ΚΑΘΙΣΜΑ ΙΔ΄
ΨΑΛΜΟΣ ΡΑ΄-101
1.Προσευχή τω πτωχώ όταν ακηδιάση και εναντίον Κυρίου εκχέη την δέησιν αυτού.
Πτωχό εδώ ονομάζει η επιγραφή κείνον που χρειάζεται τη θεία βοήθεια και σε τούτον αρμόζει η προσευχή του παρόντος δηλαδή ο παρών όταν ακηδιάσει δηλαδή λιγοψυχήσει πολεμούμενος από τους αοράτους εχθρούς και προσφέρει τη δέησή του ενώπιον του Θεού εκχεώ ενώπιον Αυτού την δέησίν μου –ρμα΄/141ος αλλά προηγουμένως τον έγραψε για τον εαυτό του όταν τον δίωκαν και λιγοψύχησε και για τούτο δεήθηκε στο Θεό κι έχει και προφητείες περί Χριστού σπαρμένες εν τω μεταξύ.
2.Προσευχή εδώ η διά στόματος προσφερομένη ενώ κραυγή η εκ καρδίας νοερώς γενομένη κι αντί κραυγής και οιμωγή λέγεται κι έρχεται λοιπόν στο Θεό τέτοια νοερά κραυγή όταν γίνει ακουστή σ’ Αυτόν και γίνεται ακουστή όταν αρέσει στο Θεό.
3.Μη με αποστρέψεις Κύριε ως ανάξιο το οποίο συνηθίζουν να κάνουν δηλαδή να γυρίζουν το πρόσωπό τους εκείνοι που δε θέλουν να ακούσουν κείνον που τους παρακαλεί.
Κι όχι μονο τώρα Σε παρακαλώ να μη με αποστραφείς αλλά και πάντοτε σε όλη μου τη ζωή και μάλιστα στις θλίψεις μου γιατί τότε είναι χρεία περισσότερης βοηθείας και περί της κλίσεως του θεϊκού αυτιού προείπαμε και στον ις΄/16ο κλίνον το ους Σου εμοί και στον πε΄/85ο.
4.Εισάκουσέ μου γρήγορα Κύριε γιατί εκλείπει και λιγοθυμεί η ψυχή μου και αλλαχού πάλι λέει ταχύ εισάκουσόν μου Κύριε εξέλιπε το πνεύμα μου –ρμβ΄/142ος – κι εξέλιπαν σαν το καπνό οι ημέρες μου δηλαδή πέρασαν κι αφανίστηκαν σαν καπνός τα έτη της ζωής μου.
Κι αντί του φρύγιον δαλόν λέγεται και απόκαυμα κι αυτά λοιπόν τα οστά μου ξεράθηκαν σαν τον αποκαμμένο δαυλό γιατί λογίστηκαν από το πυρ των πειρασμών και κατά αναγωγή οστά οι λογισμοί κείνοι που βαστάζουν και στερεώνουν την ψυχή καθώς και τα οστά το σώμα και οι λογισμοί αυτοί φλογισμένοι από πειρασμούς και πύρωση παθών ψυχικών έγιναν ασθενείς και αδύνατοι.
5.Καθώς το χορτάρι όταν πληγωθεί μαραίνεται έτσι και εγώ επειδή πληγώθηκα από πάθη για τούτο μαράθηκα κατά την καρδιά γιατί δεν έτυχα καμιά παρηγοριά να δροσίσει τη φλόγα των παθών μου.
Έχασα και την όρεξη της τροφής από την πολλή μου τη λύπη γιατί οι παλιοί την όρεξη ονόμαζαν ενθύμηση τροφής και την ανορεξία λησμονησιά.
6.Από τις φωνές του στεναγμού κόλλησαν τα οστά με τη σάρκα γιατί ο αληθινός στεναγμός ξεραίνει και διαλύει κάθε ξύγγι που βρίσκεται ανάμεσα στα οστά και τις σάρκες και το δέρμα και τα μεταξύ τους κρέατα και σάρκες ξοδεύτηκαν από τη λύπη.
7.Παρομοίωσα με το πτηνό τον πελεκάνο που φεύγει από τις διατριβές των ανθρώπων και ζητεί τη μοναξιά επειδή είναι φιλέρημο.
Ο νυκτικόραξ πάλι είναι φοβιτσιάρικο και για τούτο φεύγοντας τους ανθρώπους κατοικεί και διατρίβει μέσα στα χαλασμένα και γκρεμισμένα σπίτια γιατί αυτά λέγονται εδώ οικόπεδα κι έτσι κι εγώ φεύγοντας τους ανθρώπους κατοικώ μέσα στα ερημικά καλύβια κι εκείνος κράζει νύχτα από δειλία και φόβο και για τούτο λέγεται κι έτσι όπως κι εγώ κράζω προς Εσένα το Θεό φοβούμενος μην έρθουν οι εχθροί καταπάνω μου.
8.Εγώ αγρύπνησα σαν το μικρό στρουθίο που από δειλία και φόβο που έχει κάνει αγρυπνία και βρίσκεται μονάχο του πάνω στα δώματα και τις στέγες των σπιτιών.
9.Πάντοτε οι εχθροί μου με διώκουν και με ονειδίζουν κατηγορώντας με ως δειλό και ταλαίπωρο και ομνύουν να με επιβουλευτούν και όρκο παίρνουν τις συμφορές μου λέγοντας έτσι ας μη πάθουμε κείνα που έπαθε ο προφήτης κι ας μη γίνουμε σαν και εκείνο και λένε πως λέχτηκε για τον Πέτρο από το Χριστό που έκανε όρκο πως ουκ οίδε τον άνθρωπο δηλαδή το Χριστό.
10.Αν λοιπόν εγώ ενθυμήθηκα να φάω πάσχιζα το ψωμί μου με σποδό δηλαδή ζεστή στάχτη και το νερό μου το σμιγα με κλαυθμούς και δάκρυα γιατί έτσι έκανα στις υπερβολικές μου τις συμφορές κι επειδή δεν υπέφερα να βάλω στο στόμα άλυπη την τροφή μου κι αντί ψωμί στάχτη έφαγα και το ποτό μου το σμιγα με δάκρυα και το πινα και πότε το κανε αυτό ο προφήτης; Όταν οι άλλοι έτρωγαν και έχαιραν και ήταν ιλαροί γιατί τότε αυτός κείτονταν μπρούμυτα κι είχε το στόμα στη γη έλκοντας με την ανάσα του τον κονιορτό και ζυμώνοντάς τον με τα δάκρυα και με τα λόγια αυτά θέλει να φανερώσει την οδυνηρή του τη ζωή κείνη που έζησε κι είπαμε πολλές φορές πως το ότι άλλοτε είναι αιτιολογικό κι άλλοτε βεβαιωτικό και πάλι άλλοτε περιττό ή διηγηματικό όπως τώρα εδώ.
11.Αυτά τα λυπηρά συνέβησαν σε μένα εξαιτίας της οργής Σου Κύριε δηλαδή γιατί οργίστηκε σε μένα και οργίστηκες γιατί Σε παραπίκρανα με τις αμαρτίες μου κατά του Ησαϊου Συ οργίστηκες κι εμείς αμαρτάνουμε δηλαδή επειδή αμαρτήσαμε και το καί λαμβάνεται αντί γαρ και πρόσωπο οργής η οργή κατά περίφραση και προς τούτοις ακολούθησαν αυτά σε μένα γιατί Συ Κύριε αφού με ύψωσες πρότερα όταν ζούσα καλώς ύστερα με κατασυνέτριψες στη γη γιατί παραχώρησες να πέσω και όμοιο το ρητό με το υψωθείς εταπεινώθην –πζ΄/87ος .
12.Τα έτη της ζωής μου πέρασαν κι αφανίστηκαν γρήγορα καθώς κι η σκιά γρήγορα αφανίζεται και αλλαχού είπε ο ίδιος άνθρωπος ματαιότητι ωμοιώθη αι ημέραι αυτού ωσεί σκιά παράγουσι –ρμγ΄/143ος – και ξεράθηκα λέει σαν το χορτάρι καθώς προείπε αλλά κει είπε πως ξεράθηκε η καρδιά μου κι εδώ όμως όλος μαράθηκε λέει σαν από φθίση και όκτηκα(;).
13.Τα δικά μου δηλαδή τα ανθρώπινα τέτοια ευκολομετάβλητα κι ανώμαλα είναι αλλά Συ Κύριε είσαι πάντοτε αναλλοίωτος και αΐδιος και η ενθύμησή Σου είναι παντοτινή τόσο στη γενεά του παλαιού λαού των Ιουδαίων όσο και στη γενεά του νέου λαού των χριστιανών.
14.Κατά τον πρόχειρο λόγο περί της αισθητής Ιερουσαλήμ νοείται η προφητεία αυτή πως δηλαδή αφού τελείωσε ο ορισμένος καιρός της σκλαβιάς θα ευσπλαχνιστεί πάλι ο Θεός τη Σιών γιατί ήρθε ο καιρός της επισκοπής της που προφητεύτηκε και αυτός και κατά το βαθύτερο όμως λόγο η προφητεία νοείται για τη νέα Σιών δηλαδή την εκκλησία των πιστών στους αποστόλους χριστιανών και θα τη βοηθήσεις επειδή έφτασε καιρός που ζητεί αντίληψη και βοήθεια καθότι όλοι και αισθητοί και νοητοί εχθροί την πολεμούν.
15.Γιατί οι δούλοι Σου απόστολοι Κύριε ετοίμασαν τις πέτρες της οικοδομής αυτής της νέας Σιών τις πλέον στερεότερες και επιτήδειες στην ευσέβεια και αρετή και των οποίων η συναρμογή κι ένωση κάνει την οικοδομή της εκκλησίας αλλά και το χώμα της εκκλησίας θα ελεήσουν και επιμεληθούν δηλαδή τους ασθενέστερους και χοϊκότερα ζώντας σ’ αυτήν.
16.Τα έθνη θα φοβηθούν το όνομα του Χριστού τόσο για τα τελούμενα σημεία και θαύματα υπ’ Αυτού όσο και για τα παρά των άλλων ενεργούμενα δια του ονόματός Του και όλοι οι βασιλείς του κόσμου θα φοβηθούν τη δόξα Σου κι έθνη νοούνται οι πιστοί εξ εθνών και βασιλείς ομοίως οι πιστοί στο Χριστό.
17.Όντως θα οικοδομήσει και συστήσει ο Κύριος τη νέα Σιών εκκλησία και θα φανεί πάλι στη Δευτέρα Του και ένδοξη παρουσία όταν έρθει μετά δυνάμεως και δόξης πολλής καθώς είπε ο ίδιος στα ευαγγέλια.
18.&19.Ο Κύριος επέβλεψε στην προσευχή των ταπεινά φρονούντων και δεν παράβλεψε τη δέησή τους.
