Θεός τα μισά νερά στην αρχή της δημιουργίας. Θησαυροί κι η άβυσσος κι ο τόπος του στερεώματος για το πλούσιο νερό που περιέχουν και γιατί είναι κρυμμένα και γιατί κατά τη χρεία άλλοτε ανοίγουν και πάλι κλείνουν όπως είναι τα ιδώματα του θησαυρού. Προσαρμόζεται και στους ιερούς αποστόλους γιατί κι οι απόστολοι θησαυροί και φύλακες αβύσσων έγιναν δηλαδή των βαθυτάτων και αποκρύφων μυστηρίων της πίστεως.

8.Γη τους ανθρώπους ονομάζει πολλές φορές όπως και τώρα γιατί πλάστηκαν από τη γη και γιατί κατοικούν στη γη. Αφύ έδειξε πριν τη δύναμη του Κτίστη από τη μεγαλουργία των κτισμάτων τώρα εδώ παρακινεί τους ανθρώπους επί της γης να φοβούνται και να σέβονται τον Κτίστη Αυτόν ως μόνο όντα Θεό. Γη ονομάζονται όμως κι όσοι φρονούν τα γήινα γιατί βρίσκεται η γη να έχει τέτοια σημασία σε πολλά μέρη της ΑΓ και τούτους λοιπόν τους γηίφρονες προστάζει να φοβηθούν το Θεό και να φυλάξουν τις εντολές Του.

Από το φόβο Αυτού του Κυρίου και Κτίστου των απάντων ας τρομάξουν κι ας θαυμάσουν όλοι επειδή ο Θεός είναι μέγας και φοβερός. Απ’ αυτού εξηγείται αντί του καθώς αυτός βούλεται ενώ το σαλευθήτωσαν αντί του κινείσθωσαν δηλαδή ας είναι όλων των ανθρώπων τα κινήματα και τα ψυχικά και σωματικά κατά Θεόν κι ενωμένα με το φόβο Θεού. Εγώ όμως και στο Χριστό το εκλαμβάνω επειδή από τα λόγια και τα έργα Του σείστηκαν όλοι οι άνθρωποι και άλλοι μεταβλήθηκαν στην αληθινή πίστη και θεογνωσία κι άλλοι ταράχτηκαν από την ακοή του Ευαγγελίου Του.

9.Φανερώνοντας την εύλογη αιτία του θείου φόβου που είπε παραπάνω λέει πρέπει να φοβηθείτε όλοι το Θεό γιατί Αυτός είναι ο δημιουργός όλων των κτισμάτων αφού είπε μόνο γενηθήτω τούτο και παρευθύς έγινε και γενηθήτω φως και εγένετο φως.

Ένα πράγμα δηλώνουν οι δυο λέξεις αυτές εκ παραλλήλου το είπε δηλαδή και το ενετείλατο και το εγενήθησαν και το εκτίσθησαν. Το ενετείλατο είναι και σαφηνιστικό και ερμηνευτικό του είπε επειδή δεν είπε απλώς λόγο αλλά πρόσταξε ως Δεσπότης και παντοδύναμος. Είπε και εγενήθησαν πρέπει να προσαρμόσουμε στην απλώς δημιουργία και πλάση των ανθρώπων ενώ το ενετείλατο και εκτίσθησαν στην ανάπλαση των ανθρώπων και αναγέννηση με το κήρυγμα γιατί ενετείλατο τοις αποστόλοις λέγων πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος και γι’ αυτό όλοι οι Χριστιανοί ονομάζονται καινή κτίση.

10.Διαφορετικά πρέπει να νοήσουμε τα ρητά αυτά επίσης δηλαδή τριχώς: για τους Ασσυρίους που είχαν περιτριγυρισμένη με στρατεύματα την Ιερουσαλήμ και για τους σταυρωτές του Κυρίου Ιουδαίους και για τους τυράννους που τυράννησαν τους αποστόλους και τους μάρτυρες. Και τους Ασσυρίους λοιπόν ονόμασε έθνη γιατί αυτοί από διάφορα έθνη συνάχτηκαν και εκστράτευσαν με μια βουλή εναντίον της Ιερουσαλήμ επί Εζεκίου ενώλαοί οι Εβραίοι επειδή μερικοί απ’ αυτούς είχαν λογισμούς να παραδοθούν στους Ασσυρίους για την ανάγκη της πολιορκίας και τέλος άρχοντες οι πρώτοι στρατηγοί των πολιορκητών. Πώς νοείται το ρητό στους σταυρωτές του Κυρίου θα το μάθεις αν αναγνώσεις την ερμηνεία παραπάνω όπου βρίσκεται η διαφορά ενθών και λαών και αρχόντων των Ιουδαίων. Νοείται και στους τυράννους. Έθνη τα διάφορα γένη που κινήθηκαν εναντίον των Χριστιανών ενώ λαοί οι Εβραίοι που τους δίωκαν μαζί με τους τυράννους και άρχοντες πάλι οι κατά τόπους βασιλείς κι ηγεμόνες που τυραννούσαν τους Χριστιανούς.

11.Βουλή Κυρίου το κήρυγμα του Ευαγγελίου επειδή κι ο Κύριος ήθελε μ’ Αυτό να σωθούν όλοι όσοι Τον πιστέψουν και τούτο το κήρυγμα μένει ανίκητο μέχρι της συντελείας του παρόντος αιώνος.

Κι όπως είπε πιο πάνω βουλές και λογισμούς των ανθρώπων έτσι και τώρα εδώ βουλή και λογισμούς του Θεού λέει όπου βουλή η καλή φαινόμενη γνώμη και λογισμός η απλή ενθύμησή του. Εις γενεάν και γενεάν συνηθίζουν να λένε οι παλαιοί τον παντοτινό χρόνο ο οποίος σε κάθε γενεά εκ διαδοχής παρατείνεται. Καρδία Θεού λέχθηκε ανθρωποπρεπώς η θέληση του Θεού και το νόημα είναι τούτο: εκείνο που βούλεται ο Θεός αυτό πάντοτε διαμένει. Κι όχι μόνο αυτό αλλά και κείνο που ενθυμηθεί. Και το εννόημα έργον ην. Λογισμοί του Θεού η ΠΔ κι η ΚΔ και γενεάν και γενεάν οι Ιουδαίοι κι οι Χριστιανοί. Αλλά και για τους εχθρούς νοούνται ορατούς κι αοράτους ότι ο Κύριος διασκεδάζει τις βουλές τους και κείνο που θέλει τούτο και ποιεί προς σωτηρίαν ημών.

12.Μακάριο το έθνος εκείνο που εξουσιάζεται και οικονομείται από τον ίδιο Θεό και τέτοιο έθνος είναι μόνο των Χριστιανών στο οποίο υποσχέθηκε ο Σωτήρας και ιδού Εγώ μεθ’ υμών ειμι πάσας τας ημέρας έως της συντελείας του αιώνος.

Εμείς λοιπόν οι Χριστιανοί είμαστε έθνος γιατί συναχτήκαμε από διάφορα έθνη και πιστέψαμε στο Χριστό αλλά και λαός γιατί είμαστε στη θέση του αποβληθέντος λαού των Εβραίων και μείς μπήκαμε στην τάξη και θέση εκείνου και γίναμε λαός Θεού. Και μας διάλεξε ο Σωτήρας εις κληρονομίαν δώσω Σοι έθνη την κληρονομίαν Σου. Είμαστε άρα έθνος μακάριο για την απόλαυση των αγαθών που είναι ετοιμασμένοι για λόγου μας αν φυλάξουμε τις εντολές του Χριστού.

13.Το ίδιο βρίσκεται παραπάνω Κύριος εκ του ουρανού διέκυψε επί τους υιούς των ανθρώπων.

Κι επειδή όλοι οι άνθρωποι κατοικούν υποκάτω στον ουρανό ο Κύριος επέβλεψε από τον ουρανό στη γη κι όλους τους βλέπει κι άρα κανένας δε μπορεί να λανθάσει και να κρυφτεί από το παντέφορο μάτι του Θεού.

14.Ο ουρανός είναι κατοικητήριο του Θεού έτοιμο και πρόχειρο στο να θεωρεί από κει με ευκολία όλα όσα βρίσκονται υπό τον ουρανό.

Δυο φορές λέει επέβλεψε ώστε με την αναδίπλωση να βάλει φόβο στους αναγνώστες πως δε θα λανθάσουν το Θεό σε όλα τα έργα που κάνουν.

15.Κι όχι μόνο επιβλέπει ο Θεός στους ανθρώπους και στα έργα τους αλλά το φοβερότερο είναι ότι ακόμα επιβλέπει κι εξετάζει και τις καρδιές των ανθρώπων γιατί αν έπλασε ο Θεός τις καρδιές μας βέβαια Αυτός ξέρει και τις κινήσεις τους και για τούτο πρέπει να φοβόμαστε όχι μόνο που δε μπορούμε να κρυφτούμε από το Θεό όταν διαπράττουμε τα κακά παρά κι όταν τα συλλογιζόμαστε. Κατά μόνας αντί μεμονωμένες και χωρισμένες από κακία είπε κι απ’ την επιμιξία των παθών έπλασε τις καρδιές μας. Και κατά μόνας είναι και χωριστά από τα ζώα ως λογικές.

Και τούτο είναι μέγα αίτιο να φοβηθεί κανείς και να θαυμάσει το Θεό γιατί Αυτός λέει δε χρειάζεται οφθαλμούς και ώτα και άλλες αισθήσεις για να γνωρίσει με αυτές τα έργα ή τα λόγια και τους λογισμούς των ανθρώπων όχι αλλά απλώς συνίησι και καταλαβαίνει όλα.

16.Δε σώζεται και δε διαφυλάσσεται ο βασιλεύς γιατί έχει πολλή δύναμη δηλαδή πλήθος στρατιωτών και αλόγων και αρμάτων και πλούτο ούτε κι ο γίγας κατά το σώμα γενναιότατος δηλαδή δε φυλάσσεται αβλαβής γιατί έχει ανδρεία μεγάλη αλλά κι ο βασιλεύς κι ο ανδρειωμένος γίγας και κάθε άλλος που σώζεται και διαφυλάσσεται από τη χάρη και τη δύναμη σώζεται του Θεού κι όχι από τη δική του.

17.Αβέβαιο το άλογο στο να σώσει και να διαφυλάξει όποιον βρίσκεται πάνω του και πολλάκις και τον κατακρημνίζει.

Ο ίππος δηλαδή και το δυνατό άλογο δε φυλάσσεται με τη δική του τη δύναμη στον πόλεμο μέσα γιατί κι ο βασιλεύς των Ασσυρίων Σεναχειρήμ πολλά στρατεύματα και πλούτο και άλογα είχε αλλά σε τίποτε δεν ωφελήθηκε από όλα αυτά επειδή ως κακός κακώς εφθάρη και αφανίστηκε κιόλας τόσο αυτός όσο και όλα του τα στρατεύματα γιατί ίππος ετοιμάζεται εις ημέραν πολέμου παρά δε Κυρίου η βοήθεια.

18.Όσοι λοιπόν φοβούνται το Θεό κι ελπίζουν στο έλεός Του και προηγουμένως και εξαιρέτως ο Εζεκίας και οι φίλοι του ήταν θεοφοβούμενοι και είχαν την ελπίδα τους στον Κύριο.

19.Η αιτία και το τέλος για το οποίο επιβλέπει ο Θεός στους φοβουμένους Αυτόν δηλαδή για να λυτρώσει τις ψυχές τους δηλαδή αυτούς κατά περίφραση από το θάνατο που νόμιζαν βέβαιο ότι θα λάβουν από τους Ασσυρίους γιατί το εσπέρας αυλισθήσεται κλαυθμός.

Για τούτο το τέλος επέβλεψε ο Κύριος στους ανθρώπους πέριξ του Εζεκίου για να τους θρέψει από τη πείνα που δοκίμαζαν εξαιτίας της πολιορκίας των Ασσυρίων.

20.Παρακινεί και μας θαρρύνει κι εμάς στον καιρό των πειρασμών ώστε να υπομείνουμε τον Κύριο προσμένοντας τη θεία Του βοήθεια επειδή και για την αγάπη Του μας μισούν οι άπιστοι κι ετερόδοξοι.

Η αιτία της υπομονής είναι ότι πρέπει να υπομένουμε τον Κύριο και όσους πειρασμούς έχουμε γι’ Αυτόν επειδή είμαστε πληροφορημένοι από πολλά ότι δε μας αφήνει αβοήθητους μέχρι τέλους αλλά μάς υπερασπίζεται και μας βοηθά.

21.Κι όχι μόνο πρέπει να υπομένουμε τον Κύριο γιατί μας βοηθά αλλά και γιατί η καρδιά μας θα ευφρανθεί διαμέσου Αυτού όταν μετά τη θλίψη νικήσουμε τους εχθρούς και τους πειρασμούς.

Το ονόματι Αυτού ηλπίσαμεν νοείται εδώ αντί εν Αυτώ κατά περίφραση κι ελπίσαμε στην επίκληση του ονόματός Του γιατί κι αυτή μοναχή η εκφώνηση του θείου ονόματός Του μπορεί να νικήσει τους εχθρούς. Και βέβαια νοείται και για τους Χριστιανούς που ελπίζουν να νικούν τους ορατούς και αοράτους εχθρούς με το να ονομάζονται με το σωτήριο όνομα του Χριστού επειδή από το όνομα του Χριστού ονομαζόμαστε Χριστιανοί γιατί πολλά θαύματα τέλεσε και τελεί το άγιο και φοβερό όνομα του Χριστού και μόνο ονομαζόμενο με το στόμα και πίστη εν ονόματι του Χριστού έγειραι και περιπάτει είπε στον παράλυτο ο απόστολος στις Πράξεις κι άλλοι μύριοι μύρια τέτοια θαύματα έκαναν με αυτό.

22.Και καθώς εμείς ελπίσαμε Κύριε σε Σένα έτσι ας γίνει και σε μας το έλεός Σου κι επειδή θερμώς και πολλά ελπίσαμε σε Σένα ακόλουθο είναι να γίνει και το έλεός Σου πολύ σε μας.

