KHΠΟΣ ΧΑΡΙΤΩΝ, ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΩΔΩΝ, B΄ ΩΔΗ ΠΡΟΦΗΤΟΥ ΜΩΥΣΕΩΣ (δ΄μέρος)

Τσακιράκης Μιχαήλ
Εκτύπωση

KHΠΟΣ ΧΑΡΙΤΩΝ

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΩΔΩΝ

B΄ ΩΔΗ

ΩΔΗ ΠΡΟΦΗΤΟΥ ΜΩΥΣΕΩΣ

Ευφράνθητε ουρανοί...(δ)

33.Τη ζέση και φλόγα των σαρκικών επιθυμιών των Ιουδαίων οίνο κια θυμό δρακόντων ονόμασε εδώ ο θείος προφήτης και την υπερηφάνεια και παρακοή τους θυμό ασπίδων και γιατί καθώς η ασπίδα κείνη μόνη η καλουμένη Παλαμναία από όλα τα άλλα τα θηρία φράζει τα αυτιά της με την ουρά της να μην ακούσει τις επωδές και γητέματα των κυνηγών της και το κάνει όπως λένε για να μην ακούσει από την υπερηφάνεια που χει και δε θέλει να ημερωθεί κι ακολούθως πιαστεί από τους κυνηγούς κι έτσι βρίσκεται κάτω ταπεινωμένη σε κείνους κι έτσι κι οι Ιουδαίοι έφραξαν τα αυτιά τους και δε θέλησαν να ακούσουν τα λόγια του Θεού από την υπερηφάνειά τους και γι’ αυτό δε θέλησαν να υποταχτούν σ’ Αυτόν.

Αχ! Πόσοι και τώρα ανάμεσά μας στους χριστιανούς φαίνονται έξωθεν άνθρωποι κατά τη φύση και μορφή αλλά έσωθεν κατά την καρδιά και προαίρεση είναι δράκοντες θυμωμένοι και οργισμένες ασπίδες και δράκοντες θυμωμένοι οι τυραννικοί ηγεμόνες κι άρχοντες κι όλοι οι εξουσιαστές εσωτερικοί και εξωτερικοί που αντί να γίνονται ράβδοι υποστηρικτικοί και στερέωμα του λαού καθώς το απαιτεί το επάγγελμά τους αυτοί όμως γίνονται δράκοντες και δράκοντες θυμωμένοι εναντίον τους φοβερίζοντάς τους και κατατρώγοντας τις περιουσίες τους και ρουφώντας σα δράκοντες τα αίματα και τους κόπους των πτωχών αδελφών τους καθώς κάποτε κι η ράβδος του Μωυσή άλλαξε τη φύση της κι έγινε φοβερός δράκων λάβε την ράβδον και ρίψον επί την γην και έσται δράκων και δράκοντες θυμωμένοι οι πλεονέκτες και αδικητές που αρπάζουν τα πράγματα των χηρών και ορφανών και καταπίνουν ολόκληρες οικίες πενήτων καθώς κι οδράκων καταπίνει ζώα όπου τα απαντήσει και για το Ναβουχοδονόσορα γράφηκε Μαβουχοδονόσορ βασιλεύς Βαβυλώνος κατέπιέ με ως δράκων κι έπλησε την κοιλίαν αυτού από της τρυφής μου.

Μάλλον χειρότεροι κι από δράκοντες οι αδικητές κι άρπαγες γιατί πολλές φορές κι οι δράκοντες δείχνουν ευσπλαχνία στους ανθρώπους ενώ οι άρπαγες ουδένα σπλαχνίζονται αλλά πάντες παρομοίως αδικούν κι οικείους και ξένους και φίλους κι εχθρούς και καθώς οι δράκοντες όταν τύχει και πληγώνονται τόσο πολλά θυμώνονται ώστε που από τον πολύ τους το θυμό δεν τους χωρεί ο λόγγος αλλά τρέχουν πάνω κάτω και χτυπούν με την ουρά τους τη γη και βγάζουν συριγμούς από το στόμα τους φοβερούς και οδυνηρούς και ο Μιχαίας έγραψε ποιήσεται κοπετόν ως δρακόντων έτσι λοιπόν κι οι αδικητές κι άρπαγες όταν τύχει κανείς πτωχός να τους ζητήσει κείνο που τους πήραν ανάβουν από θυμό και ταράζονται όλοι κι οργίζονται υβρίζοντάς τον και πολλάκις και δέρνοντάς τον και μερικές φορές και θανατώνοντάς τον κιόλας και για τούτο ανίατο ονόμασε το θυμό τους ως αμετάβλητο.