Αυτή η προσευχή δηλαδή ο παρών επιγράφεται προσευχή τω πτωχώ ας διοριστεί κι ας παραδοθεί σε άλλη γενεά δηλαδή του νέου λαού των χριστιανών επειδή ο παλαιός λαός των Ιουδαίων δεν πίστεψε στις περιεχόμενες σ’ αυτήν περί Χριστού προφητείες ενώ ο νέος λαός των χριστιανών θα πιστέψει και αινέσει το Χριστό αφού αυτός είναι ο κτιζόμενος γιατί έως τη συντέλεια του κόσμου θα κτίζονται και θα αυξάνονται οι πιστοί στο Χριστό και κτίση νόησε όχι ουσίωση αλλά μεταβολή στο καλύτερο από την ασέβεια στην ευσέβεια κι από την κακία στην αρετή.
20.Ο Κύριος έσκυψε από το άγιο ύψος Του μένοντας άνω και κάτω φανείς επειδή ίδιο και χαρακτηριστικό κείνων που σκύβουν και να μένουν πάνω αλλά και να φαίνονται κάτω και φάνηκε ο Κύριος κάτω δια της ενανθρωπήσεως ενώ ύψος άγιο ο ουρανός και το ύψος της θεότητος κι από τον ουρανό κατέβηκε στη γη αφού δια της επιβλέψεως κι επισκοπής τη συγκατάβαση και παρουσία του Κυρίου φανέρωσε.
21.Ο Κύριος κατέβηκε στη γη για να ακούσει το στεναγμό των δικαίων που αναστέναζαν για τους ανθρώπους τους δεμένους με τις σειρές και σχοινιά των αμαρτιών τους και για να λύσει από τα δεσμά της αμαρτίας κι από τη σκλαβιά των δαιμόνων τους υιούς των τεθανατωμένων δηλαδή κείνους που απωλέστηκαν με τις αμαρτίες.
22.Ο Κύριος κατέβηκε στη γη για να κηρύξει στο όρος Σιών το όνομα του Πατρός Του δηλαδή πως είναι Πατήρ γνησίου Υιού και φυσικού περί του οποίου ο Κύριος είπε εφανέρωσά Σου το όνομα τοις ανθρώποις και προς τούτοις κατέβηκε για να κηρύξει την τιμή του Πατρός που ήταν πάλι αυτό το όνομα του Πατρός και αίνεση που αινούσε ο Κύριος συνεχώς αποδίδοντας όλα Του τα έργα στον Πατέρα και λέγοντας πως αποστάλθηκε από Κείνον κι έπειτα λέει και τον καιρό που τα κήρυττε όλα αυτά.
23.Τότε κήρυττε ο Υιός το όνομα και την αίνεση του Πατρός όταν οι πιστοί λαοί και βασιλείς συνάγονταν μαζί για να δουλεύσουν σ’ Αυτόν ο οποίος είναι Κύριος κατά τη θεότητα εν μέσω εκκλησίας υμνήσω Σε και βασιλείς τώρα τους αποστόλους όχι μόνο γιατί βασίλευσαν πάνω στα πάθη και κυρίευσαν τους δαίμονες αλλά και γιατί τιμήθηκαν ύστερα περισσότερο από τους βασιλείς τόσο από όλη την οικουμένη όσο κι από αυτούς τους ίδιους τους βασιλείς και για τούτο λέχθηκε περί αυτών στον μδ΄/44ο καταστήσεις αυτούς άρχοντας επί πάσαν την γην.
24.Κι αφού παραπάνω τελείωσε την περί Χριστού προφητεία πάλι εδώ ακολουθεί τη σειρά του λόγου και λέει πως ο πτωχός και ακηδιάσας προς τον οποίο γίνεται η προσευχή του παρόντος αποκρίθηκε δηλαδή λάλησε στο Θεό γιατί απόκριση τώρα πρέπει να εννοήσουμε τον απλώς λόγο χωρίς ερωτήσεις γενόμενο αφού έχει η λέξη της αποκρίσεως κι ένα τέτοιο σημαινόμενο κι οδός ισχύος ο καιρός δηλαδή λάλησε ο πτωχός προς το Θεό ενόσω ακόμα είχε δύναμη και δεν ασθένησε ολοτελώς κι ούτε κατέπεσε παντελώς από την ακηδία και τι λάλησε; Αυτά δηλαδή Κύριε φανέρωσέ μου τις λίγες μέρες που θα ζήσω και τούτο είναι όμοιο με τον λη΄/38ο γνώρισόν μοι Κύριε το πέρας μου και τον αριθμόν των ημερών μου τίς εστιν ίνα γνώ τι υστερώ εγώ και επειδή βλέπω τον εαυτό μου ασθενούντα και λιγοψυχούντα και βαρυνόμενο και για τούτο υπολαμβάνω πως λίγος ο καιρός που μου έμεινε ακόμα της ζωής μου τον οποίο παρακαλώ να μου φανερώσεις Κύριε για να μεταχειριστώ προθυμότερα την επιμέλεια της ψυχής μου.
25.Αναγωγή εδώ ο χωρισμός της ψυχής από το σώμα που ανάγεται διαμέσου του αέρος κι ήμισυ ημερών το ατελές δηλαδή ακαρποφόρητο των ημερών της ζωής που δόθηκαν από το Θεό στον άνθρωπο να εργαστεί και να καρποφορήσει τις αρετές αφού για τούτο οι μέρες της ζωής μας δίνονται για να καρποφορήσουμε και να μη πεθάνουμε άκαρποι και χωρίς καμιά αρετή και παρακαλεί ο πτωχός κι ολιγόψυχος να μην πεθάνει ακαρποφόρητος αλλά να ζήσει ακόμα και να κάνει καρπούς αρετής γιατί στο νδ΄/54ο άνδρες αιμάτων και δολιότητος ου μη ημισεύσωσι τας ημέρας αυτών.
Γενεά γενεών δηλώνει το πάντοτε κοντά στους Εβραίους και μαζί με την προσευχή αυτή σμίγει και δόγματα γιατί λέει Συ Κύριε είσαι αϊδιος κι αιώνιος και υπεραιώνιος κατά τη θεότητα.
26.&27.Συ Κύριε από την αρχή του κόσμου θεμελίωσες και στερέωσες τη γη και έργα της ενεργητικής Σου δυνάμεως οι ουρανοί δηλαδή ο πρώτος ουρανός και το στερέωμα εν αρχή εποίησεν ο Θεός τον ουρανόν και την γην και πάλι και εκάλεσεν ο Θεός το στερέωμα ουρανόν κι οι ουρανοί θα απωλεσθούν δηλαδή θα αλλοιωθούν καθό ποιήματα ενώ Εσύ διαμένεις πάντοτε αναλλοίωτος καθό Ποιητής και οι ουρανοί κι οι δυο μαζί με τη γη από την πολυκαιρία θα παλαιωθούν κι από τη συνεχέστερη χρήση αφού τούτους θα τυλίξεις και συστείλεις τόσο εύκολα καθώς τυλίσσει κανείς το ένδυμά του κι αυτοί θα αλλαχτούν και με τα λόγια αυτά φανερώνει το μεγαλοδύναμο και πανσθενές του Χριστού. Βλέπε παρακάτω αλλαγήσονται κείνο που πε παραπάνω απολούνται εξηγώντας δηλαδή πως το απολούνται δηλώνει πως θα αλλαχθούν και θα ανακαινιστούν προς αφθαρσία οι ουρανοί. Για τούτο λέει κι ο Παύλος παράγει το σχήμα του κόσμου τούτου κι ο Ησαϊας ελιγήσεται ο ουρανός ως βιβλίον κι άλλοι ερμήνευσαν πως όπως το ένδυμα τυλίσσεται αφού τελειώσει τη διορισμένη του χρεία έτσι κι ο ουρανός θα αλλαχτεί στο κρείττον όταν γίνει καλλίτερα και μεγαλύτερη χρεία του.
28.Οι ουρανοί θα αλλαχτούν Συ όμως Κύριε ο ίδιος είσαι πάντοτε αμετάτρεπτος κι αμετάβλητος και τα έτη Σου δε θα εκλείψουν δηλαδή καθώς είσαι άναρχος έτσι και ατελεύτητος κι έτη για το Θεό νοούμε την αιώνια παράταση του είναι.
29.Δούλοι οι απόστολοι εδώ περί των οποίων είπε παραπάνω ότι ευδόκησαν οι δούλοι Σου τους λίθους αυτής κι υιοί του όλοι οι χριστιανοί τους οποίους αναγέννησαν οι απόστολοι δια του ευαγγελίου και υιοί άρα κατά παίδευση και ομοίωση δογμάτων και πολιτείας κι αυτοί λοιπόν οι χριστιανοί θα κατοικήσουν στη Σιών δηλαδή στην εκκλησία η οποία ελεήθηκε παρά Σου.
Το σπέρμα των αποστόλων ή των υιών των αποστόλων δηλαδή οι Χριστιανοί κι οι χριστιανοί υιοί αφού σπέρμα εδώ δε νοείται κατά σάρκα αλλά κατά διαδοχή και κληρονομία της ευσεβείας και αρετής και τούτο λοιπόν το σπέρμα θα κατευθυνθεί ευοδούμενο επειδή της εκκλησίας των χριστιανών πύλαι Άδου ου κατισχύσουσι όπως είπε ο Κύριος.
ΨΑΛΜΟΣ ΡΒ΄-102
Ψαλμός τω Δαβίδ.
Αυτός ο ψαλμός είναι ευχαριστήριος προς το Θεό και είναι γνώριμος από το προοίμιο που έχει.
1.Ευχαρίστησε κι ύμνησε και δοξολόγησε ψυχή μου τον Κύριο που σε ευεργέτησε με τόσες πολλές και μεγάλες ευεργεσίες κα σεις όλα τα εντός μου δοξολογείστε το όνομα του Κυρίου κι αυτά είναι οι δυνάμεις της ψυχής κι οι ενθυμήσεις κι οι λογισμοί της καρδιάς κι όλα τα εσωτερικά του ανθρώπου γιατί όλον τον εαυτό του παρακινεί ο προφήτης να δοξολογεί το Θεό και το όνομά Του το άγιο το οποίο αγιάζει κείνους που το δοξολογούν.
2.Πάλι εδώ λέει ευλόγει η ψυχή μου τον Κύριον για να παρακινήσει με την παλιλλογία περισσότερο τους Χριστιανούς να δοξολογούν το Θεό λέγοντας μη λησμονήσεις ψυχή μου τις ανταποδώσεις δηλαδή τις ευεργεσίες που σου χάρισε ο Θεός γιατί εμείς λάβαμε καλά κι ευεργεσίες από το Θεό και Του αποδώσαμε πονηρά δια της ανυπακοής κι ο Θεός πάλι δε μας ανταπέδωσε τιμωρία και κόλαση καθώς μας έπρεπε αλλά αντί πονηρών αγαθά μας ανταπέδωσε! Κι ακολούθως αριθμεί τις ανταποδώσεις κι ευεργεσίες αυτές κι αδιάφορη η σύνταξη του επιλανθάνου αφού αντί να πει πασών των ανταποδόσεων με γενική είπε πάσας με αιτιατική.