ΨΑΛΜΟΣ ΛΓ΄-33

Ψαλμός του Δαυίδ όταν αλλοίωσε το πρόσωπό του εναντίνο του Αβιμέλεχ και τον απέλυσε και απήλθε. Όταν λοιπόν έφευγε από το Σαούλ ο προφητάναξ πήγε στην πόλη των ιερέων Νομβά και βρήκε τον Αβιμέλεχ τον εντιμότερο ιερέα υποκρινόμενος πως στάλθηκε από το βασιλέα για κάποια ανάγκη και χρεία του κι έτσι ζήτησε άρτους και μάχαιρα και αφού δε βρήκε άλλους έλαβε τους άρτους της Ιεράς Προθέσεως και τους έφαγε κι αυτός κι οι σύντροφοί του έξω από τη διάταξη του νόμου εξαιτίας της ανάγκης της πείνας επειδή και μόνο στους ιερείς ήτν συγχωρημένο να τρώνε από τους άρτους εκείνους. Επιπλέον έλαβε και το κοντάρι του Γολιάθ το οποίο φύλαγαν ως αφιέρωμα στον Κύριο.

Φεύγοντας λοιπόν από κει πήγε στη Γεθ στον αλλόφυλο Αγχούς το βασιλέα Γεθ κι οι άνθρωποί του επειδή γνώρισαν τον προφητάνακτα και κρυφομιλούσαν γι’ αυτόν φοβήθηκε ο Δαβίδ και προσποιήθηκε το σαλό και παραφέρθηκε με τα χέρια του παίζοντας το τύμπανο δω και κει στις πόρτες των σπιτιών και πέφτοντας κάτω και τα σάλια του να τρέχουν από το στόμα μέχρι το πηγούνι του κι έτσι τον πέρασαν πως ήταν έξω φρενών και τον άφησαν οι αλλόφυλοι και γλίτωσε τη ζωή του. αυτή είναι η ιστορία όπως έχει γραφτεί στην ΠΔ και γράφεται Αβιμέλεχ και Αχιμέλεχ επειδή είχε δυο ονόματα. Αλλοίωση προσώπου είναι η υπόκριση που μεταχειρίστηκε πως είναι απεσταλμένος του Σαούλ για να μην τον καταλάβουν.

Αλλά κι αν δώσουμε πως είχε δυο ονόματα ιστορείται στην ΠΔ πως αλλοίωσε το πρόσωπό του στο βασιλέα Γεθ κι όχι στον ιερέα ενώ στον Αβιμέλεχ υποκρίθηκε μόνο πως ήταν απεσταλμένος από τον Σαούλ. Για τούτο λέγεται πως το όνομα Αβιμέλεχ ήταν κοινό όνομα των βασιλέων Γεθ όπως το Καίσαρ και Φαραώ στους Ρωμαίους και τους Αιγυπτίους βασιλείς κι άρα ο Αγχούς στον οποίο αλλοίωσε ο Δαβίδ το πρόσωπό του είχε κοινό όνομα το Αβιμέλεχ γιατί και στον Αβραάμ και τον Ισαάκ αναφέρεται βασιλεύς Αβιμέλεχ στην ΑΓ και κύριο και ιδιαίτατο όνομα θα είχε το Αγχούς. Γι’ αυτό επειδή τον φοβήθηκε ο Δαβίδ και ελευθερώθηκε απ’ αυτόν χαίροντας για τούτο έψαλε τον παρόντα ευχαριστήριο ψαλμό στο Θεό που τον συνέτισε ώστε να υποκριθεί πως είναι φρενόληπτος και να γλιτώσει έτσι τη ζωή του. Αρμόζει ο παρών σε κάθε Χριστιανό που λυτρώνεται από θανατηφόρο κίνδυνο.

2.Επειδή γλίτωσα από τον κίνδυνο του θανάτου θα ευχαριστήσω το Θεό που με γλίτωσε με παντοτινές ευχαριστίες γιατί είναι δίκαιο παντοτινά να υμνώ τον παντοτινά βοηθό μου αδιαλείπτως προσεύχεσθε και εν παντί ευχαριστείτε γι’ αυτό όπως γράφεται στην ΚΔ από τον απόστολο.

Και πώς μπορεί κανείς να έχει στο στόμα του την αίνεση του Θεού όταν κατά την ανάγκη ομιλεί με άλλον ή τρώει ή πίνει ή κοιμάται; Και αποκρινόμαστε κατ’ αυτό ότι είναι και νοητό στόμα του ένδον ανθρώπου δηλαδή της ψυχής και καρδίας διαμέσου του οποίου τρώει κανείς νοερώς τα θεία νοήματα και γι’ αυτό για το στόμα αυτό είπε ο ο ίδιος το στόμα μου ήνοιξα και είλκυσα το Πνεύμα και πλάτυνον το στόμα σου και πληρώσω αυτό. Και τούτο το νοητό στόμα του ανθρώπου ποτέ δεν εμποδίζεται να ενθυμείται το Θεό και να Τον υμνεί πάντοτε κοντά σε κείνους που θέλουν να νήφουν και να προσέχουν στην καρδιά τους. Εν παντί καιρώ δηλαδή όταν πρέπει και δια παντός όταν δηλαδή η χρεία το απαιτεί αφού πρέπει με το στόμα το αισθητό να υμνούμε το Θεό όταν καμιά αναγκαία χρεία δε μας εμποδίζει από τούτο και με το νοητό στόμα της καρδιάς και τον ενδιάθετο λόγο που λαλείται στην καρδιά μας μέσα πρέπει να ονομάζουμε και να θυμόμαστε το Θεό περισσότερο παρά που αναπνέουμε μνημονευτέον του Θεού μάλλον ή αναπνευστέον και εγώ καθεύδω και η καρδία μου αγρυπνεί.

3.Δε θέλω να επαινεθώ για τη δική μου αρετή αλλά για το Θεό δηλαδή γιατί έχω το Θεό που με βοηθεί. Η ψυχή αντί του εγώ κατά περίφραση.

Κι ας ακούσουν οι πραείς πως εγώ γλίτωσα από τον κίνδυνο παραδόξως. Πραείς οι αμνησίκακοι και όσοι δεν ανταποδίδουν κακό αντί κακού όπως κι ο προφητάναξ. Κι ας ευφρανθούν γιατί ο Θεός δεν παραβλέπει τέτοιους πραείς παρά και τους διασώζει όταν κινδυνεύουν. Εμένα λοιπόν ας έχουν παράδειγμα οι πραείς κι ας θαρρούν στο Θεό.

4.Κι οι πραείς ας μεγαλύνουν κι ας υψώσουν μαζί τον Κύριο. Πώς; Όπως προείπαμε υψώσω Σε Κύριε ότι υπέλαβές με.

5.Αλλά πώς γλίτωσε από τον κίνδυνο ο προφητάναξ; Η πρόθεση εξ φανερώνει επίταση ζητήσεως. Ανάμεσα λοιπόν στους κινδύνους βρέθηκα και δεν είχα κανένα βοηθό και τότε θερμώς και μετά πόνου κρδίας ζήτησα τον Κύριο στη βοήθειά μου και γρήγορα μου επήκουσε.

Ακολούθησαν διάφορες θλίψεις πριν γράψει δηλαδή γιατί έμελλε να υβριστεί και να τον ατιμάσουν και γιατί έμελλε να τιμωρηθεί και τελευταία γιατό έμελλε να θανατωθεί πικρώς και για τούτο λέει εδώ ότι από όλες αυτές τις θλίψεις του τον λύτρωσε ο Κύριος.

6.Η θλίψη και λύπη συνηθίζει να συγχύζει και να σκοτίζει το νου και για τούτο λέει εδώ ότι όσοι βρίσκεστε σε σκότος θλίψεως και λύπης πλησιάστε το Θεό και ζητείστε Τον θερμώς όπως κι εγώ Τον ζήτησα και τότε βέβαια θα φωτισθείτε με την ευθυμία και τη χαρά Του η οποία διασκορπίζει κάθε σκοτεινό νέφαλο λύπης από την καρδιά σας και τα πρόσωπά σας δηλαδή εσείς κατά περίφραση δε θα ντραπείτε από τις ελπίδες σωτηρίας σας προς Θεόν. Κατά αναγωγή ο λόγος περί του αγίου Βαπτίσματος γιατί παρακινεί τους ανθρώπους λέγοντας ω άνθρωποι πλησιάστε το Θεό με την πίστη και λάβετε το άγιο Βάπτισμα που φωτίζει τις ψυχές σας και καθαρίζει τα νοερά σας μάτια κι ακολούθως και τα πρόσωπά σας δηλαδή εσείς δε θα ντραπείτε επειδή ξεπλυθήκατε από τα αίτια της ντροπής τα οποία είναι οι αμαρτίες.

7.Το ούτος δεικτικό και νοούμενο αντί του εγώ εδώ τίθεται δηλαδή εγώ ο φτωχός τον οποίο βλέπετε φώναξα στο Θεό στον καιρό της θλίψεως μου και ο Θεός μου εισήκουσε και από κάθε θλίψη με ελευθέρωσε. Φτωχό τον εαυτό του ονομάζει ως στερούμενο πάσης ανθρωπίνης βοηθείας και για τη φτώχια κι ευτέλεια του γένους του αφού ευτελής και προβατεύς έγινε κι όμως αναδείχτηκε βασιλεύς περίβλεπτος.

8.Ο Άγγελος του Θεού σαν ολόκληρο στράτευμα περιτειχίζει τριγύρω όσους φοβούνται τον Κύριο. Βλέπε πόση δύναμη έχει ο Άγγελος ο φύλαξ της ζωής κάθε Χριστιανού γιατί ενώ είναι ένας παρομοιάζεται με ολόκληρο στράτευμα και παρεμβολή. Φοβούμενους ονομάζει εδώ όλους όσοι φυλάττουν τις εντολές του Θεού επειδή ού φόβος εντολών τήρησις.

9.Γνωρίστε λοιπόν κι εσείς το Θεό πως είναι χρηστός και αγαθός ο Κύριος αφού γεύση ονομάζει εδώ τη γνώση. Και πώς θα γνωρίσετε; Αν φωνάξετε κι εσείς προς Αυτόν όπως κι εγώ φώναξα κι αν θερμώς Τον ζητήσετε και ελπίσετε σ’ Αυτόν αδίστακτα καθώς κι εγώ τον ζήτησα και σ’ Αυτόν έλπισα. Παρακινούνται λοιπόν οι Χριστιανοί να μεταλάβουν το πανάχραντο Σώμα και Αίμα του Κυρίου γιατί κείνοι που αξίως τα γεύονται και μεταλαμβάνουν αυτοί ευθύς αισθάνονται νοερώς στον εαυτό τους την παρά του Θεού βόηθεια και χάρη.

Αν όμως επικατάρατος είναι όποιος ελπίζει σε άνθρωπο επικατάρατος γράφεται στην ΠΔ άνθρωπος ος ελπίζει επ’ άνθρωπον ακολουθεί τουναντίον ότι είναι μακάριος όποιος ελπίζει στον Κύριο όπως λέγεται εδώ.

10.Αγίους ονομάζει όσους είναι αφιερωμένοι στο Θεό. Φοβηθείτε λοιπόν εσείς οι άγιοι το Θεό γιατί ο φόβος του Κυρίου δένει και χαλινώνει τις άτακτες ορμές των παθών αφού καθήλωσον γράφεται εκ του φόβου Σου τας σάρκας μου και ακολούθως λέει και ποιο είναι το κέρδος του θείου φόβου.

Κείνοι που φύτεψαν στην καρδιά τους το φόβο του Θεού αυτοί δεν υστερούνται από καμιά αρετή με το να τους αναγκάζει ο φόβος του Θεού στο να αποκτήσουν όλες τις αρετές και στους φοβουμένους τον Κύριο δεν υπάρχει καμιά έλλειψη γιατί αυτοί έχουν ένδυμα το άγιο Βάπτισμα και τροφή το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου και άρμα τον τίμιο Σταυρό κι απλώς έχουν όλα όσα χρειάζονται προς σωτηρία.

11.Αφού είπε παραπάνω ότι δεν υπάρχει υστέρημα στους φοβουμένους τον Κύριο τώρα εδώ βεβαιώνει το λόγο του αποδεικτικώς και αποφαντικώς λέγοντας ότι οι πλούσιοι από το βίο του κόσμου τούτου πτωχεύουν πολλές φορές και πεινούν υστερούμενοι του επιουσίου άρτου γιατί ο αισθητός πλούτος είναι άπιστος και ευκολομετάβλητος. Εκείνοι όμως που ζητούν το Θεό με το θείο φόβο και μέσω της στράτας των Δεσποτικών εντολών αυτοί δε θα υστερηθούν από κανένα αγαθό δηλαδή από κείνα που είναι ετοιμασμένα στους ευαρεστήσαντες το Θεό από τα ουράνια και θεία επειδή από τα αισθητά και ανθρώπινα αγαθά τέτοιοι άνθρωποι και πολλά υστερούνται γιατί περπατούν τη στενή και τεθλιμμένη οδό. Αινιγματωδώς φανερώνει εδώ τους Ιουδαίους οι οποίοι πλούσιοι όντες πριν και με τη βασιλεία και τις πόλεις και με το πλήθος των στρατευμάτων και με τον περίφημο ναό στα Ιεροσόλυμα και με το θείο νόμο και με την ομιλία του Θεού και επίσκεψη ύστερα όμως πτώχευσαν από όλα αυτά γιατί σταύρωσαν ανοήτως τον πλούσιο εν ελέει και πτωχό για μας γενόμενο Δεσπότη Χριστό και επείνασαν γιατί θανάτωσαν τον Άρτο της Ζωής ενώ οι εκζητούντες και πιστεύσαντες στον Κύριο εθνικοί αυτοί αύξησαν και αυξάνουν και θα αυξηθούν έτι και έτι χάριτι του Χριστού.

(Διάψαλμα).

12.Αυτή είναι φωνή ενδιάθετη του αληθινού διδασκάλου να καλεί σαν πατέρας τους μαθητές του σε μάθηση γιατί ο μαθητής είναι τέκνο πνευματικό του διδασκάλου επειδή πλάθεται και μορφώνεται από κείνον στην αρετή και ακολούθως γεννάται. Ελάτε τέκνα να με ακούσετε. Φόβο Κυρίου είπε προς διαφορά του φόβου που ο δαίμονας προξενεί στην ψυχή από φόβου εχθρού εξελού την ψυχήν μου.