Κι ασπίδες πάλι θυμωμένες κείνοι οι χριστιανοί που ναι κυριευμένοι από θυμό και κακία και δεν ακούνε τα σωτήρια λόγια του ευαγγελίου παρά θεληματικώς κλείνουν τα αυτιά τους τα νοητά της ψυχής τους να μην εισέλθουν σ’ αυτά οι θείες επωδές και τα λόγια του Κυρίου και καταπραϋνουν την οργή και την κακία τους καθώς κι η παλαμναία κείνη καλουμένη ασπίς από το θυμό κατακαιόμενη κρατά με βία πολλή την αναπνοή της τόσο που φουσκώνει σαν το ασκί όπως λένε οι ιστορικοί κι έτσι κάνει αργή κι άπρακτη κάθε γλυκειά φωνή που θα μπορούσε να την ημερώσει και ο Ιωβ κι ο προφητάναξ με τη θυμωμένη την ασπίδα παρομοίασαν τους παράνομους χολή ασπίδος εν γαστρί αυτού και θυμός αυτοίς ωσεί ασπίδος κωφής και βυούσης τα ώτα αυτής ήτις ουκ εισακούσεται φωνής επαδόντων-νζ΄/57ος .

34.Μη ουχί τούτο απόκειται παρ’ εμοί; Και το λέει ο προφήτης εκ προσώπου του Θεού δηλαδή μήπως δεν είναι γνωστά σε μένα αυτά όλα τα παραπάνω λεχθέντα κακά των Ιουδαίων; Ή μήπως και δε βρίσκονται στους απόκρυφους θησαυρούς της σοφίας μου η πρόγνωση ρης θηριωδίας και μιαιφονίας που θα επιδείξουν οι Ιουδαίοι κατά του μέλλοντος ενανθρωπήσαι Υιού Μου στους εσχάτους χρόνους; Ναι Εγώ προγνωρίζω όλα αυτά πάντα αλλά όμως δεν αναβάλλω τον καιρό και δεν τους παιδεύω παρευθύς καθώς απαιτεί ο νόμος της δικαιοσύνης αλλά τούτο το κάνω γιατί έχω σκοπό να δώσω χώρα να κινηθεί το αυτεξούσιό τους και να λάβουν καιρό να μετανοήσουν και θησαυροί ονομάζονται εδώ η σοφία του Θεού γιατί καθώς οι θησαυροί είναι απόκρυφοι και γεμάτοι πλούτο έτσι και η του Θεού σοφία και πλούσια για την απειρία και απόκρυφη για το υπεράγνωστο και για τούτο ο απόστολος είπε εν ώ πάντες οι θησαυροί της σοφίας και της γνώσεως απόκρυφοι.