3.Ευλόγει λοιπόν η ψυχή μου τον Κύριο που γίνεται ίλεως και μακρόθυμος σε κάθε σου ανομία και δε σε παιδεύει όταν μετανοήσεις γι’ αυτές κι Αυτός πάλι σου γιατρεύει πάσες σου τις ασθένειες και ψυχικές και σωματικές όταν μετά πίστεως και θερμώς Τον παρακαλέσεις γι’ αυτές.
4.Ευλόγει η ψυχή μου τον Κύριο γιατί Αυτό σε λυτρώνει από κάθε φθορά και κίνδυνο ψυχικό και σωματικό και θα σου χαρίσει ζωή άφθαρτη στην κοινή ανάσταση και θα σε στεφανώσει κιόλας όταν τελειώσεις το δρόμο της αρετής και φυλάξεις την πίστη αμετάθετη και με έλεος και οικτιρμούς σε στεφανώνει γιατί κανείς από μόνα τα καλά έργα του δε δικαιώνεται ούτε και στεφανούται εάν ανομίας παρατηρήσης Κύριε Κύριε τίς υποστήσεται; Ότι παρά Σου ο ιλασμός εστιν –ρκθ΄/129ος –και πάλι ότι παρά τω Κυρίω το έλεος και πολλή παρ’ Αυτώ λύτρωσις και Αυτός λυτρώσεται τον Ισραήλ εκ πασών των ανομιών αυτού –ί.μ.- αφού σμίγοντας ο Θεός τη φιλανθρωπία Του και το έλεός Του με τα καλά έργα του καθενός αναπληροί την έλλειψη καλών που έπρεπε να έχει κι έτσι τον σώζει.
5.Ευλόγει η ψυχή μου τον Κύριο γιατί Αυτός σε χορταίνει από αγαθά που πεινάς και επιθυμείς και επιθυμία αγαθών κι η θέωση που επιπόθησε κι ο Αδάμ και σπούδασε να την χορτάσει με τα κακά της παρακοής. Εσένα όμως ψυχή μου χορταίνει ο Θεός την επιθυμία σου με τα αγαθά διαμέσου της υπακοής και για τούτο όλες αυτές τις ευεργεσίες ενθυμούμενη πάντοτε δοξολόγησε τον Κύριο που τόσο πολλά σε ευεργέτησε και καθώς ο αετός ανακαινίζεται και λαμβάνει τη νεότητά του ρίχνοντας τα παλιά του φτερά κι εκβάλλοντας νέα έτσι κι εσύ ψυχή μου θα ανακαινιστείς και θα γίνεις νέα ρίχνοντας τα γηρατειά που προξενούν τα πάθη κι η ασθένεια απ’ αυτά αναλαμβάνοντας αρετές νέες δια της μετανοίας.
6.Εδώ λείπει το εστιν το οποίο ακριβώς είναι με το ποιεί γιατί ποιεί ο Κύριος ελεημοσύνες και κρίση δίκαιη σε κείνους που αδικούνται.
7.Ο Θεός φανέρωσε στο Μωυσή δια του δοθέντος νόμου προς αυτόν τις οδούς Του δηλαδή τα θελήματά Του διαμέσου των οποίων σα μέσα από στράτα πηγαίνει κανείς στο Θεό και προείπαμε στον κδ΄/24ο τας οδούς Σου Κύριε γνώρισόν μοι και προηγουμένως φανέρωσε ο Θεός τα θελήματά Του στο Μωυσή κι επομένως δια του Μωυσέως και στον ισραηλιτικό λαό.
8.&9.Ο Κύριος καθό οικτίρμων και ελεήμων συμπονεί κείνους που αδικούνται και καταδυναστεύονται καθό όμως μακρόθυμος δεν παραδίδει ευθύς τους αμαρτάνοντες σε τιμωρία και στα χέρια των εχθρών τους καθό πάλι όμως πολυέλεος όχι μόνο μια φορά αλλά πολλάκις ελεεί και ο Θεός δεν οργίζεται δια παντός κατά των αμαρτωλών παρά διαλλάσσεται και φιλιώνει με τους μετανοούντες κι ούτε μνησικακεί και φυλάει την οργή πάντοτε προς τους αμαρτάνοντες.
10.Επειδή ο Θεός είναι ανεξίκακος και πολυέλεος για τούτο δε μας τιμωρεί καθώς πρέπει στις ανομίες κι αμαρτίες μας και τον ίδιο λόγο περί του ελέους του Θεού επαναλαμβάνει κι εδώ ο προφήτης με διαφορετικές λέξεις για να δείξει με αυτές την υπερβολή της φιλανθρωπίας του Θεού.
11.Όσο υψηλό και μεγάλο είναι και σχεδόν άμετρο το διάστημα που έχει ο ουρανός από τη γη το υψηλό και μέγα το έλεος που ο Θεός στερέωσε σε κείνους που Τον φοβούνται δηλαδή το έλεος του Θεού είναι αμέτρητο και ακατανόνητο και δε βρήκε ο προφήτης άλλο μεγαλύτερο και μακρύτερο διάστημα αισθητό από του ουρανού και της γης για να συγκρίνει με αυτό το έλεος που δείχνει ο Θεός σε κείνους που Τον φοβούνται.
12.Όσο απέχει η Α. από τη Δ. τόσο μάκρυνε ο Θεός τις αμαρτίες από κείνους που Τον φοβούνται επειδή όπου υπάρχει φόβος Θεού εκεί και τήρηση των εντολών ου φόβος εντολών τήρηση.
13.Οικτείρει και σπλαχνίζεται ο φυσικός πατέρας τους υιούς του γιατί όταν αυτοί αμαρτάνουν εκείνος τους προνοείται υποφέροντάς τους και συμβουλεύοντας και παρακαλώντας και φοβερίζοντας και μακροθυμώντας και μαστίζοντας και θεραπεύοντας και κάθε τρόπο κάνοντας για τη διόρθωσή τους και τη σωτηρία τους και καθώς λοιπόν ο φυσικός πατέρας οικτείρει και σπλαχνίζεται τους υιούς του έτσι ασυγκρίτως περισσότερο ο Θεός οικτείρει και σπλαχνίζεται κείνους που Τον φοβούνται και φυλάνε τις εντολές Του.
14.Εδώ γράφει την αιτία για την οποία ο Θεός ως φιλόστοργος Πατέρας ευσπλαχνίζεται κείνους που Τον φοβούνται και για τούτο υπομένει ο Θεός και φιλανθρωπεύεται επειδή ξέρει ότι η πλάση του ανθρώπου και κατασκευή είναι ασθενής και επεξηγεί τούτο και με άλλο σαφέστερο λέγοντας ότι ο Θεός ενθυμήθηκε πως πλαστήκαμε από το χώμα δηλαδή από το λεπτό κονιορτό της γης και πλαστήκαμε άρα ασθενείς και για τούτο και μας ευσπλαχνίζεται και το έγνω και το εμνήσθη αντί ξέρει γιατί ιδίωμα κι αυτό της εβραϊκής να μεταχειρίζεται τέτοια ρήματα σε τέτοιο σημαινόμενο.
15.Οι μέρες της ζωής του ανθρώπου είναι προσωρινές και ευκολομάραντες και καθώς το λιβάδι τώρα φαίνεται ωραίο με διάφορα κα πολυειδή άνθη αλλά μετά από λίγο άσχημο φαίνεται γιατί μαραίνονται τα άνθη και τα χορτάρια του έτσι κι ο άνθρωπος τώρα φαίνεται ωραίος κι όμορφος αλλά μετά από λίγο μαραίνεται και φθείρεται δια του θανάτου και ο Σολομών είπε μέγα άνθρωπος και τίμιον ανήρ ελεήμων και μην ταραχτείς για τούτο αγαπητέ και μη νομίσεις πως λέει ο πατέρας με τον υιό του όχι γιατί επειδή έχει διπλή ο άνθρωπος την ποίηση του σώματος με ευτελές χώμα και λεπτό κονιορτό της γης αλλά και της ψυχής εκ του ζωοποιού εμφυσήματος του Θεού τούτου χάριν για το φθαρτό ταπεινούται ο άνθρωπος και εξευτελίζεται εδώ από τον προφήτη αλλά για την αθανασία της ψυχής μεγαλύνεται και δοξάζεται από το Σολομώντα αφού ατιμάζεται για τις νόσους και κόπους που δοκιμάζει και πάλι τιμάται για τις αρετές και κατορθώματα που πράττει κι είναι μέγα ο άνθρωπος γιατί φυλάττει τις εντολές του Θεού και γίνεται καθομοίωσή Του και κληρονόμος της Βασιλείας Του αλλά πάλι είναι και ευτελέστατο γιατί παραβαίνοντας τις εντολές Του γίνεται δούλος της αμαρτίας και υπόδικος αιωνίου κολάσεως.
16.Πνεύμα ο αήρ επειδή κάθε ζώο που αναπνέει αέρα έχει φθαρτό κι ακολούθως κι ο άνθρωπος ως τέτοιος είναι φθαρτός γιατί και στον άνθρωπο αέρας διέρχεται κι εξέρχεται με το μέσο της εισπνοής κι εκπνοής και πνεύμα κι η ψυχή του που διαπερνά όλο του το σώμα και πάλι εξέρχεται από το σώμα κατά το διορισμένο καιρό του θανάτου και πλέον δεν υπάρχει άνθρωπος στην παρούσα ζωή επειδή αποθνήσκει και δε γνωρίζει πλέον τον τόπο και την κατοικία του παρόντος βίου επειδή μεταβαίνει σε άλλο τόπο και κατοικία αλλά ούτε και το πνεύμα του πάλι η ψυχή δηλαδή αφού χωριστεί από το σώμα της θα υπάρξει δηλαδή θα κατοικήσει στο σώμα καθώς υπήρχε και κατοικούσε πρότερα σ’ αυτό στην παρούσα ζωή κι ούτε θα γνωρίσει πλέον τον τόπο της κατοικίας της δηλαδή το σώμα γιατί κι ας πρόκειται να απολάβουν πάλι οι ψυχές κατά την ανάσταση τα σώματά τους αλλά πάλι δεν πρόκειται να τα απολάβουν καθώς ήταν πρότερα δηλαδή φθαρτά και υποκείμενα σε μύριες αλλοιώσεις και πρεπόντως για την εναλλαγή δε γνωρίζουν αυτά οι ψυχές.
17.Το έλεος του Κυρίου εξαπλώνεται σε κείνους που Τον φοβούνται από τον παρόντα αιώνα έως τον μέλλοντα και εδώ και κει παντοντινά ελεεί ο Θεός και ποτέ δεν παύει αλλά ούτε και θα παύσει να ελεεί κείνους που Τον φοβούνται κι εδώ τους ελευθερώνει ο Κύριος από διάφορους κινδύνους της παρούσης ζωής κι εκεί από τα μέλλοντα κολαστήρια.