13.Επειδή είπε παραπάνω ελάτε για τούτο εδώ δεν καλεί όλους αλλά όσους θέλουν τη ζωή. Όχι τη ζωή αυτή την κοινή και στα άλογα ζώα αλλά την παντοτινή κι αθάνατη επειδή η παρούσα περισσότερο είναι θάνατος παρά ζωή τίς με ρύσεται εκ του σώματος του θανάτου τούτου; Ονομάζει δηλαδή θάνατο τη ζωή στο σώμα.

Ποιος άνθρωπος αγαπά να απολαύσει ημέρες αγαθές; Και ημέρες λέει όχι του παρόντος αιώνος γιατί αυτές είναι πονηρές μικραί και πονηραί γεγόνασι αι ημέραι των ετών της ζωής μου και άρα εξαγοραζόμενοι τον καιρόν ότι αι ημέραι πονηραί εισί όπως γράφεται στην ΑΓ, Π και ΚΔ, παρά ημέρες αγαθές του μέλλοντος αιώνος αφού ο αιώνας εκείνος ημέρες έχει για το άρρητο φως του Θεού αλλά και αγαθές για την παντοτινή και ανεκλάλητη χαρά.

14.Από δω αρχίζει να συμβουλεύει τους ανθρώπους τα έργα και αποτελέσματα του θείου φόβου του στοιχειωτικού δηλαδή και εισαγωγικού. Πρώτα από άλλα προβάλλει για διδασκαλία τη γλώσσα γιατί αυτή είναι ένα μικρό μέρος του σώματος ευκολοκρήμνιστο στην αμαρτία και προχειρότατο σε κάθε είδος κακίας αφού γίνεται όργανο βλασφημίας κατά του Θεού αλλά και σε ύβρεις κατά των ανθρώπων και προξενήτρια σε αισχρές και σαρκικές επιθυμίες και συκοφαντεί και καταλαλεί και κατηγορεί και και κατασκευάζει δολιότητες και απατά τους απλούς μαρτυρεί κατά των αθέων και κάνει όρκους ψευδείς και απλώς ειπείν η γλώσσα είναι υπηρέτης και όργανο κάθε κακού.

Δόλος είναι κρυφή κακοποιία που ενεργείται με προσποίηση καλού και άρα πρέπει να προσέχουμε αδελφοί γιατί λέγοντας παύσον την γλώσσαν σου από κακού συμπεριέλαβε καθολικώς κάθε κακό λόγο και τώρα ξεχωριστά και κατ’ εξαίρετο τρόπο αναφέρει τη δολιότητα γιατί αυτή είναι ένα κακό χαλεπότατο επειδή γίνεται με τρόπο τόσο κρύφιο που δυσκόλως μπορεί να γλιτώσει κανείς απ’ αυτό αφού πρώτον ο διάβολος αυτό το φαρμάκ της λολιότητος ξέρασε στην Εύα λέγοντάς της ή αν ημέρα φάγητε απ’ αυτού έσεσθε ως θεοί γινώσκοντες καλόν και πονηρόν και από τότε και ύστερα αυτό το κακό της δολιότητος πλημμύρισε όλους τους ανθρώπους περισσότερο από κάθε άλλο.

15.Βλέπε αναγνώστη τάξη αρίστη που μεταχειρίζεται ο προφητάναξ επειδή ο λόγος είναι γρηγορότερος και ευκολότερος στην αμαρτία από τη  πράξη και το έργο για τούτο πρώτα είπε να απέχουμε από κακό λόγο παύσον την γλώσσαν σου από κακού γιατί ο λόγος είναι οδός και στράτα που φέρνει τον άνθρωπο και στην πράξη όπως λένε οι σοφοί και μάλιστα ο θείος Χρυσόστομος. Δεύτερον εμποδίζει από κακό έργο καθώς λέει εδώ έκκλινον από κακού και τρίτον ανεβάζει τον άνθρωπο στην πράξη του αγαθού αφύ πρώτα έβγαλε από το μέσο τα εμπόδια του κακού γιατί είναι αδύνατο να λάβει κανείς υγεία αν πρώτα δεν ελευθερωθεί από την ασθένεια. Έτσι κι όποιος πρώτα δεν αφεθεί από το κακό είναι αδύνατο να κάνει κανείς το αγαθό αφού αν κανείς αφεθεί από το κακό και δεν πράξει και το αγαθό αυτό να μην πράξει το αγαθό άλλη κακία είναι πάλι κι αυτή ως αργία του καλού. Έκκλινον λοιπόν από κακού και ποίησον αγαθόν και κατόρθωσε την έκκλιση από το κακό για να μην τιμωρηθείς και ποίηση του αγαθού τελείωσε ώστε να στεφανωθείς.

Η ειρήνη είναι των αγαθών το κεφάλαιο την οποία και ο Κύριος άφησε στους μαθητές Του ως κληρονομία ειρήνην αφίημι υμίν ειρήνην την Εμή δίδωμι υμίν γιατι Εκείνος που ειρηνεύει προς το Θεό και τους ανθρώπους είναι ανώτερος από κάθε πάθος. Μη ζητήσεις λοιπόν απλώς την ειρήνη αλλά ζήτησε αυτήν με σπουδή και προθυμία μεγάλη αφύ τούτο φανερώνει το δίωξον δηλαδή αν η ειρήνη φεύγει από λόγου σου εσύ κυνήγησέ την καταπόδι και τρέξε μέχρι να τη φτάσεις και να την πιάσεις και φέρε την τότε μέσα στην καρδιά σου δηλαδή αν κανείς έχει έχθρα και σύγχυση με σένα και δε θέλει να διαλλαγεί μαζί σου εσύ κυνήγησέ τον και μην τον αφήσεις μέχρις ότου να κάνετε διαλλαγή και ειρήνη ανάμεσά σας.

16.Οφθαλμοί Κυρίου είναι η εποπτική Του δύναμη με την οποία θεωρεί τα όντα ενώ αυτία Κυρίου η ακουστική Του δύναμη με την οποία ακούει τους λόγους. Ο Θεός λοιπόν παντοτινά θεωρεί τους δικαίους και ευφραίνεται στις καλές τους πράξεις και εισακούει τη δέησή τους γιατί είναι άξιοι να εισακούονται. Δίκαιοι λέγονται εδώ οι ενάρετοι.

17.Ο Θεός λοιπόν βλέπει και τους αμαρτωλούς που διαπράττουν τα κακά αλλά δεν τους βλέπει όπως βλέπει τους δικαίους γιατί τους δικαίους βλέπει ιλαρώς για να τους φυλάει από κάθε βλάβη ενώ τους αμαρτωλούς βλέπει φοβερώς για να τους παιδέψει και γι’ αυτό και κάθε αμαρτωλός όταν ο καιρός το καλέσει εξολοθρεύεται και αφανίζεται τόσο από τη γη αυτή όσο και από τη γη εκείνη των πραέων και σωζομένων. Ας φοβηθούν λοιπόν όλοι οι αμαρτωλοί γιατί δε μπορούν να κρυφτούν από το πρόσωπο και τους οφθαλμούς του Θεού όταν τα πονηρά έργα διαπράττουν. Πρόσωπο Κυρίου και η παρρησιασμένη επιφάνειά Του στη μέλλουσα κρίση όταν θα δει τους αθλίους αμαρτωλούς με βλέμμα πικρό και αυστηρό.

18.Όποιος λοιπόν δε ζητεί από το Θεό γήινα και πρόσκαιρα αλλά μεγάλα και ουράνια αυτός κι ας σιωπά με τη γλώσσα και το στόμα του όμως με το νου και την καρδιά του κράζει και φωνάζει μεγάλως κι η κραυγή του φτάνει μέχρι στα αυτιά του Θεού για τούτο και εισακούγεται η προσευχή του από το Θεό και λυτρώνεται από κάθε θλίψη. Πώς λυτρώνεται από τη θλίψη; Ελευθερώνεται τελείως απ’ αυτήν κι όταν βρίσκεται στη θλίψη τη νικά με την υπομονή και την καρτερία του το οποίο είναι κι αυτό λύτρωση και ελευθερία από τη θλίψη.

19.Ο Θεός για την αγαθότητά Του είναι εγγύς και κοντά σε όλους γιατί γράφτηκε στην ΠΔ Θεός εγγίζων ειμί Εγώ λέγει Κύριος και ουχί Θεός πόρρωθεν αλλά εμείς οι άνθρωποι για την κακία μας γινόμαστε μακράν από το Θεό αφού λέει κι ο Δαβίδ ιδού οι μακρύνοντες εαυτούς από Σου απολούνται. Συντετριμμένοι την καρδία όσοι κατανύγονται και κλαίνε τις αμαρτίες τους επειδή η κατάνυξη και το δάκρυ πολλά συντρίβει το φρόνημα και την καρδιά.

Προηγείται κατά τάξη η κατάνυξη και συντριβή της καρδιάς και έπεται και ακολουθεί στην κατάνυξη η ταπείνωση. Τω πνεύματι ταπεινοί είναι όχι κείνοι που φαίνονται ταπεινοί κατά το σώμα και το έξω σχήμα του σώματος αλλά κείνοι που είναι ταπεινοί κατά την ψυχή κι όχι κείνοι που λένε λόγια μόνο ταπεινά ή ταπεινώνονται από καμιά ανάγκη φτώχειας ή άλλης περιστάσεως παρά κείνοι που είναι ταπεινοί κατά την καρδιά και το φρόνημα και ταπεινώνονται από μόνοι τους εσωτερικώς χωρίς καμιά ανάγκη έξωθεν.

20.Συγχωρεί όμως ο Κύριος να πέφτουν σε θλίψεις οι δίκαιοι και μ’ αυτούς να γυμνάζονται στην αρετή αλλά και δεν τους αφήνει να νικώνται από τις θλίψεις επειδή δεν τις υποφέρουν παρά προτού νικηθούν ή τους ελευθερώνει τελείως από αυτές ή δίνει δύναμη σ’ αυτούς να τις υπομένουν αστενοχωρήτως μέχρι τέλους το οποίο είναι κι αυτό νίκη και για τούτο ο Κύριος είπε εν τω κόσμω θλίψιν έξετε αλλά θαρσείτε Εγώ νενίκηκα τον κόσμον και στην ΚΔ πάλι ο απόστολος πιστός ο Θεός Ός ουκ εάσει υμάς πειρασθήναι υπέρ ό δύνασθε αλλά ποιήσει συν τω πειρασμώ και την έκβασιν του δύνασθαι υμάς υπενεγκείν.

21.Και γιατί το λέει ενώ πολλών μαρτύρων οστά συντρίφτηκαν; Και αποκρινόμαστε ότι επειδή ο άνθρωπος λέγεται όχι μόνον ο έξω δηλαδή το σώμα αλλά πολλώ μάλλον ο έσω δηλαδή η ψυχή για τούτο ο έσω έχει και μέλη ομώνυμα με τα μέλη του σώματος και γι’ αυτό έχει γραφτεί η εντολή Κυρίου τηλαυγής φωτίζουσα οφθαλμούς δηλαδή τους νοητούς της ψυχής και ο έχων ώτα ακούειν ακουέτω και το στόμα μου ήνοιξα και είλκυσα Πνεύμα και οδόντας αμαρτωλών συνέτριψας και την κοιλίαν μου αλγώ και ο πους σου ου μη προσκόψη και άλλα όμοια τα οποία δηλώνουν τις νοερές δυνάμεις της ψυχής ώστε έτσι και τώρα οστά εννοούνται εδώ οι στερεώνοντες και βαστάζοντες την ψυχή λογισμοί όπως και τα οστά βαστάζουν το σώμα και αυτούς τους λογισμούς φυλάττει ο Κύριος των δικαίων για να Τον ευαρεστήσουν και κανένας από τέτοιους λογισμούς τους δεν συντρίβεται από βία αμαρτίας αφού λογισμοί δικαίων κρίματα.

22.Ο θάνατος των αμαρτωλών είναι πονηρός δηλαδή επίπονος και οδυνηρός επειδή και οι αμαρτωλοί όταν φτάσουν στο τέλος του θανάτου τότε θίβονται και λυπούνται με υπερβολή γιατί αισθάνονται ποια κόλαση έχει να τους δεχτεί για τις αμαρτίες που έκαναν ενώ ο θάνατος των δικαίων είναι αγαθός και χαροποιός γιατί αισθάνονται τη χαρά που τους αναμένει στους ουρανούς.

Μισούν το δίκαιο όσοι βρίσκονται σε αμαρτίες γιατί αν κάθε όμοιο αγαπά το όμοιό του και παν ζώον αγαπά το όμοιόν αυτού είναι φανερό ότι και κάθε ανόμοιο μισεί το ανόμοιό του και κείνων των ανθρώπων που είναι η ζωή τους ανόμοια τούτων κι οι γνώμες είναι ανόμοιες και εναντίες αλλά πλημμελούν και αμαρτάνουν οι αμαρτωλοί γιατί μισουν το δίκαιο αφού κοντά στις άλλες τους αμαρτίες προσθέτουν οι άθλιοι και την αμαρτία του μίσους επειδή αυτοί όχι μόνο δε μιμήθηκαν την αρετή του δικαίου αλλά και προς τούτοις τη μίσησαν. Πλημμελήσουσι αντί του αμαρτήσουσι και κινδυνεύουσι γιατί οι μισούντες το δίκαιο παραχωρούνται από το Θεό να πέσουν σε θανατηφόρους κινδύνους.

23.Ο Θεός θα λυτρώσει τις ψυχές των δούλων Του από τις επιβουλές των ανθρώπων και των δαιμόνων επειδή θα νικηθούν από την υπομονή τους.

Όλοι κείνοι που ελπίζουν στο Θεό δε θα αμαρτήσουν επειδή οδηγούνται προς την αρετή από την ελπίδα τους στο Θεό κι ούτε θα κινδυνεύσουν ψυχικώς επειδή φυλάσσονται από τη βοήθεια του Θεού.

ΨΑΛΜΟΣ ΛΔ΄-34

Και τούτον τον ψαλμό έγραψε ο Δαβίδ όταν διώκετο από το Σαούλ και δεν είχε άνεση να σταθεί ήσυχος σε κανένα μέρος και αρμόζει και σε όλους εκείνους τους Χριστιανούς που διώκονται από εχθρούς ορατούς και αοράτους. Πρέπει λοιπόν τις κατάρες που βρίσκονται στον ψαλμό να μεταχειριζόμαστε εναντίον των δαιμόνων των αοράτων δηλαδή εχθρών μας επειδή αυτοί είναι που ξεσηκώνουν και τους ανθρώπους να μας πολεμούν ενώ τους ονειδισμούς να μεταχειριζόμαστε εναντίον των ανθρώπων που μας επιβουλεύονται και τις αρετές και τα κατορθώματα να προσφέρουμε όχι εκ προσώπου δικού μας αλλά του προφητάνακτα ώστε να παρακινηθούμε και μεις να τις μιμηθούμε κατά το δυνατόν.