18.Δικαιοσύνη Θεού η αμοιβή των κατορθωμάτων των εναρέτων και τέτοια δικαιοσύνη του Θεού μένει παντοτινή και δίνεται κατά διαδοχή στους υιούς των υιών κι ακολούθως τρέχει σε όλες τις γενεές έως του μέλλοντος αιώνος επειδή ο Θεός ανταμείβει τους αγαθούς και στην παρούσα ζωή και στη μέλλουσα και τέτοια δικαιοσύνη του Θεού και αμοιβή δίνεται σε κείνους που φυλάνε τη διαθήκη των εντολών Του την οποία διέθεσε ο Θεός για κείνους που έγιναν κατά χάρη υιοί Του και διαμέσου της οποίας υποσχέθηκε ο Θεός να δώσει κληρονομιά σ’ αυτούς και προς τούτοις τέτοια δικαιοσύνη κι αμοιβή του Θεού δίνεται σε κείνους που ενθυμούνται τις εντολές του Θεού όχι μόνο για να τις ξέρουν αλλά και για να τις τελειώνουν δια έργων και υιοί υιών όχι μόνο ο διάδοχοι της σαρκικής συγγενείας των γονέων τους αλλά και οι διάδοχοι της ευσεβείας και της εναρέτου πολιτείας των γονέων τους.
19.Ο Κύριος ετοίμασε δηλαδή στερέωσε το θρόνο Του στον ουρανό και όσοι θα παρασταθούν στο θρόνο Του ας φρονούν τα ουράνια και ας καταφρονούν τα επίγεια και το ρητό φανερώνει το ύψος του θρόνου και τη βασιλείας του Θεού και βλέπε και β΄/2ο ο κατοικών εν ουρανοίς εκγελάσαται αυτούς.
20.Επειδή ανέφερε το θρόνο του Θεού για τούτο ακολούθως αναφέρει και για τους αγγέλους που παραστέκουν στο θρόνο αυτό και τους παρακινεί ως ομοδούλους να ευλογούν και να δοξολογούν το Θεό το Δεσπότη των απάντων χαίροντας γιατί τόσο πολλά ευεργετεί το ανθρώπινο γένος και οι άγγελοι είναι δυνατοί κι ευσθενείς επειδή κι η δύναμή τους αγήρατος και αδιάφθαρτος και για τούτο κι ονομάζονται δυνάμεις γιατί έχουν δύναμη να τελειώνουν τα προστάγματα του Θεού ευθύς που θα ακούσουν τη φωνή των λόγων Του η οποία είναι ακουστή κοντά σ’ αυτούς.
21.Αφού είπε τους αγγέλους τώρα λέει και τις άλλες τάξεις των ασωμάτων δυνάμεων και λειτουργοί οι άγγελοι καθό λειτουργούν δηλαδή ποιούν το θέλημά Του σε όποιο τάγμα αγγέλων βρεθούν.
22.Πώς και με ποιο τρόπο ευλογούν και δοξολογούν το Θεό τα άλογα και άψυχα έργα Του και ποιήματα; Και αποκρινόμαστε πως Τον δοξολογούν μεταχειριζόμενα αντί φωνής τη θεωρία και το κάλλος και μέγεθος και θέση και χρεία τους κι ομοίως κι όλα τα άλλα φυσικά και θαυμαστά τους ιδιώματα που είναι δηλωτικά και παραστατικά της δημιουργικής σοφίας και δυνάμεως του Θεού αφού αυτά βλέποντας οι λογικοί άνθρωποι κι οι άγγελοι κινούνται προς δοξολογίαν και ευφημία του κτίσαντος αυτά Θεού και άλλως συνηθίζουν πολλές φορές οι προφήτες να παραλαμβάνουν κατά σχήμα προσωποποιίας την άψυχη και άλογη φύση σε δοξολογία του Θεού και για να δείξουν με τούτο πως δεν είναι αρκετή προς έπαινο του Δημιουργού η φύση η λογική όλη και για να παρακινήσουν με αυτό περισσότερο τους λογικούς σε δοξολογία του Θεού γιατί αν καλούνται προς έπαινο του Ποιητού τα άλογα ποιήματα πόσο μάλλον οι λογικοί οι περισσότερων και μεγαλύτερων αγαθών απολαύσαντες;
Και ποιος τόπος δεν είναι της δεσποτείας του Θεού; Βέβαια ουδείς. Κι άρα σε όποιο τόπο τύχουμε αδιακρίτως και απραρατηρήτως πρέπει να ευλογούμε και να δοξολογούμε τον Κύριο. Τι έχουν να πουν οι Εβραίοι στο ρητό αυτό που δε μπορούν να άδουν την ωδή του Κυρίου επί γης αλλοτρίας; Γιατί φανερώς λέει προφητεύοντας την ευαγγελική και νέα λατρεία των εθνών που προτιμά από την παλαιά και νομική.
ΨΑΛΜΟΣ ΡΓ΄-103
Ψαλμός τω Δαβίδ υπέρ της του κόσμου συστάσεως.
Με τον προλαβόντα δοξολόγησε τον Κύριο ευχαριστώντας Τον για τις γενόμενες ευεργεσίες Του και δια του παρόντος πάλι Τον δοξολογεί υπερθαυμάζοντας μάλιστα την παρ’ Αυτού γενόμενη δημιουργία της κτίσεως.
1.Ευλόγει η ψυχή μου και δοξολόγησε τον Κύριο γιατί Κύριε ο Θεός μου Συ γνωρίστηκε σε μας τους λογικούς πολλά μεγάλος κατά πάντα Σου τα θεία προσόντα και τις τελειότητες. Πόθεν; Από τη μεγαλουργία και πρόνοια των κτισμάτων Σου.
Εξομολόγηση εδώ ονομάζει την ευχαριστία και μεγαλοπρέπεια την πρέπουσα σ’ Αυτόν τον μεγάλο τιμή κι αυτά τα δυο ενδύθηκες Κύριε δια της μεγαλουργίας των κτισμάτων Σου ευχαριστούμενος γιατί τέτοια θαυμαστά δημιούργησες κτίσματα αλλά και τιμώμενος γιατί είσαι τόσο μεγαλοπρεπής Κτίστης.
2.Συ Κύριε μεγαλύνθηκες σφόδρα γιατί ενδύεσαι το φως ως ένδυμα και από φως σκεπάζεσαι κι ομοιάζει με τα λόγια του Παύλου φως οικών απρόσιτον διδάσκοντας με τα λόγια αυτά κι οι δυο πως ο Θεός είναι κατά φύση αόρατος κι ακατάληπτος και δεν είναι ενάντια στο ρητό έθετο σκότος αποκρυφήν Αυτού –ιζ΄/17ος – γιατί το φως που είναι απλησίαστο κι αόρατο κάνει το ίδιο αποτέλεσμα που κάνει και το αόρατο σκότος γιατί και το ένα και το άλλο εμποδίζουν τον οφθαλμό να βλέπει σ’ αυτά αλλά το απλησίαστο φως εμποδίζει τον οφθαλμό δια της υπερβολής της λαμπρότητος ενώ το σκότος δια την στέρησή του και έλλειψη φωτός. Κι αν απλησίαστο κι αόρατο το έξω του θείου φωτός πολλώ μάλλον το έδω τέτοιου φωτός. Άλλοι φως εδώ νοούν την άκρα καθαρότητα και τη γνώση.
Κύριε Συ εμεγαλύνθης σφόδρα γιατί εξάπλωσες τον ουρανό με τόση ευκολία με όση εξαπλώνεται ένα δέρμα και μ’ αυτό φανερώνεται η ευκολία που δημιούργησε ο Θεός τον ουρανό και για το ακίνητό του και το σχήμα ο στήσας τον ουρανόν ωσεί κάμαραν λέγοντας ο Ησαϊας κι αν εξηγήσεις δέρριν τέντα από δέρματα φανερώνει και το σχήμα του ουρανού καθώς η τέντα καμαροειδής έτσι κι ο ουρανός κι αδιάφορο το εκτείνων αντί εκτείνας κατά αντιχρονισμό καθώς έτσι νοούνται κι οι παρακάτω μετοχές.
3.Συ στέγασες τα υψηλά του ουρανού με τα νερά δηλαδή το δεύτερο ουρανό τον οποίο στερέωμα ονομάζει η ΑΓ διεχώρισε ο Θεός αναμέσον του ύδατος ό ην υποκάτω του στερεώματος και αναμέσον του ύδατος του επάνω του στερεώματος κι υπερθαύμαστο τη αληθεία να κρατείται αδιάχυτος η χυτή και κατωφερής φύση του νερού πάνω στο κυρτό στερέωμα που κι αυτό είναι καμαροειδές καθώς δείχνει η όψη.
Συ Κύριε περπατάς πάνω στα νέφαλα και τα μεταχειρίζεσαι σαν άμαξα καθώς φάνηκες στο Σινά και περπατάς πάνω στις πτέρυγες των ανέμων φανερώνοντας πως ο Θεός είναι πανταχού αφού ο άνεμος είναι οξυκίνητο και ταχύτατα φτάνει από το ένα άκρο του κόσμου στο άλλο και γρηγορότατα διαπερνά το παν.
4.Τώρα κηρύττει το Θεό δημιουργό της νοητής και αοράτου φύσεως και τους ίδιους αγγέλους και πνεύματα και πυρ φανερώνοντας το οξυκίνητό τους και δραστήριο και υπογράφοντας τη φύση τους και ουσία κι είναι πνεύματα νοερά δηλαδή και πυρ άυλο.
5.Συ Κύριε θεμελίωσες τη γη και πάνω σε ποια ασφάλεια και θεμέλιο; Πάνω στον όρο και την προσταγή Σου αφού αυτή γίνεται στη γη αντί έδρας και θεμελίου και τη στερεώνει πάνω στον εαυτό της και για τούτο κι η γη πάνω στην προσταγή Σου θεμελιώνεται και δε θα περιτραπεί ποτέ κι ούτε και θα μετασαλευτεί από τον τόπο της.
6.Η άβυσσος είναι σαν περιβόλι και ένδυμά Του δηλαδή του στοιχείου της γης κι άβυσσος πλήθος υδάτων δηλαδή η θάλασσα κι ο ωκεανός που περικυκλώνει όλη τη γη και την κάνει σα νησί στο μέσο ευρισκόμενη και νοείται και για την αμέτρητη γνώση και ακαταληψία της σοφίας και δυνάμεως και προνοίας του Θεού γιατί εκπλαγείς είπε πως η άβυσσος της ακαταληψίας είναι σαν το ένδυμά Του δηλαδή την ακαταληψία ενδύθηκε ο Θεός σαν ένδυμα με το να είναι από κάθε Του ενέργεια ακατάληπτος.