1.Πρώτα δίκασε Κύριε και κρίνε τους αδικούντας με το Σαούλ δηλαδή και όσους είναι μαζί του και έπειτα πλέμησε και παίδεψέ τους επειδή αδίκως φέρονται εναντίον μου. Αδιαφόρως βρίσκεται εδώ η σύνταξη του δίκασον και πολέμησον αφού αντί να συνταχτούν με δοτική δίκασόν με Κύριε τοις αδικούσι με πολέμησον τοις πολεμούσί με συντάχτηκαν με αιτιατική κατά συνήθεια παλαιάς διαλέκτου.

2.&3.Επειδή λοιπόν παραπάνω ανέφερε περί πολέμου για τούτο ακολούθως εδώ πρόσθεσε και τα είδη των πολεμικών αρμάτων όχι γιατί ο Θεός μεταχειρίζεται άρματα αλλά για να φοβίσει τους πονηρούς ανθρωποπρεπώς με την απαρίθμηση και το φοβερό σχήμα της αρματωσιάς του πολέμου αφού αρκετή είναι μόνο η θέληση κι ο λόγος του Θεού να τιμωρήσει τους αδίκους και πονηρούς και να σώσει τους αδικούμενους και αγαθούς. Εκχεον αντί σύρε από τη θήκη γιατί το σπαθί συρόμενο φαίνεται να τρέχει έξω μόνο του από κει για τη λειότητα και τη στλβότητα που έχει. Σύγκλειον αντί φράξον το δρόμο από μπροστά για να μη μπορούν να φύγουν οι εχθροί τον κίνδυνο από Σένα.

Είπον αντί ειπέ λέγεται επειδή η παλαιά διάλεκτος έτσι το μεταχειρίζεται κατά τον τύπο του ποίησον. Πες λοιπόν Κύριε μόνο στην ψυχή μου μη φοβάσαι Εγώ είμαι η σωτηρία σου.

4.Ας αισχυνθούν κι ας ντραπούν κείνοι που ζητούν την ψυχή μου δηλαδή μένα και κείνοι που ζητούν να με φονεύσουν και αυτήν τη ντροπή θα πάοθυν επειδή δε θα μπορούν να με θανατώσουν εμποδιζόμενοι από τη δική Σου τη δύναμη.

Ας γυρίσουν άπρκτοι κείνοι που μελετούν και σκέπονται κακά εναντίον μου. Το καταισχυνθείησαν είναι επίταση και αύξηση του αισχυνθείησαν.

5.Ας γίνουνοι εχθροί μου σαν τον κονιορτό της γης δηλαδή ας φύγουν κι ας διασκορπιστούν όπως κι ο λεπτός κονιορτός σκορπίζεται από τον άνεμο καθώς προείπαμε ουχ ούτως οι ασβείς ουχ ούτως αλλ’ ή ωσεί χνους ον κρύπτει ο άνεμος από προσώπου της γης.

Λείπει εδώ το έστω δηλαδή Άγγελος Κυρίου ας είναι παιδεύων και θλίβων αυτούς γιατί και Άγγελοι πολλές φορές αποστέλλονται παρά Θεού να παιδεύουν τους κακούς όπως ο ολοθρευτής των πρωτοτόκων των Αιγυμπτίων και ο φονεύς των 185.000 των Ασσυρίων.

6.Αυτό είναι μια μεγάλη και δυνατή κατάρα και τους καταράται ο προφητάναξ ώστε όταν φεύγουν να γλιτώσουν να γίνει η στράτα σκοτεινή και να μη βλέπουν να περπατούν αλλά και ολισθηρή για να γκρεμίζονται σ’ αυτήν.

Κι όχι μόνο οι εχθροί μου ας πάθουν τα παραπάνω αλλά ακόμα και ο Άγγελος που τους εκθλίβει ας τους κυνηγήσει κατόπι. Και λοιπόν τι έχουν να πάθουν οι άθλιοι όταν μήτε με τους οφθαλμούς βλέπουν στο σκότος μήτε πόδια να περπατούν γι το κρημνώδες της στράτας αλλά και προς τούτοις να διώκονται και να κυνηγούνται κιόλας από ένα φοβερό Άγγελο;

7.Δωρεάν αντί αναιτίως. Όλα αυτά ας πάθουν οι εχθροί μου γιατί χωρίς να λάβουν καμιά βλάβη από λόγου μου έκρυψαν παγίδα θανατηφόρα για να με θανατώσουν. Διαφθορά παγίδος λέει γιατί οι κυνηγοί κρύβουν επιτήδεια την παγίνδα στο δρόμο και δε φαίνεται με σκοπό να ποιάσουν ανελπίστως όσα από κει διαπερνούν άθλια ζώα.

Την ψυχή μου δηλαδή εμένα. Γιατί πρέπει να παρατηρούμε ότι το σχήμα της περιφράσεως βρίσκεται σε πολλούς ψαλμούς όπως το η ψυχή μου και η ζωή μου και το πρόσωπό μου αντί εγώ και το όνομά σου και η δόξα σου αντί συ και άλλα όμοια. Ματαίως λοιπόν και ψευδώς με ονείδισαν οι εχθροί μου αχάριστο ονομάζοντάς με και επίβουλο του βασιλέως Σαούλ.

8.Συμφορά ανέλπιστη ας έρθει σ’ αυτόν σαν παγίδα γιατί έκρυψε εναντίον μου αφανισμό και γιατί ψευδώς με ονείδισε είτε ο Σαούλ είτε κάθε άλλος που τον ανάγκαζε να τον κατατρέχει.

Το δίχτυο της θήρας που κρυφίως άπλωσε για να με πιάσει ας πιάσει εκείνον που το έστησε δηλαδή η μηχανή που μεταχειρίστηκε εναντίον μου ας γυρίσει καταπάνω του.

Κι ό τι είπε παραπάνω το ίδιο νόημα λέει κι εδώ γιατί θα πέσει στην παγίδα εκείνη που έστησε εναντίον μου.

9.Κι αφού οι εχθροί μου έτσι τιμωρηθούν όπως προείπα τότε θα χαρώ στο Κύριό μου ο οποίος δικαίως τους τιμώρησε και γιατί εκείνους τιμώρησε ενώ εμένα με έσωσε.

10.Οστά τα μέλη στο βάθος του σώματος που φανερώνει με αυτά την εκ βάοθυς ψυχής ολοκάρδια προς το Θεό ευχαριστία. Οστά και οι στέρεοι και συνεκτικοί λογισμοί της όπως προείπαμε αφού φυλάσσει Κύριος πάντα τα οστά αυτών. Φτωχό ονομάζει τον εαυτό του ως φευγάτο και ενδεή των προς το ζην αναγκαίων και ως μεμονωμένου από κάθε βοήθεια ανθρωπίνη. Στερεώτερους ονόμασε τους στρατηγούς του Σαούλ επειδή ήτν συντροφευμένοι από πλούτο και πλήθος στρατιωτών. Δυο φορές μάλιστα είπε φτωχο και πρόσθεσε και το πένητα για να φανερώσει την υπερβολική του ευτέλεια και μαζί μεταχειρίζεται και την ταπεινολογία αυτή για να παρακινήσει το Θεό σε έλεος και συμπάθεια. Διαρπαζόντων όσο προς τη γνώμη τους και τις ελπίδες γιατί έλπιζαν να διαρπάσουν ό τι κι αν είχε.

11.Ο Σαούλ κι όσοι ήταν μαζί του ξεσηκώθηκαν μάρτυρες άδικοι ήταν μάρτυρες γιατί μαρτυρούσαν εναντίον μου και άδικοι γιατί ψευδώς μαρτυρούσαν και με περιγελούσαν ρωτώντας με να δεν επιβουλεύω τη βασιλεία την οποία επιβουλή αυτοί με μαρτυρούσαν εναντίον μου ενώ εγώ δεν το γν΄βριζε ως παντελώς αναίτιος. Αυτό νοούμε ότι έγινε και στο Δεσπότη μας Χριστό από τους τότε ψευδομάρτυρες που ρώταγαν και μαρτυρούσαν εναντίον Του όσα δεν ήξεραν όπως διδάσκει η ιστορία των Ευαγγελίων.

12.Αντί των ευεργεσιών που έκανα στο Σαούλ αυτός μου ανταπέδωσε πονηρά γιατί εγώ που θανάτωσα τον κοινό εχθρό και αλλόφυλο Γολιάθ κι εγώ που έδιωξα το πονηρό πνεύμα από το Σαούλ εγώ τώρα από τον ίδιο που ευεργέτησα διώκομαι. Ανταπεδίδοσαν δε και ατεκνίαν τη ψυχή μου ο Σαούλ και οι συν αυτώ δηλαδή ακαρπία προς της αρετή γιατί αυτοί αποφάσισαν να με θανατώσουν και μελέτησαν να με εμποδίσουν από τη καρποφορία των αρετών. Αλλά και ψυχή μου νοείται αντί του εμοί κατά περίφραση δηλαδή για να μη ζήσω και τεκνοποιήσω.

13.Διδασκόμαστε με ποιο τρόπο να διαλύουμε τις συμφορές που μς ακολουθούν γιατί λέει τον καιρό που με συκοφαντούσαν καταξέρανα και σκληραγώγησα την ψυχή μου δηλαδή τον εαυτό μου με τρίχινο σάκκο και νηστεία και προσευχή στο Θεό να με ελευθερώσει από την επιβουλή των εχθρών μου.

Αυτή η προσευχή λοιπόν που έγινε με τέτοιο τρόπο θα εισακουστεί γιατί το σχήμα αυτό δηλαδή η αποστροφή της προσευχής άλλοτε λαμβάνεται για την  εισακουσθείσα προσευχή όπως εδώ επειδή η εισακουσθείσα από το Θεό προσευχή στρέφει έμπρακτη και ενεργητική στον προσευχόμενο σα δώρο πολύτιμο και για να εμπλήσει τον προσευχόμενο με αιτήματα που ζήτησε παρά του Θεού κι άλλοτε πάλι λαμβάνεται η αποστροφή στον προσευχόμενο για κείνη που δεν εισακούστηκε γιατί η προσευχή που δεν εισακούστηκε υπό Θεού στρέφει άπρακτη κι ανενέργητη στον προσευχόμενο.

14.Θέλοντας να δείξει τη διάπυρη αγάπη που είχε προς το Σαούλ τον ονόμασε πλησίον και αδελφό γιατί τους γονείς κι αφέντες μας συνηθίζουμε να λέμε ότι τους τιμούμε ενώ τους αδελφούς ότι τους αγαπούμε όταν δεν έχουμε τέκνα δικά μας. Ευαρέστησα εγώ λοιπόν το Σαούλ ως πλησίον μου και τον αγαπούσα ως αδελφό μου.

Αλλά εγώ ξέροντας ότι με φθονεί γιατί με επαινούσε το πλήθος ταπεινωνόμουν μπροστά του και θεληματικώς σχηματιζόμουν πως πενθώ και λυπούμαι και σκυθρωπάζω γιατί η ταπείνωση του φθονουμένου λιγοστεύει το φθόνο εκείνου που τον φθονεί καθώς και τουναντίον η υπερηφάνεια φθονουμένου αυξάνει το φθόνο εκείνου που τον φθονεί.

15.Αλλά κι ας ταπεινωνόμουν έτσι κι ας σκυθρώπιαζα εκείνος όμως και όσοι ήταν μαζί του χαίρονταν νομίζοντας ότι από αδυναμία μου τα κάνω όλα αυτά και για τούτο συνάχτηκαν κιόλας να συμβουλευτούν αναμεταξύ τους πώς να με κατατρέξουν.

Αντί μάστιγες είπε πλήττοντες. Συνάχτηκαν λοιπόν οι φονείς καταπάνω μου χωρίς να το ξέρω εγώ και με επιβουλεύονταν όπως γράφεται στην ΠΔ και η Μελχώλ η γυναίκα του του φανέρωσε την επιβουλή αυτή κι έτσι διέφυγε και γλίτωσε τη ζωή του.

Σκορπίστηκαν οι εχθροί μου δω και κει αφού με αναζήτησαν στον οίκο μου και δε με βρήκαν όπως έλπιζαν αλλά και πάλι δεν κατανύγησαν ούτε και μετανόησαν από την κακία τους.

16.Οι φίλοι του Σαούλ άλλοτε με δοκίμασαν πώς διάκειμαι κι άλλοτε με περιγέλασαν καταφρονώντας ως ασθενή αλλά τώρα φανερά θηριώθηκαν καταπάνω μου. Γίνεται ο βρυγμός των οδόντων όταν από φόβο πολύ ή θυμό συγκρούονται τα δόντια το ένα με το άλλο και χτυπούν όπως και τώρα δηλαδή που άναψαν από το θυμό τους και σχεδόν χτυπούν καταπάνω μου τα δόντια τους επιθυμώντας να μασήσουν μ’ αυτά και αυτές τις σάρκες μου..

17.Κύριε Συ μακροθυμώντας φαίνεσαι σ’ αυτά πως δεν τα βλέπεις. Πότε λοιπόν θα δεις και θα τα εκδικήσεις;

Κι αφού Εσύ θα με ελευθερώσεις από την κακουργία των εχθρών μου αποκατάστησέ με στην αφοβία που είχα πριν.

Βρύχουν κυρίως οι λέοντες αλλά επειδή παραπάνω είπε ότι έβρυξαν οι εχθροί μου καταπάνω μου για τούτο εδώ τους ονομάζει λέοντες γιατί βρύχουν για την ωμότητά τους και την επιβουλή. Μονογενής η ψυχή του είναι δηλαδή ο εαυτός του αντί ηγαπημένη και μεμονωμένη κι από κοινού εννοείται εδώ το αποκατάστησον.

18.Παρά Σού ο έπαινός μου εν εκκλησία μεγάλη προείπε.

Αντί βαρεί παμπληθεί κι ακολουθεί εξήγηση του εν εκκλησία μεγάλη.