Πάνω στα βουνά θα συναχτούν τα νερά κι από κει θα αναβλύζουν και μόλο που τα νερά έχουν φυσικό ιδίωμα να τρέχουν κάτω στα χαμηλά από ψηλότερους τόπους και τα κύματα της θαλάσσης τόσο ψηλά υψώνονται ώστε να στέκονται ίσα με τα βουνά καθώς παρακάτω το λέει καθαρότερα.
7.Τα νερά που αναβλύζουν πάνω στα βουνά θα ξεραθούν από τη σφοδρή και φοβερή προσταγή Σου Κύριε και τα υψούμενα κύματα της θαλάσσης υα συσταλούν και ησυχάσουν και για τούτο κι αλλαχού λέει κι επετίμησε τη ερυθρά Θαλάσση και εξηράνθη–ρε΄/95ος – αλλά και θα τρομάξουν τα παραπάνω νερά και κύματα της θάλασσας με κάποιο φυσικό τρόπο αισθανόμενα τη φωνή της βροντής και θα τρομάξουν και θα συσταλούν για δική μας ωφέλεια κι αν τρέμουν τα νερά τη φωνή της βροντής σα να αισθάνονται κάποια του Θεού αγανάκτηση πολλώ μάλλον εμείς οι λογικοί πρέπει να τρομάζουμε τη βροντή και τη θεϊκή αγανάκτηση και να συστελλόμαστε από την κακία.
8.Τα βουνά ανεβαίνουν δηλαδή είναι ψηλά και τα πεδία δηλαδή οι κάμποι κατεβαίνουν δηλαδή είναι χαμηλοί κι έτσι μένουν και τα βουνά κι οι κάμποι στον τόπο που τα διόρισες Κύριε κι αν νοήσεις το ρητό για τα ύδατα της θαλάσσης γνώριζε πως τα κύματά της ανεβαίνουν δηλαδή υψώνονται σαν τα βουνά και κατεβαίνουν πάλι και χαμηλώνουν σαν τους κάμπους γιατί ελλείπει το ως και στα όρη και στα πεδία και πρέπει να υπακούεται έξωθεν.
9.Ούτε τα βουνά ούτε και τα κύματα της θαλάσσης δεν υπερβαίνουν το όριο και το σύνορο που τους έβαλες Κύριε κι αυτό είναι το θείο Σου πρόσταγμα και θέλημα αφού αυτό είναι που τα συνέχει και δε θα μετακινηθούν από τη φυσική τους τάξη ώστε να σκεπάσουν τη γη τα βουνά μετακυλιόμενα πάνω της και τα κύματα της θαλάσσης βγαίνοντας και καταποντίζοντάς την.
10.Συ Κύριε αναβλύζεις τις βρύσες μέσα στα φαράγγια και τα λακκώματα για να πίνουν τα ζώα και όσα βρίσκονται μέσα τους κι ανάμεσα στα βουνά διαπερνούν οι ποταμοί.
11.Η αιτία για την οποία αναβλύζεις τις βρύσες και κάνεις να τρέχουν οι ποταμοί διαμέσου των βουνών είναι για να ποτίζονται όλα τα ζώα τόσο τα ήμερα όσο και τα άγρια και για τούτο και οι άγριοι γάιδαροι θα δεχτούν τα νερά αυτά για να χορτάσουν τη δίψα τους γιατί ο αγριογάιδαρος είναι ζώο κατάξερο που πολλά διψά καθώς κι ο ιερεμίας διηγείται για την ανομβρία λέει όνοι άγριοι έστησαν επί νάπας και είλκυσαν άνεμον και έλκουν τον άνεμο ώστε μ’ αυτόν να καταψυχήσουν λίγο τη δίψα τους επειδή δε βρίσκουν νερό.
12.Κοντά στα νερά και στις άκρες των ποταμών θα κατοικήσουν τα πτηνά όσα δηλαδή αγαπούν τα νερά καθώς οι χήνες και οι πάπιες και άλλα όμοια.
Τα νερά λοιπόν που βγαίνουν από τις πέτρες αυτά θα δώσουν φωνή γιατί αυτά κάνοντας ήχο με το γρήγορο τρέξιμό τους τα ζώα σχεδόν προσκαλούν να πάνε να πιούν και τους ανθρώπους παρακινούν να υμνούν το Θεό που μέσα από τις ξηρές πέτρες αναβλύζει πλουσίως την υγρή φύση του νερού.
13.Συ Κύριε ποτίζει λοιπόν τα βουνά από τις νεφέλες γιατί αυτές ονομάζει εδώ υπερώα κι αν ποτίζονται τα βουνά φανερό πως κι οι κάμποι κι όλη απλώς η γη ποτίζεται όταν συμμέτρως άνωθεν δίνονται παρά Θεού δια των νεφελών οι βροχές.
Όλη η γη δηλαδή εκ της γης όλα και επί της γης ζώα θα χορτάσουν από τους καρπούς των έργων Σου κι έτσι ονομάζει όλους τους καρπούς της γης όχι μόνο καθό βλαστάνουν με την προσταγή του Θεού αλλά και καθό τόποι που γεννούν τέτοιους καρπούς εργάστηκαν και κτίστηκαν από το Θεό και ποτίζων όρη εκ των υπερώων μόνο για τα βουνά και το παρόν για την άλλη γη πως θα ποτιστεί κι αυτή από των καρπών των έργων του Θεού δηλαδή από τη βροχή που είναι σαν καρπός των οικονομιών του Θεού κατά τις οποίες ο Θεός εργάζεται και συνάγει τις νεφέλες εκ των ατμών της θαλάσσης και των λιμνών και των ποταμών κι όλου του στοιχείου του ύδατος.
14.Εδώ λέει τη χρεία για την οποία γίνονται οι βροχές και χορτάρι κείνο που βλαστάνει στους αγεώργητους τόπους και τα λιβάδια και χλόη πάλι που βλαστάνει σε γεωργημένους τόπους και το χορτάρι δόθηκε να τρώνε ελεύθερα και άγρια κτήνη τα χορτοφάγα ενώ η χλόη τα ζώα που δουλεύουν και υπηρετούν τον άνθρωπο δηλαδή τα βόδια και τα άλογα κι οι γάιδαροι και τα πρόβατα και τα κατσίκια και τα όμοια άλλα αφού αυτά ονομάστηκαν δουλεία των ανθρώπων που δουλεύουν στους ανθρώπους κι υπηρετούν σε διάφορες χρείες τους κι άλλως χορτάρι κείνο που δεν κάνει καρπό να χρησιμεύει στην τροφή των ανθρώπων ενώ χλόη κάνει καρπό χρήσιμο στην τροφή τους και το χορτάρι βλαστάνει για τροφή κτηνών ενώ η χλόη των ανθρώπων και για τη δουλεία τους καθότι η γη δουλεύει σ’ αυτούς για τους οποίους κι έγινε.
Η γη λοιπόν θα χορτάσει από βροχή αλλά γιατί; Για να βλστήσει στάρι και δια του σταριού να γεννήσει άρτο εκ του σίτου κατασκευαζόμενο.
15.Κι ο οίνος πάλι δηλαδή το κρασί ευφραίνει την καρδιά του ανθρώπου αναπαύοντας και τρέφοντας και θερμαίνοντας και χαροποιώντας την ενώ καρπός και το κρασί της γης γιατί από κει βλαστάνει η άμπελος κι από τον καρπό της ο οίνος κατασκευάζεται.
Η γη χορταίνει από τη βροχή για να ποτιστούν οι ελιές κι από τις ελιές να γίνει το έλαιο το οποίο απαλύνει και φαιδρό δείχνει το σκληραγωγημένο πρόσωπο του ανθρώπου εκείνου που το τρώει ή αλείφεται.
Το κρασί πάλι ευφραίνει και χαροποιεί την καρδιά του ανθρώπου ενώ ο άρτος δηλαδή το ψωμί στηρίζει και τη δυναμώνει όταν είναι αποκαμωμένη από κόπους και πείνα ενώ καρπός της γης και το ψωμί γιατί ο Θεός ως δημιουργός όλων των κτισμάτων όλα τα προνοείται κι άλογα και λογικά και έμψυχα κι άψυχα αφού για τούτο χορταίνει τη γη από βροχή ώστε να παχυνθεί και να δυναμωθεί να βλαστήσει αρμόδια τροφή σε όλα τα ζώα.
16.Από τη βροχή που θα χορτάσει η γη από αυτή θα χορτάσουν και θα χλοηφορήσουν κι όλα τα φυτά της γης και τια διάφορα δέντρα κι ομοίως και οι κέδροι του βουνού του καλούμενοι Λιβάνου. Διαμέσου των κέδρων που είναι δέντρα πλέον ονομαστά φανέρωσε κι όλα τα διάφορα δέντρα που φύτεψες Εσύ Κύριε με την προσταγή Σου.
17.Πάνω στα φυτά και δέντρα και κέδρους θα κατασκευάσουν τα μικρά πουλάκια τη φωλιά τους και διαμέσου αυτών νόησε αγαπητέ και τα λοιπά πτηνά επειδή τα δέντρα δεν είναι μόνο χρήσιμα στους ανθρώπους αφού κι ύλη δίνουν στην κατασκευή οικιών και καραβιών αλλά και χρησιμεύουν και στα πτηνά να πετούν σ’ αυτά και να κάθονται πάνω να κελαηδούν και να κατασκευάζουν πάνω τους φωλιές και ο ερωδιός μάλιστα πρώτο από αυτά κατασκευάζει πάνω κεί τη φωλιά του.
18.Βλέπε δω αναγνώστη πώς και τα ψηλά βουνά κι οι πέτρες είναι χρήσιμα αφού όλα τα ποιήματά Του προνοείται και φροντίζει ο Θεός έως και αυτά τα μικρότατα κι ευτελέστατα ζώα γιατί αν τα βουνά κι οι πέτρες δεν έγιναν για να κρύβονται τα ζώα σ’ αυτά βέβαια προπολλού θα εξέλιπαν τα διάφορα γένη κι είδη των χορτοφάγων ζώων κατασπαρασσόμενα παό τα σαρκοφάγα θηρία.
19.Ο Θεός λοιπόν έκανε και τη σελήνη δηλαδή το φεγγάρι για να φωτίζει στον καιρό της νύκτας και για τούτο κι αλλαχού είπε ο ίδιος την σελήνην και τους αστέρας εις εξουσίαν της νυκτός –ρλε΄/135ος .
Κι ο ήλιος γνωρίζει πότε να βασιλέψει και το γνωρίζει όχι ως έμψυχος και λογικός αλλά καθό δεν υπερβαίνει τον όρο που του διόρισε ο Θεός να φαίνει τη μέρα και να κρύβεται τη νύχτα αλλά σα λογικός ξέρει την προσταγή του Θεού και μεταφορικό το έγνω μεταφερόμενο από τα λογικά στα άλογα και άψυχα και δηλώνει εδώ το ενεργεί δηλαδή ο ήλιος ενεργεί την Α. και Δ. του.