19.Αντί ματαίως γιατί αυτούς εγώ παντελώς δεν αδίκησα ούτε κι έδειξα κανένα κίνημά μίσους άξιο στους εχθρούς μου. Οφθαλμούς τους κόλακες εδώ ονομάζει οι οποίοι ένευαν με τα μάτια στο Σαούλ και κατηγορούσαν με τέτοιο σχήμα κείνα που έπραττε ή λυπούσε όταν ήταν παρών ο Δαβίδ.

20.Αυτοί  οι κόλακες του Σαούλ διαλεγόμενοι μαζί μου περί αγάπης μιλούσαν λόγια ειρηνικά αλλά γι την οργή και μνησικακία που έκρυβαν στην καρδιά τους καταπάνω μου συλλογίζονταν δόλιους λογισμούς πώς να με γκρεμίσουν σε κανένα κίνδυνο.

21.Όχι μόνον κρυφίως με επιβουλεύονταν οι κόλακές του αλλά και παρρησία με κατηγορούσαν κιόλας ύστερα με πλατύ στόμα και χωρίς καμιά συστολή γιατί κείνος που θέλει να μην τον καταλάβει κανείς αυτός κρυφομουρμουρίζει με χείλη συνεσταλμένα και με συμμαζωμένο στόμα.

Το εύγε ήταν παλαιό επιφώνημα το οποίο περιγελαστικώς έλεγον κείνοι που πετύχαιναν το πράγμα εκείνο που ποθούσαν κι εύχονταν αλλά αυτό εδώ το εύγε διπλασιάζεται για να φανερώσει την υπερβολική ευχαρίστηση και χαρά του πράγματος που ποθούσαν οι κόλακες του Σαούλ. Αυτοί λέει βλέποντάς με πως έφευγα στα όρη και τα σπήλαια ταλαιπωρούμενος επιφώνησαν τούτο το πρόσρημα της ευφροσύνης το εύγε εύγε το οποίο δηλώνει Καλώς έχει το πράγμα καλώς ενώ το είδον οι οφθαλμοί ημών μετά ταύτα πρέπει να διαβάζεται χωριστά δηλαδή ότι είδον οι οφθαλμοί μας κείνα που θέλαμε αφού λείπουν τα λόγια αυτά δηλαδή εκείνα που θέλαμε και πρέπει να υπακούονται έξωθεν ή και ενωμένως ας αναγινώσκεται με το εύγε δηλαδή καλώς είδαν οι οφοθαλμοί μας δηλαδή ευκτώς και καθώς ποθούσαμε.

22.Βλέπεις Κύριε κείνα που πάσχω και γι’ αυτό μη παρασιωπήσεις δηλαδή μην τα υπομείνεις επειδή κείνοι που υπομένουν συνηθίζουν να σιωπούν και μη χωριστείς από λόγου μου γιατί κανείς άλλος δεν είναι βοηθός μου.

23.Ομιλώντας στο Θεό ανθρωποπρεπώς ανάστα λέει και ξύπνησε Κύριε και εκδικήσου γιατί μακροθυμώντας και επειδή δε βοηθάς φαίνεσαι ότι κοιμάσαι. Πρόσχες εδώ νοείται μη παραδράμεις ως πάρεργο την κρίση μου Κύριε.

Κι εδώ από κοινού πρέπει να νοηθεί το πρόσχες και δίκη ονόμασε την κρίση. Ο Θεός μου και ο Κύριός μου κι όσα άλλα είναι τέτοια λόγια αλλεπάλληλα και συνώνυμα και ένα πάνω στο άλλο αυτά είναι ίδια μιας επιτεταμένης και ολόψυχης δεήσεως και του διαπύρου πόθου προς το Θεό και φέρουν προς τούτοις τέτοια και κάποια παρηγοριά στην ψυχή εμνήσθην του Θεού και ευφράνθην.

24.Κάνε την κρίση κατά των εχθρών μου Κύριε γιατί εγώ δίκαιος είμαι σ’ αυτούς αλλά αδικήθηκα απ’ αυτούς πάλι.

Περιττός εδώ ο και σύνδεσμος ή λείπει το ναι για να έχει νόημα το ρητό έτσι ναι Κύριε ο Θεός μου ας μη χαρούν οι εχθροί μου καταπάνω μου.

25.Και δω λείπει το εγένετο και πρέπει να συνεξακούεται έξωθεν για να είναι το νόημα καλώς καλώς έγινε στην ψυχή μας και το πράγμα απέβη κατά τον πόθο μας!

Μακάρι να μην πουν οι εχθροί μου ότι τον κατάπιαμε δηλαδή με το στόμα της μάχαιρας γιατί εάν με θανατώσουν αυτό μπορεί να πουν.

26.Αισχυνθείησαν και εντραπείησαν δηλώνουν εκ παραλλήλου ένα και το αυτό πράγμα και θα αισχυνθούν οι εχθροί μου εάν αποστραφούν άδειοι και άπρακτοι χωρίς να απολαύσουν το πόθο τους καταπάνω μου. Το άμα είναι αντί του όλοι μαζί όσοι χαίρονται για τα κακά μου δηλαδή για τις δυστυχίες μου.

Ας φορέσουν Κύριε ένδυμα τη ντροπή κείνοι που καυχιώνται εναντίον μου και με υπερηφάνεια λένε πως θα με κακοποιήσουν.

27.Κι εδώ το αγαλλιάσθωσαν και ευφρανθήτωσαν δηλώνουν ένα και το αυτό πράγμα εκ παραλλήλου. Ας ευφρανθούν κείνοι που θέλουν και αγαπούν το δίκιο μου και δίκαιο είναι να μην πολεμούμαι ματαίως παρά μάλλον να σώζομαι και να αγαπιέμαι από τους πολεμουμένους με γιατί μυριάκις τους ευεργέτησα.

Ας λένε πάντοτε τούτο το λόγο οι καλοθελητές μου αφού δουν πως έγινα ανώτερος όσων με πολεμούν και ειρήνευσα. Τι να λένε; Ας μεγαλυνθεί ο Κύριος ότι είναι μέγας και θαυμαστός.

28. Και αν γίνουν σε μένα όσα θέλω θα μελετώ πάντοτε τη δικαιοσύνη Σου Κύριε και δικαιοσύνη είναι η δίκαιη κρίση.

Από κοινού εννοείται το μελετήσει δηλαδή η γλώσσα μου θα μελετά και θα έχει έργο παντοτινό να διηγείται τους επαίνους και ύμνους Σου Κύριε. Όλη τη μέρα δηλαδή όλη μου τη ζωή επειδή τη νύχτα κοιμώμενοι δε φαινόμαστε ότι ζούμε επειδή ο ύπνος προσωρινός είναι θάνατος.

Πρέπει εκείνοι οι Χριστιανοί που αναγινώσκουν τον Ψαλμό αυτό να μη λαμβάνουν από δω αφορμή να καταρώνται κι αυτοί τους εχθρούς τους όπως κι ο Δαβίδ. Γιατί πρέπει να στοχαστούν πως ο Δαβίδ είχε την πολιτεία και ζωή της ΠΔ κι όχι του Ευαγγελίου της χάριτος την οποία έχουν αυτοί γιατί ο παλαιός νόμος συγχωρούσε να μισούν οι άνθρωποι τους εχθρούς τους ενώ ο νόμος του Ευαγγελίου προστάζει τουναντίον να τους αγαπάμε γιατί έτσι είπε ο Δεσπότης Χριστός ερρέθη τοις αγαπήσεις τον πλησίον σου και μισήσεις τον εχθρόν σου εγώ δε λέγω υμίν αγαπάτε τους εχθρούς υμών ευλογείτε τους καταρωμένους υμάς. Και δεν καταράται με τα παραπάνω λόγια παρά μάλλον με σχήμα αράς προφητεύει τα κακά που έμελλαν να ακολουθήσουν στους εχθρούς του. κι αν υποθέσουμε πως τους καταράται τούτο είναι παράγγελμα νομικό κι όχι ευαγγελικό. Κι ο Σολομών λέει τύπτε αδόκιμον αργύριον και καθαρισθήσεται καθαρόν άπαν. Και γι’ αυτό καταράτο τους εχθρούς του ναι αλλά όχι ως πικρός και μνησίκακος ούτε επειδή τους μισούσε αλλά ως καλοθελητής της ψυχής τους ώστε δηλαδή να παιδευτούν εδώ και να γλιτώσουν από τη μέλλουσα καταδίκη και να διορθωθούν κι άλλοι κακοί βλέποντάς τους να παιδεύονται υπό Κυρίου. Πρέπει και τούτο να ξέρουμε πως τα κυριότερα λόγια του ψαλμού αυτού νοούνται για το Δεσπότη Χριστό και εκ προσώπου Του λέγονται προς τον Πατέρα για τους Ιουδαίους που Τον κατέτρεχαν.

ΨΑΛΜΟΣ ΛΕ΄-35

Εις το τέλος τω παιδί Κυρίου του ΔΑΒΊΔ. Όταν λοιπόν διώκονταν από το Σαούλ κατέφυγε μέσα σε ένα σπήλαιο να κοιμηθεί και πήγε και ο Σαούλ και εισήλθε εκεί μέσα χωρίς να γνωρίζει ότι ήταν κρυμμένος ο Δαβίδ στο εσώτερο μέρος του σπηλαίου. Σηκώθηκε λοιπόν τη νύχτα ο Δαβίδ και βρήκε να κοιμάται ο Σαούλ αλλά δεν τον σκότωσε παρά μόνο έκοψε με το μαχαίρι το πτερύγιο της διπλοϊδος του δηλαδή την ποδιά του ενδύματός του γι’ απόδειξη. Κι όταν ξημέρωσε ο Σαούλ βγήκε από τη σπηλιά ο Δαβίδ τότε στάθηκε από μακριά και φώναξε κι ωνείδισε το Σαούλ γιατί αδίκως τον επιβουλεύεται και τον κατατρέχει. Φανέρωσε μάλιστα την δικαιοσύνη και αμνησικακία που έχει προς το Σαούλ κι ότι τον έλαβε στα χέρια και δεν τον θανάτωσε δείχνοντάς του σε πίστωση των λόγων του την ποδιά που του κοψε από το ένδυμά του. Κι ο Σαούλ τότε ντάπηκε και κατανύγηκε και ομολόγησε ότι αδίκως τον κατατρέχει κι απλώς είπε λόγια χρωματισμένα με αγάπη αλλά έμεινε πάλι ο ίδιος κατατρέχοντας δηλαδή το Δαβίδ. Γι’ αυτό βαρυκάρδισε κι ο Δαβίδ και συνέθεσε τον παρόντα ψαλμό προηγουμένως για να κατηγορήσει το Σαούλ και ακολούθως για να θεατρίσει την κακοτροπία κάθε δόλιου και επίβουλου ανθρώπου όπως φαίνεται και στον νξ΄-56^ο. Επιγράφεται εις το τέλος γιατί προφητεύει την απώλεια των εχθρών του όπως πράγματι ακολούθησε στο τέλος. Και παις είναι ο ίδιος ως δούλος του Κυρίου Δαβίδ και ως υιός και ως δούλος Του.

2.Φησί νοείται αντί νομίζει εδώ και το του περιττεύει γιατί νομίζει λέει ο παράνομος πως αμαρτάνει στον εαυτό του δηλαδή μόνο στη συνείδησή του κρυφίως και πως ο Θεός δε βλέπει την κακία του ούτε και την πονηρή διάθεση της καρδιάς του. λέει στον εαυτό του ο παράνομος δηλαδή συλλογίζεται και μελετά να αμαρτάνει γιατί το του άλλοτε βρίσκεται ως επίρρημα αντί του ώστε κι άλλοτε περιττεύει. Παράνομος ονομάζεται ο Σαούλ γιατί μισούσε το Δαβίδ που και φίλος του και γαμπρός του ήταν αφού είχε γυναίκα του την κόρη του Μελχόλ.

Ενώπιον των οφθαλμών τέτοιου παράνομου δεν υπάρχει Θεός και για τούτο νομίζει και μελετά τέτοιους πονηρούς διαλογισμούς και δε στοχάζεται ο ταλαίπωρος πως δε μπορεί να λανθάσει και να κρυφτεί από το Θεό.

3.Γιατί ο παράνομος βλέπε τι έκανε: μεταχειρίστηκε δολιότητα ενώπιον του αυτός εναντίον του εαυτού του δηλαδή κακούργησε και δε θέλησε να κάνει έρευνα και εξέτση να βρει ποιες οι ανομίες του και να τις μισήει. Περιττεύει εδώ το του επίσης.

4.Κείνα λοιπόν τα λόγια που είπε σε μένα ο Σαούλ τα φαινόμενα αγαπητικά και ειρηνικά ήταν γεμάτα από ανομία και δολιότητα και είχαν κρυμμένο μέσα τους φαρμάκι γιατί τούτο ήταν έργο άνομο και δόλιο μαζί αφού αυτός με τα φαινόμενα κείνα αγαπητικά του λόγια βουλεύονταν να με κάνει να ξεθαρρέψω πως δεν είναι τάχα εχθρός μου και έτσι να με βρει αφύλακτο και να με κατατρέξει.

Δε θέλησε να λάβει σύνεση να κάνει το αγαθό δηλαδή να πάψει από τις επιβουλές εναντίον μου.

5.Κι όχι μόνο τη μέρα αλλά και τη νύχτα που βρίσκονταν στην κλίνη κακά συλλογίζονταν εναντίνο μου και ούτε και στον καιρό της αναπάυσεως και ησυχίας ησύχαζε γιατί τόση ήταν η υπερβολή της πονηρίας του εγένοντο κατά το εργαζόμενοι κακά εν ταις κοίταις αυτών και άμα τη ημέρα συνετέλυον αυτά.

Ήταν έτοιμος μάλιστα σε κάθε αμαρτία και δε βαρέθηκε ούτε κι αποστράφηκε την κακία.