20.Συ Κύριε όρισες να γίνεται σκότος που παρυφίσταται όταν αναχωρεί και βασιλέψει το φως του ήλιου ενώ το σκότος πάλι έγινε νυξ κι ο Μωυσής είπε και εκάλεσεν ο Θεός το φως ημέραν και το σκότος εκάλεσε νύκτα.
Βλέπε εδώ αναγνώστη αγαπητέ τη χρησιμότητα που έχει η νύχτα γιατί αυτή δεν προξενεί μόνο στους ανθρώπους ανάπαυση και τους κάνει δυνατότερους δια του ύπνου και της αναπαύσεως αφού τους παραλάβει κουρασμένους από τους κόπους της ημέρας αλλά και στα θηρία δίνει παρρησία να περπατούν για να βρουν την αναγκαία τους τροφή.
21.Στον καιρό που περπατούν λοιπόν τα λιοντάρια και τα παιδιά τους αρουλιώντα και φωνάζοντας με άγρια φωνή για την αιτία αυτή για να αρπάσουν και να βρουν την αναγκαία τους τροφή παρά του Θεού ούσα και διδόμενη σ’ αυτά αφού από Κείνον δίνεται η τροφή όλων των ζώων και για τούτο αλλαχού είπε ο διδούς τροφήν πάση σαρκί –ρλε΄/135ος – και τα λιοντάρια φωνάζοντας ζητούν τρόπο τινά από το Θεό την τροφή τους γιατί πολλές φορές πολλοί άνθρωποι παρατήρησαν κι είδαν πολλά ζώα να πεινούν και να διψούν και να υψώνουν την κεφαλή τους στον ουρανό και με απόρρητο λόγο να επικαλούνται τον ποιητή να τους δώσει τροφή και για τούτο κι αλλαχού είπε διδόντι τοις κτήνεσι τροφήν αυτών και τοις νεοσσοίς των κοράκων τοις επικαλουμένοις αυτόν.
22.Όταν ανατείλει ο ήλιος το πρωί ευθύς όλα τα ζώα και θηρία συμμαζώνονται και κρύβονται μέσα στις φωλιές τους και κατοικίες επειδή εκ φύσεως ξέρουν το διορισμένο σ’ αυτά καιρό να περπατούν.
23.Όταν ανατείλει ο ήλιος τα άλογα και άγρια ζώα συμμαζώνονται στις φωλιές τους ενώ ο λογικός άνθρωπος σηκώνεται από τον ύπνο και βγαίνει από τον οίκο του να δουλέψει το έργο και την τέχνη του έως το εσπέρας αφού τότε πάλι επιστρέφει στον οίκο του για να αναπαυτεί από τον κόπο αφού ξέρει πως η μέρα διορίστηκε από το Θεό στον άνθρωπο και στα ήμερα ζώα ενώ η νύχτα στα άγρια ώστε να μην ενωθούν ήμερα με άγρια και κατασπαραχτούν και διαφθαρούν το ένα από το άλλο.
24.Εδώ θαυμάζει και εκπλήττεται με τα έργα του Θεού και φωνάζει έτσι εκ διαθέσεως πολλά εθαυμαστώθησαν Κύριε τα έργα Σου και ποιήματα επειδή αυτά άλλο προς άλλο συγκρινόμενα κι όλα προς όλα καλώς πάντα έχουν στη σύσταση ενός κόσμου και συμπλήρωση κι όλα Σου τα κτίσματα έκανες με σοφία ακατάληπτη γιατί κανένα από αυτά ούτε το μικρότατο δεν έγινε ματαίως κι περιττώς αλλά όλα έχουν λόγους κι αιτίες και τέλη θαυμαστά για τα οποία κτίστηκαν κι ας είναι σε μας ακατάληπτα.
Όλη η γη είναι γεμάτη από τα θαυμαστά κι αγαθά κτίσματά Σου Κύριε.
25.Ιδού αυτή η θάλασσα που βλέπουμε πόσο είναι μεγάλη κι ευρύχωρη και πλατεία! Γιατί σ’ αυτή βρίσκονται τόσα ερπετά δηλαδή τόσα ψάρια και κήτη που είναι κατά την ποσότητα αναρίθμητα κι εκεί στη θάλασσα βρίσκονται ζώα μικρά και μεγάλα.
26.Εκεί στη θάλασσα πλέουν και διαπερνούν διάφορα καϊκια και καράβια κι εκεί βρίσκεται κι ο δράκων δηλαδή το κήτος που έκτισες Συ Κύριε να παίζει και να σκιρτά μέσα του δηλαδή στο ύδωρ της θαλάσσης και δράκων το κήτος γιατί είναι πολλά μεγαλότατο ανάμεσα στα θαλασσινά ψάρια και ζώα καθώς κι ο δράκων είναι πολλά μεγάλος στα χερσαία.
27.Όλα τα ζώα και τα λογικά και τα άλογα και τα χερσαία και τα πτηνά και τα αμφίβια ελπίζουν σε Σένα Κύριε να δώσεις σ’ αυτά την αναγκαία τροφή τους αφού κι αυτά τα άλογα με κάποιο φυσικό λόγο ελπίζουν να λάβουν την τροφή τους από το Θεό σε καιρό χρείας καθώς προείπαμε και ζητήσαι παρά τω Θεώ βρώσιν αυτοίς.
28.Όταν λοιπόν Συ Κύριε δώσεις την αναγκαία τροφή στα ζώα τότε κι αυτά τη συμμαζώνουν και παρηγορούν την πείνα τους και όταν Εσύ ανοίξεις την χείρα Σου δηλαδή τη χορηγό και αφθονοπάροχο δύναμή Σου τότε κι όλα τα κτίσματα λογικά και άλογα χορταίνουν από τη δική Σου πρόνοια και αγαθότητα.
29.Όταν όμως Συ Κύριε γυρίσεις το πρόσωπό Σου από τα κτίσματα δηλαδή την επισκοπή και πρόνοιά Σου τότε και τα κτίσματά Σου υστερούμενα της προνοίας Σου και αγαθότητος θα ταραχτούν λυπούμενα για την υστέρηση ενώ όταν πάλι Εσύ λάβεις το πνεύμα δηλαδή την ψυχή των ανθρώπων και τη χωρίσεις από το σώμα τους τότε και τα σώματα των ανθρώπων θα νεκρωθούν και θα διαλυθούν στη γη από την οποία και πλάστηκαν αφού περί ανθρώπων είναι ξεχωριστά ο λόγος κι όχι περί των άλλων ζώων.
30.Εσύ Κύριε θα αποστείλεις το ζωοποιό και Άγιο Πνεύμα Σου κι έτσι δια της ενεργείας Του θα αναστηθούν όλοι οι άνθρωποι και άλλως Εσύ Κύριε θα αποστείλεις το Πνεύμα Σου το οποίο επιφοιτά στους Χριστιανούς δια του αγίου Βαπτίσματος κι έτσι θα κτιστούν όσοι λάβουν σε καινούργια και πνευματική κτίση και νέο λαό αποδυσάμενοι τον παλαιό άνθρωπο ώστε το ρητό να νοείται και για την εκ νεκρών ανάσταση και την παλιγγενεσία του αγίου Βαπτίσματος.
Δια της επιστολής του Αγίου Σου Πνεύματος θα ανακαινίσεις Κύριε το πρόσωπο δηλαδή το κάλλος της γης που είναι οι εκ γης άνθρωποι κι άλλως κι η γη θα ανακαινιστεί ελευθερωμένη πλέον από τη δουλεία της φθοράς κι ο Πέτρος είπε γην καινήν κατά το επάγγελμα αυτού προσδοκώμεν.
31.Ας είναι η δόξα του Κυρίου αιώνια κι ατελεύτητη που από τις ευεργεσίες αυτές άλλες έκανε κι άλλες κάνει έων του νυν κι άλλες θα κάνει στο μέλλον.
Ο Κύριος θα ευφρανθεί τόσο για την κτίση και δημιουργία του κόσμου όσο και για τα έργα που κατόρθωσε και μέλλει να κατορθώσει δια της ενσάρκου Του οικονομίας.
32.Τούτο πάλι το ρητό πληρούται όταν γίνονται σεισμοί γιατί ο Θεός βλέπει τη γη με οργή δια τας αμαρτίας των ανθρώπων κι η γη μη υποφέρουσα τη θεωρία με οργή Του σείεται και τρέμει κατά τινα φυσική ή μάλλον υπερφυσική και ακατάληπτη συναίσθηση.
Ο Θεός λοιπόν άπτεται κι εγγίζει τα βουνά και για τούτο μη υποφέροντα κι αυτά την παρουσία Του καπνίζουν καθώς το χορτάρι όταν εγγίσει στη φωτιά και τούτο εμπράκτως ακολούθησε στο Σινά που καπνίζονταν όλο όπως λέει η ΑΓ το όρος Σινά εκαπνίζετο όλον δια το καταβεβηκέναι επ’ αυτό τον Θεόν εν πυρί και ανέβαινεν ο καπνός ωσεί καπνός καμίνου και θεοπρεπώς πρέπει να νοούμε και το επιβλέπων και το ο απτόμενος.
33.Έως ότου ζω κι είμαι στον παρόντα κόσμο θα μελωδώ και θα ψάλω στο Θεό μου και σχήμα παλιλλογίας μεταχειρίστηκε χάριν σαφηνείας περισσότερης και σε σημείο της θερμής του διαθέσεως αφού το άσω τω Κυρίω εν τη ζωή μου είναι το ίδιο με το ψαλώ τω Θεώ μου έως υπάρχω.
34.Ας αρέσει στο Θεό η διάλεξή μου δια ωδών και ψαλμών γινομένη δηλαδή η συνομιλία μου κι οι διαλογισμοί μου προς το Θεό αφού εάν αρέσει στο Θεό η συνομιλία μου θα ευφρανθώ κι εγώ που συνομιλώ μαζί Του και διαλέγομαι επειδή ο Θεός ευαρεστήθηκε μ’ αυτήν.
35.Ας χαθούν οι αμαρτωλοί από τη γη κι οι άνομοι και να γίνουν οι αμαρτωλοί δίκαιοι κι οι άνομοι έννομοι ώστε να μην είναι πλέον τέτοιοι καθώς και τώρα αμαρτωλοί κι άνομοι παρά να μεταβληθούν δια μετανοίας κι εύχεται να μην αφανιστούν και να χαθούν οι άνθρωποι αλλά να αφανιστεί και να χαθεί η κακία τους κι αμαρτωλοί και άνομοι κι οι δαίμονες αλλά και να χαθούν κείνοι που μένουν κατά την κακία τους αγιάτρευτοι και αδιόρθωτοι γιατί μεταδίδουν την κακία τους και στους άλλους καλούς καθώς κι οι πανουκλιασμένοι μεταδίδουν την πανούκλα τους στους υγιείς.
Όμοιο με την αρχή και το τέλος του παρόντος γιατί από δοξολογίας άρχισε και πάλι σε δοξολογία τελείωσε κι αυτή είναι η εξήγηση του παρόντος κι υπάρχουν κι αλληγορίες αλλά θεληματικώς τις άφησα και δεν τις ανέφερα γιατί είναι βεβιασμένες και δυσκολοπαράδεκτες –λέει εδώ ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης.