6.&7.Κι όπως με ταπροηγούμενα φανέρωσε την υπερβολική πονηρία του έτσι και με τα πάροντα φανερώνει το μεγαλείο και την υπερβολή της μακροθυμίας και της άλλης χρηστότητος και αγαθοσύνης του Θεού λέγοντας Κύριε στον ουρανό είναι το έλεός Σου δηλαδή έως τον ουρανό φτάνει και τόσο είναι πολύ κι ομοίως κι η αλήθειά Σου είναι υψηλή έως τα νέφαλα δληαδή πάλι έως του ουρανού επειδή κι οι νεφέλες έως τον ουρανό φαίνονται ότι αναβαίνουν όπως λέει και παρακάτω στον νε΄-55^ο. Κι η δικαιοσύνη σου είναι όπως τα βουνά του Θεού γιατί με αυτά φανερώνεται το ύψος και μέγεθος της δικαιοσύνης του Θεού και ονομάζονται έτσι γιατί κτίστηκαν από το Θεό. Τα κρίματά σου άβυσσος πολλή δηλαδή οι κρίσεις σου και οι οικονομίες σου είναι βάθος άπειρο κι ακατάληπτο.

Το σώζω άλλοτε λέγεται για την αϊδια και παντοτινή σωτηρία στους ουρανούς καθώς σώζονται οι δίκαιοι σωτηρία δηλαδή αιώνια κι άλλοτε λέγεται για την πρόσκαιρη σωτηρία της παρούσης ζωής καθώς λέγεται τώρα γιατί αυτή η σωτηρία στην παρούσα ζωή δηλώνει απλώς τη ζωοποίηση. Εσύ Κύριε επειδή είσαι τέτοιος αγαθός όχι μόνο τους ανθρώπους ζωοποιείς αλλά και τα άλογα ζώα αφού διαμέσου των κτηνών των ημέρων καιι κάθε ζώο άγριο φανέρωσε. Το σώσεις αντί σώζεις κατά αντιχρονισμό του μέλλοντος χρόνου αντί ενεστώτος. Ανθρώπους ονομάζει και όσους ζουν με ορθό λόγο ενώ κτήνη τους αλογίστως και ασυνέτως ζώντας. Ανθρώπους νοείς και τους Ιουδαίους οι οποίοι παιδαγωγήθηκαν υπό του θείου νόμου στο αγαθό ενώ κτήνη τα φιλήδονα έθνη και τότε το σώσεις νοείται ως έχει μέλλοντος χρόνου δηλαδή καθώς και είναι επειδή είναι προφητεία αφού Εσύ Κύριε θα σώσεις τους εθνικούς σωτηρία αιώνια όταν πιστέψουν στο κήρυγμα του Ευαγγελίου.

8.Το ως εδώ θαυμαστικό γιατί θαύμασε ο Δαβίδ και εξεπλάγη την υπερβολή της αγαθότητος και του ελέους του Θεού για το οποίο σώζει και τους ανθρώπους και τα κτήνη επιφωνώντας ότι κατά πολλά πλήθυνες σε μας το έλεός Σου Κύριε.

Υιοί ανθρώπων κατά περίφραση αντί άνθρωποι υιοί ανθρώπων έως πότε βαρυκάρδιοι προείπαμε και άρα όσοι είναι κυρίως άνθρωποι και δεν παράλλαξαν με τις κακίες το κατεικόνα και το όνομα του ανθρώπου αυτοί θα ελπίσουν στη σκέπη της φυλακής Σου και της περιθάλψεώς Σου Κύριε. Είναι και προφητεία για τους Χριστιανούς.

9.Μέθη εδώ ονομάζεται η ευφροσύνη και πιότητα ο πλουτος γιατί οινος ευφραίνει καρδίαν ανθρώπου ενώ πιότης παχύτητα δηλαδή είναι πλούτος και περίσσεια του ξυγγιού. Όσοι λοιπόν φύλαξαν το κατεικόνα άνθρωποι αυτοί θα ευφρανθούν από τον πλούτο του οίκου Σου Κύριε και οίκος Θεού η εκκλησία ενώ πλούτος της τα ευσεβή δόγματα που ευφραίνουν πνευματικώς όσους να νοούν. Οίκος του Θεού Λόγου η παρ’ Αυτού προσληφθείσα έμψυχη σάρκα μέσα στην οποία σκήνωσε και πιότης η διδασκαλία παρά του Χριστού που ποτίζει τις ψυχές και παχύνει και τόσο πολλά τις ευφραίνει ώστε να μπορούν να λένε με τον απόστολο τίς ημάς χωρίσει από της αγάπης του Χριστού;

Ό τι είπε πιο πάνω επαναλαμβάνει κι εδώ αλλά επειδή ανέφερε μέθη εκεί για τούτο ακολούθως διαλαμβάνει εδώ και περί πόματος αφού λέει ότι Εσύ Κύριε θα ποτίσεις τους πιστούς Σου Χριστιανούς τον ποταμό της ευφροσύνης που αναβλύζει από Σένα χειμάρρους γαρ τρυφής είναι το ρεύμα της ευφρόσυνης διδασκαλίας του Χριστού  ναι χειμάρρους γιατί προσκαίρως ανέβλυσε από το στόμα του Χριστού τέτοια διδασκαλία Του και για το ισχυρό της και βίαιο κατά όσων αντιλέγουν και προς τούτοις γιατί ήταν συγκροτημένη από τους λόγους του παλαιού νόμου και των προφητών αφού τέτοιος πρέπει να είναι κι ο ποταμός στο χειμώνα που τρέχει γιατί κι αυτός είναι πρόσκαιρος και δυνατός και βίαιος και μεμιγμένος με πολλά νερά. Τρυφής χειμάρρους ονομάζεται γιατί η διδαχή του Χριστού ευφραίνει και παχύνει πνευματικώς τις ψυχές. Μερικοί πιότητα οίκου εννοούν το πανάχραντο αίμα που έτρεξε από την πλευρά του Θεου Λόγου ενώ χείμαρρο το ύδωρ που έτρεξε μαζί με το αίμα και αυτά τα δυο μας μέθυσαν εμάς τους εθνικούς και τόσο μας εύφραναν ώστε να ενθουσαιστούμε με σωτήριο ενθουσιασμό και να εξέλθουμς έξω αό την  προτέρα μας πλάνη της ειδωλολατρίας.

10.Εσύ είσαι ο Ζωοδότης γιατί είπε ο Δεσπότης Χριστός Εγώ ειμι η οδός και η αλήθεια και η ζωή γιατί είχε στον εαυτό Του καθό Θεός τη βρύση της ζωής και δεν την είχε έξωθεν καθώς οι άγιοι οι οποίοι και νεκρούς ακόμα ζωοποίησαν. Παρά Σοι λοιπόν τω Πατρί ο Ζωοδότης Υιός που είπε Εγώ  εν Τω Πατρί και ο Πατήρ εν Εμοί και πηγή ζωής Εμέ εγκατέλιπον πηγήν ύδατος ζωής.

Aυτή η θεολογία εδώ προφητεύει περί της Αγίας Τριάδος δηλαδή ότι εμείς που μέλλουμε να πιστέψουμε δια του Υιού Εσένα του Πατρός θα γνωρίσουμε το Πνεύμα το Άγιο γιατί αν ο Θεός είναι φως τριλαμπές κάθε πρόσωπο της Αγίας Τριάδος φως είναι. Ο Υιός λοιπόν δίδαξε περί του Αγίου Πνεύματος επειδή Το ονόμασε Παράκλητο και ομοδύναμο και ισότιμο. Και αντιστρόφως εμείς υπό του Αγίου Πνεύματος του εκ του Θεού και Πατρός φωτιζόμενοι τις ακτίνες του Υιού θεωρούμε επειδή κατά τον απόστολο ουδείς δύναται ειπείν Κύριον Ιησούν ει μη εν Πνεύματι Αγίω και πάλι ημίν ο Θεός απεκάλυψε για του Πνεύματος Αυτού.

11.Παντοτινά ελέει ω Κύριε εκείνους που αξιώθηκαν να Σε γνωρίζουν Θεό αληθινό και παντοτινά δίνε τη δικαία Σου βοήθεια σε κείνους που επιναι κατά τη  καρδιά ορθοί και απονήρευτοι.

12.Ας μην προχωρήσει σε μένα η υπερηφάνεια γιατί από μέρους του ποδός δηλώνει όλο το σώμα της υπερηφανείας κι ας μην προσκολληθεί σε μένα ολότελα. Με το όνομα της υπερηφανείας φανέρωσε κάθε κακία γιατί η υπερηφάνεια είναι η κορυφή και γεννήτρια κάθε κακίας.

Η χειρ του αμαρτωλού δηλαδή ο αμαρτωλός από μέρους το όλο λαμβανόμενο ας μη σαλέψει και αμαρτωλός ο διάβολος ή και ο Σαούλ ως παράνομος ή και κάθε πονηρός. Σαλεύσαι δηλώνει να με παραμερίσει από τη στερεή βάση της αρετής.

13.Το εκεί αντί του εν εκείνω τω τόπω και εν εκείνω τω καιρώ τω ορισμένω υπο Θεού. Και δεν είπε ότι μέλλουν να πέσουν σε χρόνο μέλλοντα αλλά ότι έπεσαν σε χρόνο περασμένο επειδή με τους προφητικούς οφθαλμούς προείδε την πτώση τους. Εργαζομένους την ανομίαν ο Σαούλ και οι φίλοι του και κάθε πονηρός.

Διώχτηκαν οι παραπάνω μακράν απο τη βοήθεια του Θεού για την κακία και την πονηρία τους και στο εξής λοιπόν δε μπορούν πλέον να στερεωθούν στον κόσμο τοπύτο και να ζήσουν.

ΨΑΛΜΟΣ Λς΄-36

Αυτός ο ψαλμός περίεχει νουθεσίες γιατι νουθετεί και συμβουλεύει κάθε άνθρωπο να υποφέρει μακροθύμως και ευχαρίστως όσα εναντία έχουν οι πονηροί στην παρούσα ζωή.

1.Μπορεί να πει κανείς ότι η παραζήλωση είναι μίμηση αλλά μπορεί κανείς να πει ότι παραζόηλωση είναι και παρακίνηση και ερέθισμα και κίνητρο επομένως γιατί έχει γραφτεί μη παρερεθίζου. Συμοβουλεύει λοιπόν εδώ κάθε Χριστιανό να μη μιμείται ως άνθρωπος τους πονηρευομένους κι ούτε πάλι να ερεθίζεται και να παρακινείται απ’ αυτούς στο να λυπάται βλέποντας τις ευτυχίες που έχουν οι πονηροί.  Η σύνταξη του παραζήλου είναι αδιάφορη είτε με δοτική είτε με αιτιατική κατά το ιδίωμα της εβραϊκής.

Κι επειδή πολλοί βλέποντας τους κακούς να ευτυχούν παρακινούνται σε μίμηση της κακίας τους από τη μικροψυχία και την ολιγοπιστία τους και για τούτο εδώ τους εμποδίζει από τη μίμηση των πονηρών και παρανόμω ν γιατί η μίμησή τους είναι κάτι ολέθριο και ψυχοβλαβέστατο. Κι  είναι ο ζήλος μια όρεξη να αποκτήσει κανείς όσα αγαθά φαίνεται πως έχει ο άλλος αλλά τάσσεται ο ζήλος σε καλό σκοπό κυρίως αλλά πολλές φορές και σε κακό όπως εδώ τώρα. Μη ζήλου αντί και του μην επαινείς κι ούτε και να εύχεσαι να παρομοιωθείς και συ με τους ανόμους.

2.Η αιτία για την οποία δεν πρέπει να μιμείται κανείς τους πονηρούς είναι ότι αυτοί σαν το χορτάρι των δεμάτων γρήγορα ξεραίνονται επειδή δεν έχουν ρίζα βαθειά και σαν χλωρά λάχανα γρήγορα φθείρονται αλλά λάχανα χλόης είναι τα χλοάζοντα και αναθάλλοντα και όσα από αυτό προέρχονται γιατί γρήγορα ξεραίνονται και πέφτουν και διαφθείρονται.

3.Έχε λοιπόν την ελπίδα σου στον Κύριο ότι δε θα σε παραβλέψει για τους κόπους των εναρέτων και για τούτο εργάσου και συ το καλό και την αρετή αφού χρηστότητα εδώ αυτό σημαίνει.

Εάν εσύ εργάζεσαι την αρετή Χριστιανέ αφόβως θα κατοικήσεις τη γη αυτή επειδή έχεις και φύλακά σου τον ίδιο το Θεό.

Εάν συ άνθρωπε κάνεις το καλό θα ποιμανθείς από το Θεό με τα αγαθά της γης ώστε να απολαμβάνεις όσα χρήσιμα και να απέχεις από όσα είναι βλαβερά.

4.Γλύκαινε την καρδιά σου στον Κύριο με την αχόρταστη αγάπη προς Αυτόν και τη μελέτη των θείων Του λόγων κι με την εργασία των αγίων Του εντολών και θα σου δώσει ο Κύριος κάθε σωτήριο ζήτημα της καρδιάς σου γιατί αγαπώντας το Θεό βέβαις δε θα ζητήσεις απ’ Αυτόν κανένα ζήτημα ανάξιό Του. Το δώη είναι αντί του δώσει ευκτικό αντί οριστικού μέλλοντος γιατί και τα ευκτικά πάντα μέλλοντος σημασία έχουν κατά τους Γραμματικούς.

5.Οδός εδώ η πολιτεία κι η ζωή την οποία προστάζει να έχει κάθε ευσεβής άξια της επισκοπής και θεωρίας του Θεού γινώσκει γαρ Κύριος οδόν δικαίων όπως προείπαμε.

Πάλι παρακινεί εδώ κάθε άνθρωπο να έχει την ελπίδα στο Θεό ως αναγκαία στις θλίψεις που τον ακολουθούν γιατί μόνη η ελπίδα στο Θεό αλαφρώνει τον πόνο των θλίψεων κι ο Θεός στον οποίο έχει κανείς την ελπίδα του Αυτός θα δώσει όσα καλά ελπίζει και όσα συμφέρουν από όσα ζητεί από Αυτόν.

6.Δικαιοσύνη εδώ η δικαία απόφαση γιατί ο Θεός θα δώσει ω άνθρωπε τη δίκαιη απόφαση για σένα και λαμπρή σαν το φως ενώπιον όλων των ανθρώπων ο Πατήρ σου γαρ ο βλέπων εν τω κρυπτώ Αυτός αποδώσει σοι εν τω φανερώ. Θα εκβάλει την αρετή σου στο μέσο δημοσιεύοντάς την στους ανθρώπους σαν το φως καθαρό και ανακηρύσσονταν αυτή στον πρέποντα καιρό.

Επαναλαμβάνει τα παραπάνω κι εδώ δηλαδή ότι θα φανερώσει ο Θεός στον κόσμο σα μεσημβρία την δίκαιη απόφασή Του για σένα και μεσημβρία ονομάζει το λαμπρότατο φως της ημέρας. Κρίμα εδώ η πολιτεία. Ο Θεός θα δημοσιεύσει σε όλους την πολιτεία εκείνη που εσύ έκρινες και προτίμησες σαν το μεσημέρι γιατί το μεσημέρι είναι σε όλους φανερό για τη λαμπρότητα.

7.Τότε άνθρωπε υποτάσσεσαι στον Κύριο όταν φυλάς τις εντολές Του κι όταν δε γογγύζεις αλλά υποφέρεις ευχάριστα τις συμφορές και θλίψεις που σου ακολουθούν αλλά παρακάλεσε τον Κύριο για να ελεηθείς και να σκεπαστείς παρ’ αυτού.

Τούτο το ρητό είναι όμοιο με το μη παραζήλου εν πονηρευομένοις μηδέ ζήλου τους ποιούντας την ανομίαν αλλά φανερώτερο και καθαρότερο από κείνο γιατί λέγοντας πριν μη μιμείσαι κείνον που ευοδώνεται στη ζωή του εδώ χωρίζει για ποιον άνθρωπο λέει δηλαδή για τον παράνομο επειδή το δίκαιο που ευοδώνεται στα έργα του πρέπει να μιμείται κάθε ευσεβής.

8.Κι αν εσύ βλέπεις τους αδίκους και πονηρούς να ευτυχούν μη θυμώνεσαι κι οργίζεσαι ούτε εναντίον τους επειδή έξω από την αξία τους ευτυχούν ούτε εναντίον του εαυτού σου γιατί με το να αγαπάς την αρετή περισσότερο δυστυχείς. Ένα και το αυτό σημαίνουν εδώ η οργή και ο θυμός. Κι αν ζητείς τη διαφορά τους κοίτα στην αρχή του ς΄- 6^ου.

Επειδή παραζηλοί κανείς και παρακινείται προς μίμηση και του κακού και του καλού για τούτο εμποδίζει μόνο τη μίμηση του κακού κι όχι του καλού. Βλέπε αναγνώστη ότι επειδή στην αρχή του παρόντος είπε μη παραζήλου με ασαφή και δυσκολονόητη φράση για τούτο παρακάτω σαφέστερα και καθαρότερα το έγραψε και τώρα εδώ με τελειότητα το σαφήνισε αλλά πολλές φορές λέει τέτοια λόγια κι άνω κάτω τα ίδια στρέφει θέλοντας να κάνει τη διδασκαλία του βεβαιότερη στις ψυχές των ακροατών με τη συνέχεια των ίδιων λόγων.

9.H αιτία για την οποία δεν πρέπει κανείς να πονηρεύεται είναι ότι θα εξοθρευθούν και γιατί κινδυνεύουν στο σώμα και γιατί κινδυνεύουν και στην ψυχή.

Όσοι ευχαρίστως υπομένουν πειρασμούς προσμένοντας τη βοήθεια παρά του Κυρίου αυτοί θα κληρονομήσουν τη γη εκείνη των πραέων και την επουράνια κατοικία αλλά πολλές φορές κληρονομούν αυτοί και τα αγαθά της πρόσκαιρης αυτής εδώ γης ζώντας και μακροχρόνια ζωή γιατί είναι και γη επουράνια όπως και Ιερουσαλήμ επουράνια.

10.Ο αμαρτωλός δε θα μακροχρονίσει στη γη αυτή επειδή θα σβηστεί η πονηριά του ακόμα κι αν είναι μακροχρόνια. Φαίνεται ότι ο αμαρτωλός μακροχρονεί όχι ως προς τη δική μας μικροψυχία αλλά ως προς τη μακροθυμία του Θεού που πολλάκις τους αφήνει αυτούς να μακροχρονούν.

Θα ζητήσεις τον τόπο του αμαρτωλού και δεν θα τον βρεις και γιατί πέθανε και γιατί ο τόπος του ευθύς έγινε άλλου ζώντος ανθρώπου.

11.Οι μακρόθυμοι κι υπομονετικοί και νικώντες το πάθος της οργής θα κληρονομήσουν τη γη όπως είπε κι ο Σωτήρας στα Ευαγγέλια μακάριοι οι πραείς ότι αυτοί κληρονομήσουσι την γην αφού εκείνα τα λόγια που λάλησε ο Κύριος μέσω του προφητάνακτος και των προφητών πριν αυτά τα ίδια και με τη δική Του γλώσσα ύστερα βεβαίωσε αλλά πρεπόντως θα κληρονομήσουν οι πραείς την παντοτινή γη επειδή την πρόσκαιρη αυτή γη και όσα είναι της γης αυτής αγαθά τα υστερούνται πολλάκις για την πραότητα και απεριέργεια που έχουν.

Θα εντρυφήσουν οι πραείς την ευτυχισμένη εκείνη και μακαρία γη με πολλή ειρήνη γιατί εκεί απέδρα δηλαδή έφυγε οδύνη, λύπη και στεναγμός κατά την ΠΔ.

12.Λοξά και στραβά θα δει ο αμαρτωλός το δίκαιο πονηρά όταν συλλογίζεται εναντίον του και θα τρύξει και θα πριονίσει τα δόντια του ζητώντας να μασήσει τις σάρκες του το οποίο είναι σημείο μεγάλης μανίας και μίσους που έχει στην καρδιά του. Αμαρτωλός νοείται κι ο διάβολος που παρατηρεί τους δικαίους και τρύζει νοητώς τους οδόντας του εναντίον τους.

13.Ο Κύριος θα εξευτελίσει το αμαρτωλό άνθρωπο όπως και το διάβολο ως ασθενή κι αδύνατο και γιατί δεν είναι άλλο τόποτε πάρεξ πονηρός μόνο επειδή και προβλέπει καθό προγνώστης των πάντων πως θα έρθει η μέρα της καταστροφής και του αφανισμού του με το θάνατο δηλαδή και την αιώνια κόλαση.

14.Οι αμαρτωλοί λοιπόν και πονηροί άνθρωποι επειδή δεν υποφέρουν ολότελα να βλέπουν τους δικαίους και απονήρευτους ανθρώπους τράβιξαν μάχαιρα να τους σφάξουν και τέντωσαν το τοξάρι να τους σαϊτεύσουν γιατί τη δικαιοσύνη και αρετή των δικαιων τη θεωρούν ελεγμό της κακίας τους. Με τη διαφορά των αρμάτων φανέρωσε αινιγματωδώς τις διάφορες επιβουλές των αμαρτωλών και είπε φτωχό και πένητα αδιαφόρως ένα και τον αυτόν για περισσότερη έμφαση ελέους και συμπαθείας.

15.Οι επιβουλές των αμαρτωλών εναντίον τους θα γυρίσουν και θα πέσουν οι ίδιοι στο λάκκο που έσκαψαν για τους άλλους. Καταριέται ως πονηρούς γιατί πάντες οι λαβόντες μάχαιραν είπε ο Κύριος εν μαχαίρα αποθανούνται. Και μαχαίρι και τοξάρι των αμαρτωλών μπορούν να είναι κι οι δόλιες γλώσσες τους γιατί λέει οι οδόντες αυτών όπλα και βέλη και η γλώσσα αυτών μάχαιρα οξεία κι άρα η ίδια η γλώσσα τους θα τους θανατώσει τους αμαρτωλούς και τα χέιλη τους θα σβεστούν με το θάνατο.

16.Στον δίκαιο άνθρωπο καλλίτερο νομίζεται να έχει λίγα χρήματα και υποστατικά με δικαιοσύνη παρά πλούτο πολύ με αδικία και αρπαγή καθώς έχουν οι αμαρτωλοί και πλεονέκτες άνθρωποι και για τούτο δεν πρέπει να παραζηλούμε δηλαδή να παρακινούμαστε σε μίμηση του πολλού και αδίκου πλούτου των αμαρτωλών παρά σε μίμηση του ολίγου και δικαίου πλούτου των δικαίων.

17.Βραχίονες είναι τα μπράτσα των χεριών των αμαρτωλών δηλαδή οι δυνάμεις τους επειδή εκεί βρίσκεται η δύναμή τους όταν εργάζονται με τα χέρια τους.

Αλλά κι ας σπρώχνονται οι δίκαιοι στον γκρεμό από τους πονηρούς κι από τους δαίμονες ο Κύριος όμως δεν αφήνει να πέσουν παρά τους υποστηρίζει και τους σκεπάζει κι από τα δυο μέρη δηλαδή και με τη συνριβή που κάνει των εχθρών τους αμαρτωλών και με την αντίληψη και βοήθεια που δίνει σε αυτούς τους ίδιους τους δικαίους ώστε και με τα δυο αυτά να παρακινεί κι άλλους στην αρετή των δικαίων.

18.Ξέρει ο Θεός τις στράτες και πολιτείες των αμώμων ανθρώπων δηλαδή όσων κατά πάντα φυλάσσουν τις εντολές Του γιατί κι ο ίδιος τις νομοθέτησε κι ακολούθως ξέρει και ποιοι τις φυλάττουν αφού γινώσκει Κύριος οδόν δικαίων.

Κληρονομιά δικαίων είναι η Βασιλεία των ουρανών δεύτε οι ευλογημένοι του Πατρός Μου κληρονομήσατε την ητοιμασμένην υμίν βασιλείαν και εις τον αιώνα αντί του αϊδίως και πάντοτε εδώ τίθεται επειδή τέλος της Βασιλείας εκείνης δεν υπάρχει. Και εις αιώνα έσται νοείται ότι η κληρονομιά των δικαίων θα είναι και στο μέλλοντα αιώνα γιατί στον παρόντα κληρονομιά οι δίκαιοι δεν έχουν ξέροντας τον εαυτό τους ξένο και πάροικο της γης αυτής.

19.Οι δίκαιοι δε θα νικηθούν στον πονηρό καιρό δηλαδή στον καιρό των πειρασμών γιατί έχουν το Θεό που αντιλαμβάνεται και τους βοηθά. Καιρός πονηρός κι ο καιρός της μελλούσης κρίσεως που θα γίνει επίπονη και πικρή στους αμαρτωλούς.

Οι δίκαιοι λοιπόν θα χορτασθούν στον καιρό της πείνας καθώς τράφηκε ο Ηλίας στον καιρό της πείνας τότε από τον κόρακα κι άλλοι πολλοί που δέχτηκαν παραδόξως τροφή από το Θεό. Θα χορτασθούν οι δίκαιοι και με τις ελπίδες των μελλόντων αγαθών χωρίς να επιθυμούν τη  αισθητή βρώση ουκ επ’ άρτω μόνω ζήσεται άνθρωπος. Πείνα είναι μεταφορικώς και κάθε ανάγκη του σώματος ενώ χορτασία η επίσκεψη του Θεού και χάρη.

20.Στους αμαρτωλούς δε διαμένει παντοτινά η ευτυχία. Κι έτσι όχι μόνον αυτοί απολούνται και χάνουν την ευτυχία τούτου του βίου αλλά θα λάβουν ακόμα και απώλεια και στο μέλλοντα αιώνα δηλαδή την έκπτωση και αποτυχία της αιώνιας σωτηρίας τους επειδή κι οι αμαρτωλοί θα αφανιστούν από τον κλήρο των δικαίων.

Για τους άρχοντες των χριστοκτόνων Ιουδαίων γράφεται στη συνέχεια πως αυτοί αφού υψώθηκαν και δοξάστηκαν επειδή θανάτωσαν το Δεσπότη Χριστό μετά παρέλευση λίγων ετών –τεσσαράκοντα μετά την Ανάληψη δηλαδή- διαφθάρηκαν από τους Ρωμαίους με όλο το γένος των Ιουδαίων και σαν καπνός διασκορπίστηκαν και αφανίστηκαν. Τα είδωλα εξάλλου υψώθηκαν και δοξάστηκαν ως θεοί για μερικό καιρό ύστερα αφανίστηκαν και διαμέσου του αφανισμού τους αφανίστηκαν και οι εχθροί του Κυρίου δαίμονες μαζί κείνοι δηλαδή που ενοικούσαν μέσα κει στα είδωλα και προσκυνούνταν μέσω αυτών.

21.Όχι μόνο ο αμαρτωλός δε μεταδίδει ελεημοσύνη από τα δικά του πράγματα αλλά ούτε και πληρώνει το χρέος και το δάνειο που έλαβε από άλλον γιατί τόσο άσπλαχνος και παράνομος είναι.

Ο δίκαιος όμως κάνει τουναντίον ολότελα γιατί όχι μόνο δίνει δηλαδή αποδίδει πίσω κι επιστρέφει το ξένο δάνειο αλλλά και οικτείρει κι ελεεί τους φτωχούς κι από τα δικά του. Κι ο δίκαιος και μόλο που ξέρει τον αμαρτωλό πως είναι αχάριστος χρεωφειλέτης όμως εν καιρώ ανάγκης του δανείζει.

22.Τόσο μεγάλως φροντίζει ο Θεός για τον δίκαιο ώστε ελεεί κι όσους τον τιμούν και τον ευφημίζουν ενώ παιδεύει κείνους που τον ατιμάζουν και τον υβρίζουν όπως έχει γραφεί στην ΠΔ στον Αβραάμ ευλογήσω τους ευλογούντας σε και τους καταρωμένους σε καταράσομαι. Κατάρα την ατιμία ονόμασε και την υ΄βρη εδώ. Το ότι δεν είναι αιτιολογικό αλλά αποφαντικό και οριστικό και φάινεται ως περιττό και σε πολλά μέρη μεταχειρίζεται το σχήμα αυτό δηλαδή να γράφει πολλά περιττά.

23.Εδώ διδάσκει φανερά πως χωρίς τη βοήθεια του Θεού κανένα καλό δε μπορεί να κατορθώσει μόνος ο άνθρωπος εάν μη Κύριος οικοδομήση οίκον εις μάτην εκοπίασαν οι οικοδομούντες κι επειδή με την προθυμία του ανθρώπου συνεργεί κι ο Θεός. Ανθρώπου εδώ εννοεί όχι οποιουδήποτε αλλά του δικαίου.

Την πολιτεία και ζωή του δικαίου θέλει και αποδέχεται ο Κύριος ως ενάρετη κι ακατηγόρητη. Θελήσει τίθεται και αντί του ευοδώσει.