ΨΑΛΜΟΣ ΡΔ΄-104
Αλληλούια.
Υπάρχουν ψαλμοί που έχουν επιγραφή αυτή εδώ και θα πει αινείτε τον όντα δηλαδή τον Κύριο και παρακινεί ο παρών να δοξολογούν το Θεό αλλά και διδάσκει τους εξ εθνών χριστιανούς για τις ευεργεσίες κείνες με τις οποίες ευεργέτησε ο Θεός τον παλαιό λαό των Εβραίων και ποιος ήταν αυτός πρότερα και ποιον έκανε ύστερα ο Θεός.
1.Τούτο το ρητό όμοιο με το εξομολογείσθε αυτώ αινείτε το όνομα αυτού στον κθ΄/29ο κι ευχαριστείτε τον Κύριο επειδή τόσο ευεργετηθήκατε από Αυτόν κι επικαλείσθε πάντοτε το όνομα του λυτρωτού και δεσπότου σας.
Τούτο το ίδιο σχεδόν λέει και στον κε΄/25ο αναγγείλατε εν τοις έθνεσι την δόξαν αυτού. Κι έργα και δόξα του Θεού τα θαυμάσια που λέει παρακάτω.
2.Σε πολλά μέρη είπαμε ότι το άσατε δηλώνει να μελωδεί και να κρούει και το όργανο του ψαλτηρίου κι άρα μελωδήσατε με τη φωνή και ψάλατε με το όργανο το Θεό και διηγείστε σε όλους όλα τα θαυμάσια αυτού καθώς και στον κόππα ε΄/95ο είπε αναγγείλατε εν πάσι τοις λαοίς τα θαυμάσια αυτού.
3.Μέγα φρονείτε και καυχάσθε στο όνομα του Χριστού από το οποίο κι εσείς ονομάζεστε χριστιανοί αφού ο λόγος αυτός λέγεται στους αποστόλους και στους διαδόχους τους αρχιερείς και διδασκάλους.
Κι ας ευφρανθεί η καρδιά κείνων που ζητούν κι επικαλούνται τον Κύριο γιατί θα βοηθηθούν από τη ζήτηση και επικάλεση αυτή.
4.Στερεωθείτε και ενδυναμωθείτε να ζητάτε πάντοτε τον Κύριο και μην αμελείτε σε τούτο και ζητήστε το πρόσωπο του Κυρίου δηλαδή τον Κύριο κατά περίφραση και τη θεία Του επισκοπή αλλά και τον Υιό Του τον Ιησού Χριστό ο οποίος είναι πρόσωπο και απαράλλακτη εικόνα του Πατρός και χαρακτήρας της υποστάσεως Αυτού ο εωρακώς Εμέ εώρακε τον Πατέρα.
5.Ενθυμείσθε τα θαυμάσια έργα που έκανε ο Θεός και διδάσκοντας τα έθνη αναγγείλατε αυτά κι ομοίως ενθυμείσθε και τα τέρατα του Θεού δηλαδή τα υπερφυσικά θαύματα και σημεία και ομοίως και τα κρίματα δηλαδή τις κρίσεις κι αποφάσεις του Θεού τις οποίες φανέρωσε δια του νόμου Του κι αδιάφορη εδώ η σύνταξη του μνήσθητε γιατί παραπάνω με γενική το συνέταξε και κάτω με αιτιατική.
6.Σπέρμα του Αβραάμ κι υιοί εκλεκτοί του Ιακώβ δηλαδή οι απόστολοι γιατί και δούλοι του Χριστού ήταν εκ του σπέρματός τους καταγόμενοι ει ουν ένιψα υμών τους πόδας ο Κύριος και ο διδάσκαλος κι οι ίδιοι ήταν κι εκλεκτοί του Χριστού ουχ υμείς Με εξελέξασθε αλλ’ Εγώ εξελεξάμην υμάς.
7.Ο Χριστός είναι ο Κύριος και ο Θεός ημών κι οι κρίσεις και ο νόμος Του δε δόθηκαν στους Ιουδαίους αλλά και σε όλα τα έθνη της γης.
8.Ο Θεός ενθυμήθηκε την αιώνια διαθήκη Του την αμετακίνητη και αναλλοίωτη κι αρχίζοντας άνωθεν από τον Αβραάμ απαριθμεί τις ευεργεσίες που έκανε ο Θεός στους Εβραίους και λόγο λέει πάλι την ίδια διαθήκη και την υπόσχεση που έδωσε ο Θεός περί της γης της επαγγελίας γιατί ενθυμήθηκε ο Θεός το λόγο που έδωσε που φτάνει σε χίλιες γενεές δηλαδή σε πολλές γενεές και χρόνους αφού τώρα χίλιες τις πολλές ονομάζει και το ενετείλατο αντί επηγγείλατο και υποσχέθηκε νοείται.
9.Ενθυμήθηκε ο Θεός το λόγο που έταξε στον Αβραάμ και τον όρκο που όμοσε στον Ισαάκ τόσο για τη γη της επαγγελίας όσο και για τον πληθυσμό του σπέρματός του και τι είναι όρκος Θεού προείπαμε στον πη΄/78ο ώμοσα Δαβίδ τω δούλω Μου.
10.Τον παραπάνω λόγο και την υπόσχεση που έδωσε ο Θεός την έστησε να είναι προσταγή απαράβατη στον Ιακώβ και να είναι διαθήκη αιώνια κι αμετακίνητη.
11.&12.Ο Θεός είπε στον Αβραάμ ότι εγώ θα σου δώσω την Παλαιστίνη την οποία κατοικούσαν τότε οι Χαναναίοι σχοίνισμα δηλαδή μέτρημα και μοίρασμα κληρονομίας τόσο εσένα όσο και των απογόνων σου. Και πότε τα είπε αυτά και υποσχέθηκε; Όταν το γένος του Αβραάμ και Ισαάκ και Ιακώβ ήταν πολλά λίγοι σε αριθμό και πάροικοι στη γη της επαγγελίας δηλαδή σαν ξένοι κάτοικοι πρόσκαιρα στη γη των Χαναναίων δώσω σοι και τω σπέρματί σου μετά σε την γην ήν παροικείς πάσαν την γην Χαναάν εις κατάσχεσιν αιώνιον.
13.Ο Αβραάμ κι ο Ισαάκ κι ο Ιακώβ διήλθαν και περπάτησαν πολλά έθνη κι άλλαξαν τόπους και τόπους αφού ο Αβραάμ πήγε από τη γη των Χαλδαίων στη γη των Χαναναίων κι από τη γη των Χαναναίων στη γη της Αιγύπτου και στα Γέραρα κι ομοίως κι ο Ισαάκ κι ο Ιακώβ καθώς ιστορείται στην ΠΔ κι από μια βασιλεία που είχαν βασιλέα σε άλλες που δεν είχαν βασιλέα και μοναρχία αλλά δημοκρατία.
14.Δεν άφησε ο Θεός κανένα να αδικήσει δηλαδή να βλάψει τους προπάτορες τον Φαραώ στην Αίγυπτο ήτασεν ετασμοίς μεγάλοις και πονηροίς και τον οίκον αυτού περί Σάρας της γυναικός Άβραμ και στον Αβιμέλεχ πάλι τον βασιλέα των Γεράρων φάνηκε ο Θεός τη νύχτα και του είπε κι άλλα πολλά φοβερά και προς τούτοις και τούτο απόδος την γυναίκα τω ανθρώπω ότι προφήτης εστι και προσεύξεται περί σου και ζήση ενώ τον Ησαύ και τον Λάβα δεν άφησε ο Θεός να αδικήσουν τον Ιακώβ κι άλλους πολλούς δεν άφησε ο Θεός να βλάψουν αυτούς τους τρεις πατριάρχες.
15.Ο Θεός λοιπόν έλεγξε δηλαδή ντρόπιασε και φόβησε για τους παραπάνω πατριάρχες τους βασιλείς δηλαδή το Φαραώ βασιλέα Αιγύπτου και Αβιμέλεχ Γεράρων και τους είπε ο Θεός μην εγγίεσετε στους χριστούς Μου μήτε πονηρεύεστε τους προφήτες Μου και χριστούς τους πατριάρχες ονόμασε καθό χρισμένοι με το Άγιο Πνεύμα και με το προφητικό χάρισμα και προφήτες γιατί προφήτεψαν και μάλιστα ο Ιακώβ τι έμελλαν να γίνουν οι δώδεκα υιοί του. Κι είπε ο Θεός ρητώς περί του Αβραάμ προς τον Αβιμέλεχ ότι προφήτης εστι κι αυτολεξεί τα λόγια αυτά δε βρίσκονται στο βιβλίο της ΠΔ δηλαδή μη άπτεσθε των χριστών Μου και στους προφήτες Μου μη πονηρεύεσθε αλλά άλλα λόγια βρίσκονται κει και συντείνουν όμως στο ίδιο νόημα με τούτα.
16.Ο Θεός κάλεσε δηλαδή έπεμψε πείνα στη γη Χαναάν που κατοικούσε ο Ιακώβ και οι υιοί του για να προετοιμάσει ευμηχάνως με την αιτία της πείνας να κατέβει ο Ιακώβ στην Αίγυπτο όταν οι πετά χρόνοι της ευθηνίας διαδέχτηκαν άλλους πετά δυστυχίας και πείνας και συνέτριψε ο Θεός κάθε δύναμη τροφής και στηριγμό που μπορεί να προξενήσει το ψωμί στην καρδιά του ανθρώπου.
17.Προτού να έρθει η πείνα και να κατέβει στην Αίγυπτο ο Ιακώβ κι η γενεά του έστειλε ο Θεός έμπροσθεν άνθρωπο δηλαδή τον πάγκαλο Ιωσήφ μεταχειριζόμενος στη χρεία αυτή και ανάγκη όργανο την πονηρία και το φθόνο των αδελφών του και την πώληση που έκαναν εκείνοι του Ιωσήφ σα σκλάβο κι ο Θεός την έκανε αποστολή και για τούτο και ύστερα είπε ο Ιωσήφ προς τους αδελφούς του νυν ουν μη λυπείσθε ότι απέδοσθέ με ώδε εις γαρ ζωήν απέστειλέ με ο Θεός έμπορσθεν υμών.
18.&19.Ο Ιωσήφ πουλήθηκε σκλάβος από τους αδελφούς του στους Ισμαηλίτες κι από αυτούς πάλι στην Αίγυπτο στον Πετεφρή και τον κακοποίησαν ο αφέντης του κι οι άνθρωποί του βάλλοντάς τον φυλακή για τη συκοφαντία της κυρίας του. Κι η ψυχή του δηλαδή ο ίδιος ο Ιωσήφ διήλθε σίδηρο δηλαδή φόρεσε αλυσίδα σιδερένια στα πόδια και γλίτωσε μάχαιρα κι ας ήρθε άχρι τούτου αλλά γλίτωσε απ’ αυτήν κι υπέμεινε όλα αυτά έως ότου ήρθαν σε έκβαση και πληρώθηκαν οι λόγοι κι η θεία του σοφία με την οποία διύλισε τα ονείρατα των συνδεσμίων του δηλαδή του αρχισιτοποιού και του αρχιοινοχόου του βασιλέως Φαραώ και λόγος κι η φροντίδα και πρόνοια του Θεού περί αυτού θέλοντας να δοξάσει κι αυτόν και το γένος του αλλά το λόγιο που τον πύρωσε είναι ο ενδιάθετος λόγος και φυσικός της συνειδήσεως τον οποίο χάρισε ο Θεός σε μας τους ανθρώπους κατά τον οποίο ονομαζόμαστε λογικοί αφού αυτός πύρωσε και δοκίμασε τον Ιωσήφ στην κάμινο των πειρασμών και τον έδειξε καθαρό και δόκιμο σαν το χρυσάφι γιατί ο φυσικός λόγος δίδασκε τον Ιωσήφ έσω στη συνείδηση πως δεν πρέπει να εγγίσει ξένη γυναίκα.
20.,21.&22.Όταν ο βασιλεύς λοιπόν είδε τα ενύπνια τότε έστειλε κι έλυσε τον Ιωσήφ από τα δεσμά και τη φυλακή κι αφού έλυσε τα ονείρατά του ο Ιωσήφ τότε κι αυτός τον κατέστησε κύριο κι εξουσιαστή του παλατίου και της βασιλείας του κι έδωσε να είναι δεύτερος στην εξουσία όλης της Αιγύπτου για να παιδαγωγήσει τους άρχοντές του και να δώσει γνώση και φρόνηση στη γερουσία του κατ’οικονομία του Θεού πάντα.
23.Με συντομία αναφέρει την ιστορία αφού ο Ιακώβ έγινε κύριος κι εξουσιαστής Αιγύπτου και τότε κατέβηκε και ο πατέρας του Ισραήλ δηλαδή όλη του η οικογένεια και οι δούλοι όλοι μαζί ψυχές εβδομήντα πέντε στην Αίγυπτο και κατοίκησε ως ξένος στη γη του Χαμ που είναι το αυτό με το Αίγυπτος κι από αυτό είχε το όνομα.
24.Ο Θεός αύξησε πολλά το λαό του Ισραήλ στην Αίγυπτο και το λαό Του επειδή μόνο οι Ισραηλίτες τότε πίστευαν στον αληθή Θεό κι Αυτός τους δυνάμωσε περισσότερο από τους Αιγυπτίους που ήταν εχθροί τους γιατί και τους ισραηλίτες μίσησαν και το Θεό.
25.Ο Θεός λοιπόν μετέστρεψε την καρδιά του Φαραώ όχι κείνου που αγαπούσε τον Ιωσήφ αλλά άλλου μεταγενέστερου συνώνυμού του που δεν ήδει τον Ιωσήφ όπως γράφεται στην ΠΔ κι αυτός μισούσε και το λαό του Ισραήλ και τον κατατυραννούσε εσκλήρυνε ο Θεός την καρδίαν Φαραώ δηλαδή παραχώρησε να σκληρυνθεί κατά των Ισραηλιτών ώστε να κατατυραννηθούν και να επιθυμήσουν θερμώς να εξέλθουν από κει και να γλιτώσουν από τη θλίψη και τυραννία των Αιγυπτίων κι ο ίδιος ο Φαραώ δολιεύονταν εναντίον τους δηλαδή τους επιβουλεύονταν και μελετούσε δόλους αφού είπε ιδού το γένος των υιών Ισραήλ μέγα πλήθος και ισχύει υπέρ υμάς και για τούτο πρόσταξε να θανατώνουν όσα αρσενικά παιδιά γεννηθούν από αυτούς.
26.&27.Ο Θεός όμως έστειλε στην Αίγυπτο το δούλο Του Μωυσή προς το Φαραώ και τον αδελφό του Ααρών και τους διόρισε τα προστάγματά Του περί σημείων και τεράτων δηλαδή τους διόρισε να τα ενεργούν στην Αίγυπτο και τους φανέρωσε τις αιτίες τους και τους τρόπους με τους οποίους έπρεπε να τα ενεργούν και σημεία αυτά που κατά φύση ακολούθησαν κι έβλαψαν καθώς η ασθένεια των κτηνών τους ενώ τέρατα όσα υπέρ φύσιν καθώς η μεταβολή νερού σε αίμα όπως προείπαμε στον οζ΄/77ο ως έθετο εν Αιγύπτω τα σημεία αυτού και τα τέρατα αυτού επειδή κι αυτή ιστόρησε τις ευεργεσίες που έκανε ο Θεός στους Εβραίους αλλά κει άρχισε να τις ιστορεί αφού εξήλθαν από κει και με άλλο τρόπο.
28.Κι ας έδωσε προτύτερα ο Θεός πληγές άλλες στους Αιγύπτιους από το σκότος εδώ όμως έγραψε ο προφήτης πρώτο αδιαφόρως χωρίς να στοχαστεί τάξη κι επειδή το κάλλιστο κι αναγκαιότατο το φως στους ανθρώπους για τούτο πρώτη τιμωρία των Αιγυπτίων έθεσε ο προφήτης του σκότους ως βαρύτατη καθώς και στον οζ΄/77ο απαρατηρήτως διηγείται αυτές τις πληγές και μάστιγες της Αιγύπτου όπως προερμηνεύσαμε εξαπέστειλεν εις αυτούς κυνόμυιαν.
Για τούτο παίδεψε ο Θεός τους Αιγύπτιους γιατί παρόξυναν τα προστάγματά του που διόριζαν το λαό του τον ισραηλιτικό να βγει από την Αίγυπτο και παρεπίκραναν τους λόγους του Θεού γιατί δεν καταπείστηκαν σ’ αυτούς και καταχρηστικώς τίθεται στους λόγους το παρεπίκραναν και άλλως οι Αιγύπτιοι παραπίκραναν τους λόγους του Θεού δια των λόγων αυτόν που λάλησε παραπίκραναν κι άλλως πάλι παρέβησαν όπως κοντά σ’ αυτούς έχει τέτοιο σημαινόμενο. Μερικοί λένε και παρεπίκραναν τους λόγους αυτού δηλαδή ο Μωυσής και Ααρών.
29.Προείπαμε και στον οζ΄/77ο και μετέστρεψαν εις αίμα τους ποταμούς αυτών.
30.Εκεί λοιπόν και περί πληγής βατράχων εξείρψε δηλαδή εξέδωσε η γη ερπυστικούς βατράχους κι άλλως πως από τα νερά έγιναν και σκεπάστηκε από βατράχους αφού ενεργητικό ρήμα είναι κατά τη φωνή αλλά παθητική τη σημασία έχει κι αντί βατράχοις κατά αντίπτωση αιτιατικής αντί δοτικής βατράχους που βρέθηκαν όχι μόνον σε όλους τους άλλους τόπους της Αιγύπτου αλλά κι έως μέσα στα θησαυροφυλάκια του βασιλικού παλατίου που εξ ανάγκης ακολουθεί να είναι και πολλή φύλαξη κι ασφάλεια και πλήθος δούλων και στρατιωτών που μπορούσαν να διώκουν τους βατράχους.
31.Περί της κυνομυίας είπαμε στον οζ΄/77ο πάλι.
32.,33.,34.,35.&36.Όλων των πληγών βλέπε στον οζ΄/77ο αναγνώστη.
37.Ο Θεός έβγαλέ από την Αίγυπτο τους Εβραίους με σκεύη αργυρά και χρυσά που δανείστηκαν από τους Αιγυπτίους καθώς πρόσταξε ο Θεός ώστε τα σκεύη να νομιστούν ως μισθός και πληρωμή τους για τους πλίνθους και τιε άλλες υπηρεσίες που έκαναν σ’ αυτούς.
Κανένας από εκείνους δε βρέθηκε ασθενής κι άρρωστος όταν εξήλθαν από κει και τούτο έγινε κατά θεία οικονομία για να μη μείνει κανείς εκεί εμποδιζόμενος από αρρώστια κι ο Μωυσής δε γράφει ρητώς αυτό αλλά νοείται και συμπεραίνεται καθότι δεν αναφέρεται άλλως και κείνοι πάλι που ακολουθούν το Θεό δεν ασθενούν επειδή πάντα ισχύουν εν τω ενδυναμούντι αυτούς Χριστώ κι ίσως κι από άλλο μέρος το έμαθε και διδάχτηκε ο προφήτης εδώ εκ παραδόσεως ή εξ αποκαλύψεως Αγίου Πνεύματος καθώς διδάχτηκε εκ τούτων κι άλλα πολλά.
38.Χάρηκαν όλοι οι Εβραίοι μη καταποντισθέντες γιατί εξήλθαν από κει αφού ο φόβος τους έπεσε πάνω τους για τις πληγές που τους έδωσε ο Θεός για χάρη των Εβραίων.
39.,40.&41.Κι αφού διηγήθηκε με συντομία τις πληγές που τους έδωσε ο Θεός τώρα γυρίζει το λόγο στις ευεργεσίες που τους έκανε δηλαδή πως τους σκέπαζε με νεφέλη τη μέρα και με στύλο πυρός τη νύχτα και πως τους έδωσε την ορτυγομήτρα και το μάννα αφού τούτο άρτο ουρανού ονομάζει και πως από πέτρα έβγαλε νερό και πότισε που διψούσαν και ποταμούς τα διάφορα αυλάκια λέει νερού που έτρεξαν εν πέτρας κι εν ανύδροις δηλαδή τόποις όπου ούτε νοτίδα μπορεί να βρει κανείς.
42.Τις παραπάνω ευεργεσίες έκανε ο Θεός στους Εβραίους γιατί ενθυμήθηκε την υπόσχεση που έδωσε στο δούλο Του Αβραάμ δηλαδή ότι θα πληθύνει το σπέρμα του κι ότι θα δώσει σ’ αυτόν τη γη Χαναάν δηλαδή την Παλαιστίνη.
43.44.45.Ο Θεός εξήγαγε τον ιουδαϊκό λαό από κει χαρούμενο για τον πνιγμό των εχθρών τους και ελευθέρωσε τους εκλεκτούς Του με ευφροσύνη ονομάζοντας έτσι το λαό ως διαλεγμένο από το Θεό και τους έδωσε τους τόπους των επτά εθνών που κατοικούσαν στην Παλαιστίνη και που κληρονόμησαν τους κόπους και τα υπάρχοντά τους κι αυτά τα έκανε ο Θεός σε τούτους αλλά για ποιο τέλος; Για να τους παρακινήσει να φυλάττουν τις εντολές Του και να εκζητούν το νόμο Του και εκζήτηση νόησε τον πόθο γιατί κείνο που ποθεί κανείς τούτο κι εκζητεί.