24.Αν πέσει ο δίκαιος άνθρωπος και δυστυχήσει κατά τα βιωτικά πράγματα του κόσμου όπως άλλοτε ο Ιώβ αλλά ομοίως και εάν πέσει και δυστυχήσει κατά τα ψυχικά όπως άλλοτε ο Δαβίδ δε θα απομείνει εκεί στην πτώση του όμως γιατί ο Κύριος τον αντιστηρίζει δηλαδή υποκάτω θέτει βοήθεια και του δίνει με τη βοήθεια και μετάνοια αφού κι η μετάνοια είναι χέρι του Θεού επειδή έρχεται στον άνθρωπο παρά Θεού και τον υψώνει από το πτώμα της αμαρτίας ψηλά.

25.Εδώ περιττεύει ο σύνδεσμος γαρ γιατί λέει ήμουν νέος και γέρασα τώρα και σ’ όλη την εντωμεταξύ μου ζωή δεν είδα δίκαιο να εγκαταλείπεται από το Θεό επειδή φυλάσσει Κύριος πάντας τους αγαπώντας Αυτόν. Κι αν κάποτε φάνηκε ο Θεός πως εγκατέλιπε για λίγο καιρό μερικούς δίκαιους όπως και τον Δαβίδ τον ίδιο όμως εις τέλος δεν τους εγκαταλείπει επειδή κατά κάποια οικονομία παραχωρεί και τους εγκαταλείπει ώστε να πάθουν κι από το πάθος να γίνουν προσεκτικότεροι στο εξής.

Κι ούτε είδα τέκνο του δικαίου φτωχό κι ενδεές από επιούσιο άρτο γιατί αν και πρόσκαιρα κακοπαθήσει δε θα συμβεί αυτό μέχρι τέλους κι ο λόγος εδώ μερικός κι όχι καθολικός γιατί λέει δεν είδε αυτός τέτοιον άνθρωπο σε τέτοια κατάσταση κι όχι όλοι οι άλλοι άνθρωποι. Υψηλότερα νοούμενο λέει δεν είδα το σπέρμα του δικαίου να πεινά από τροφή πνευματική ου λιμοκτονήσει Κύριος ψυχάς δικαίων επειδή αν κατά γράμμα νοηθεί μόνο βλέπουμε πως ζήτησαν άρτους στην Αίγυπτο το σπέρμα και τα τέκνα του Ιακώβ τότε στον καιρό της πείνας της επταετούς.

26.Όλη τη μέρα δηλαδή παντοτινά ελεεί ο δίκαιος τους φτωχούς και άλλοτε δανείζει χρήματα σε κείνους που τον ζητούν κι άλλοτε ελεεί και πνευματικώς λέγοντας λόγους ωφελείας σε όσους έχουν τη χρεία τους και τα τέκνα του βρίσκονται σε ευλογία δηλαδή είναι επαινετά κι ευτυχισμένα επειδή είπε ο Θεός στο Μωυσή ότι ελεεί τα τέκνα για την ευαρέστηση και αρετή των γονέων τους αποδιδούς αμαρτίας πατέρων επί τέκνα έως τρίτης και τετάρτης γενεάς τοις μισούσι Με και ποιών έλεος εις χιλιάδας τοις αγαπώσι Με και τοις φυλάσσουσι τα προστάγματά Μου.

27.Τούτο έχει προείπει στον λε΄-35^ο.

Κι επειδή συ αναγνώστη έμαθες παραπάνω ποια τα βραβεία κι οι μισθοί της αρετής και ποιες τουναντίον οι παιδείες της κακίας για τούτο διάλεξε ως φρόνιμος την αρετή και τα καλά και κατασκήνωσε στον κόσμο τούτο με πολυχρόνια ζωή όπως δηλώνει εδώ το εις αιώνα αιώνος αφοί κι οι παλιοί Δίκαιοι γίνονταν μακροχρόνιοι όπως ο Αβραάμ και Ισαάκ και Ιακώβ κι αν μερικοι πέθαναν νέοι τούτο έγινε κατ’ οικονομίαν Θεού. Κι ο Σολομών υπόσχεται στους φοβουμένους τον Κύριο πως θα έχουν γήρας πολυχρόνιο αφού φόβος Κυρίου προστίθησι ημέρας. Κατασκήνωσε λοιπόν στο μέλλοντα αιώνα αλλά και πέρνα τον καιρό σου ως πάροικος και ξένος στον παρόντα αιώνα για το πρόσκαιρο της δόξας.

28.Ο Κύριος είναι κριτής και κρίση το δίκαιο εδώ το οποίο αγαπά ο Κύριος και γι’ αυτό δε θα εγκαταλείψει ο Κύριος τους οσίους Του αφού είναι δίκαιο να μην εγκαταλείπει κείνους που δεν Τον εγκαταλείπουν και όσιος εδώ ο δίκαιος κι ενάρετος.

Οι όσιοι λοιπόν και δίκαιοι θα φυλαχτούν και στον παρόντα αιώνα και στο μέλλοντα ενώ οι άνομοι θα διωχτούν κι από τα παρόντα αγαθά και από τα μέλλοντα και το σπέρμα δηλαδή τα τέκνα των ασεβών θα εξολοθρευτούν αφού και το σπέρμα αυτού εις ευλογίαν έσται.

29.Προείπαμε τα σχετικά παραπάνω οι υπομένοντες τον Κύριον αυτοί κληρονομήσουσι γην αλλά και η κληρονομία αυτών εις αιώνα έσται αφού και τα ίδια κι εδώ επαναλαμβάνει ώστε με τη πικρότητα των λόγων να εντυπώσει την ενθύμησή τους βεβαιότερη στις ψυχές των ακροατών.

30.Με μεγάλη ηδονή διηγείται εδώ τα έργα και τις αρετές των δικαίων και το κάνει για να παρακινήσει τους ανθρώπους σε μίμησή τους. Το στόμα λοιπόν του δικαίου έχει μελέτη τη σοφία που δόθηκε από την ΑΓ.

Κρίση εδώ η δικαιοκρισία που βρίσκεται μέσα στους θείους νόμους του Θεού και την οποία λαλεί εδώ η γλώσσα του δικαίου. Κρίση ονομάζεται κι ο μετά δικαρίσεως λόγος επειδή ο δίκαιος δε λαλεί αστόχαστα ό τι θα έφτανε αφού έργυρος πεπυρωμένος γλώσσα δικαίου.

31.Ανεξάλειπτος στην καρδιά του δικαίου ο νόμος του Θεού τόσο ο φυσικός όσο κι ο γραπτός που δόθηκε δια Μωυσέως και για τούτο η πορεία και στράτα του προς το Θεό δε θα εμποδιστεί ούτε από τους ορατούς ούτε κι από τους αοράτους εχθρούς επειδή κανένα πράγμα δε μπορεί να αντισταθεί και να εμποδίσει την αρετή.

32.Κατανοεί θέλει να πει αντί του παρατηρεί και καιροφυλακτεί και παραμονεύει ο αμαρτωλός το δίκαιο και ζητεί να τον θανατώσει. Αμαρτωλός όχι μόνο ο άδικος αλλά κι ο διάβολος ως πατήρ και αίτιος της αμαρτίας.

33.Ο Κύριος δεν εγκαταλείπει το δίκαιο τελείως στα χέρια του αμαρτωλού και του διαβόλου ώστε μαζί με το σώμα να κυριεύσει και την προαίρεσή του επειδή κι ο Θεός κηρύττει το δίκαιο εκείνο που λάβει πειρασμούς και τον δείχνει νικητή του αμαρτωλού κατά την ψυχή. Πολλές φορές αφαιρεί παντελώς από τον δίκαιο και την εναντίον του επιβουλή του αμαρτωλού και του διαβόλου για την αγάπη που έχει προς το δικό Του δούλο και φίλο δηλαδή το δίκαιο.

Ούτε στην παρούσα ζωή εγκαταλείπει και αφήνει το δίκαιο ο Θεός ούτε και στον καιρό της μελλούσης κρίσεως θα τον καταδικάσει όταν ο αμαρτωλός κρίνεται με τον επιβουλευθέντα από αυτόν δίκαιο επειδή τούτο δηλώνει όταν κρίνηται αυτώ και οι δαίμονες θα κριθούν με τους δικαίους εν ημέρα κρίσεως κατηγορώντας τους ανίσως καμιά φορά έσφαλαν σε κανένα παραμικρό αμάρτημα.

34.Όταν συ αναγνώστη επιβουλεύεσαι και πειράζεσαι από κάποιον υπόμεινε τον Θεό κι ο Θεός θα σε ελευθερώσει από τον πειρασμό και άρα έχε την ελπίδα σου επί τον Κύριον και πρόσμενε την παρ’ Αυτού βοήθεια και φύλαξε τη στράτα εκείνη και την πολιτεία που έδειξε ο Κύριος διαμέσου των αγίων Του εντολών και φύλαξε δηλαδή αγάπησε και εναγκαλίσου την με όλη σου την καρδιά.

Ο Θεός θα σε φυλάξει Χριστιανέ ανώτερο από όλους που σε επιβουλεύονται και θα σε δείξει υψηλό και μέγα κοντά στους ανθρώπους. Επειδή όμως η κληρονομία της παρούσης γης και η απόλαυση των προσκαίρων της αγαθών και η εξολόθρευση των ορατών εχθρών και η πολυζωία και η παιδοποιία και τα όμοια εγκόσμια αγαθά ήταν στους τότε Ιουδαίους επιθυμητά και περισπούδαστα για τούτο παρακινεί με τις υποσχέσεις τέτοιων αγαθών τους ανθρώπους στην αρετή. Γι’ αυτό αυτή είναι κι η αιτία που πολλές φορές ανακυκλοί και συχώς αναφέρει την κληρονομιά της γης και την απόλαυση των αγαθών και τις άλλες γήινες ευτυχίες κι αυτά όμως τα γηίνως λεγόμενα νοούνται υψηλότερα κοντά στους υψηλότερους δηλαδή πως λέγονται περί των υορανίων και αιωνίων αγαθών και περί της ατελεύτητης κληρονομιάς των δικαίων και περί της γης εκείνης της νοητής και μακαρίας.

Παρηγορητικά ομιλώντας αναφέρεται στη μικροψυχία πολλών ανθρώπων που λυπούνται και σκανδαλίζονται γιατί ο Θεός υπομένει τους αμαρτωλούς και δεν τους παιδεύει και γι’ αυτό λέει στους μικρόψυχους έχε θάρρος άνθρωπε και θα δεις την εξολόθρευση και τον αφανισμό των αμαρτωλών. Πληροφορεί μάλιστα γι’ αυτά από όσα είδε με τα μάτια του λέγοντας τα παρακάτω.

35.Αδήλως και ανωνύμως είπε ασεβή αλλά εμείς νοούμε το Γολιάθ και το Σαούλ και τον Νάας τον Αμμανίτη και άλλους τέτοιους των οποίων ο προφητάναξ είδε την έπαρση αλλά και την καταστροφή τους. Και υπερυψούμενο τον ίδιο τον ασεβή εννοεί από τους υπηκόους του δηλαδή ενώ επαιρόμενο τον ίδιο από μόνο του. Αλλά και τα δυο μπορεί να εννοείγιατί κι αυτά δηλώνουν εκ παραλλήλου ένα και το αυτό πράγμα. Με τις κέδρους παρομοίωσε τον ασεβή για το άκαρπό του και για την πικρότητα που έχει γιατί τέτοιες είναι και οι κέδροι άκαρπες και πικρές.

36.Εγώ πέρασα κι άφησα τον ασεβή έτσι να υπερυψούται σαν τις υψηλές κέδρους και επαιρόμενο κι όταν γύρισα αυτός ευθύς δεν ήταν ζωντανός παρά πεθαμένος γιατί το γαρ εδώ σγμαίνει ευθύς.

Μετά από καιρό πάλι ζήτησα με το λογισμό μου να δω τον ασεβή και δε βρέθηκε ούτε καν ο τόπος του δηλαδή όπου ήταν όταν ήταν ζωντανός και πώς θα έβρισκε τον τόπο του όταν δεν ήταν στον τόπο; Τόπος είναι και το σώμα του ασεβούς γιατί οίκος ψυχής το σώμα που σαπίζει και διαλύεται στη γη και τα άλλα στοιχεία εξ ων συνετέθη και πλέον δε γνωρίζεται τίνος ήταν.

37.Αντί ακακία λένε και απλότητα και άρα φύλαττε συ Χριστιανέ την απλότητα και τήρησε την ορθή γνώμη και ευθεία καρδιά και γνώριζε ότι στο ειρηνικό άνθρωπο είναι εγκατάλειμμα δηλαδή μένει μνημόσυνο και ενθύμηση μετά το θάνατό του είτε γιατί άφησε τέκνα καλά είτε γιατί έκανε αρετές και έργα αγαθά τα οποία και τα δυο οι άνθρωποι βλέποντας και ενθυμούμενοι ενθυμούνται και κείνον που τα γέννησε και κείνον που τα έπραξε.

38.Οι παράνομοι όμως άνθρωποι δεν αφήνουν μνημόσυνο και ενθύμηση μετά το θάνατό τους παρά μαζί με το μνημόσυνό τους αφανίζονται κι αυτοί γιατί αυτό δηλώνει το επί το αυτό και το σαφηνίζει κι ο ακόλουθος λόγος.

Δηλαδή κάθε μνημόσυνο και ενθύμηση ασεβών θα αφανιστεί μετά θάνατον και ασεβείς εννοεί εδώ όλους τους πονηρούς.

39.&40.Βλέπε αναγνώστη πώς ο θείος προφητάναξ φανερώνει εδώ με ποικίλες και διάφορες λέξεις την πολυποίκιλη αντίληψη και βοήθεια που ο Θεός χαρίζει στους δικαίους γιατί όντως διαφορετικοί είναι οι τρόποι τέτοιας βοήθειας του Θεού και διαφορετικά ενεργούνται παρ’ Αυτού στους δικαίους κατά τη μεγάλη και πολυπίκοιλη σοφία Του και πρόνοια. Φανερά τα ρητά εδώ και κανένα άλλο.

ΠΗΓΗ ΔΡΑΜ 17

ΤΣΑΚΙΡΑΚΗΣ ΜΙΧΑΗΛ ΘΕΟΛΟΓΟΣ-ΓΥΜΝΑΣΙΑΡΧΗΣ