Συναγμένες λοιπόν και σφραγισμένες δηλαδή βουλωμένες και απόκρυφες στους θησαυρούς μέσα της θείας γνώσεως και σοφίας οι τιμωρίες που ο Θεός μέλλει να δώσει τόσο στους Ιουδαίους όσο και σε όλους τους ανθρώπους τους αμαρτωλούς κατά τον πρέποντα καιρό και για τούτο κι ο προφητάναξ σχεδόν το ίδιο λέει ότι από τις κρυμμένες τιμωρίες του Θεού θα γεμώσει η κοιλία των Ιουδαίων και των κεκρυμμένων Σου επλήσθη η γαστήρ αυτών –ις΄/16ος . τι συμπεραίνουμε από αυτό; Ότι αν εμείς δε μπορούμε να υποφέρουμε τις προφαινόμενες μικρές τιμωρίες με τις οποίες μας παιδεύει ο Θεός στην παρούσα ζωή πώς θα υποφέρουμε οι τάλανες τις κρυμμένες τιμωρίες στους θησαυρούς Του με τις οποίες θα παιδεύσει τους αμαρτωλούς στη μέλλουσα; Ίλεως ίλεως να γίνει ο Θεός αφού καθώς είναι πολύ το πλήθος της χρηστότητος που ναι κρυμμένο από το Θεό να φανερώσει τότε στους δικαίους ως πολύ το πλήθος της χρηστότητός Σου Κύριε ης έκρυψας τοις φοβουμένοις Σε έτσι τουναντίον πολύ κι υπερβολικό το πλήθος της αποτομίας και τιμωριών που χει κρυμμένο να φανερώσει τότε στους αθλίους αμαρτωλούς.

35.Τότε λοιπόν εγώ θα κάνω εκδίκηση στους αχάριστους Ιουδαίους όταν πλεον δε θα περπατούν όρθώς την ίση στράτα των εντολών Μου αλλά έρθουν σε τόση κακία ώστε να φονεύουν και να τρέχει το αίμα εξαιτίας τους και νοείται τούτο πως λέγεται για τη μιαιφονία και το σταυρικό θάνατο τον οποίο οι Ιουδαίοι ενέργησαν κατά του Δεσπότου Χριστού επειδή αυτοί αδίκως φόνευσαν το Σωτήρα του Κόσμου και επειδή κίνησαν διωγμό κατά των αποστόλων Του για τούτο κι ο Θεός ως αμετανόητους και αδιόρθωτους τους παρέδωσε στα στρατεύματα των Ρωμαίων τεσσαράκοντα χρόνους μετά την Ανάληψη οι οποίοι και κατέκαψαν την πόλη των Ιεροσολύμων και από τους Ιουδαίους άλλους φόνευσαν κι άλλους σκλάβωσαν και σε πάσα την οικουμένη διασκόρπισαν.

Τι συμπεραίνουμε από αυτό; πως κι ας είναι ο Κύριος μακρόθυμος μακροθυμώντας στους αμαρτωλούς και παρευθύς δεν εκδικεί τις αμαρτίες τους για να τους δώσει καιρό να μετανοήσουν αλλά δε λησμονεί όμως και ούτε κι αφήνει τελείως ατιμώτηρες τις αμαρτίες τους παρά όταν αμαρτήσει κανείς τότε ο Θεός τον παιδεύει. Πρώτα με τον παντοτεινό έλεγχο της συνειδήσεως που είναι μια βάσανος των βασάνων και μια κόλαση πρό της κολάσεως ο ζων εν πονηρία προ της γεέννης κολάζεται τω συνειδότι κεντούμενος και δεύτερον παιδεύει τον αμαρτωλό με φοβερά ενύπνια εν τω δευτέρω ενύπνιον ή εν μελέτη νυκτερινή ως όταν επιπίπτη δεινός φόβος επ’ ανθρώπου εν είδεσι φόβου τοιούτοις αυτούς εξεφόβησεν ο Θεός αποστρέψαι άνθρωπον από αδικίας και τρίτον παιδεύει τον άνθρωπον όταν αμαρτήση με διάφορες αρρώστιες του σώματος και με θλίψεις και δυστυχίες και ζημιές και πολλούς άλλους πρόσκαιρους πειρασμούς αλλά αν όμως με όλα αυτά  δε μετανοήσει ούτε διορθωθεί τελευταία τον παιδεύει με τις τιμωρίες του άδη και με τη γέεννα της κολάσεως και για τούτο ο Σειράχ είπε ο Κύριος ου μη βραδύνη ουδέ μη μακροθυμήση επ’ αυτοίς έως αν συντρίψη οσφύν ανελεημόνων έως εξάρη πλήθος υβριστών και έως αντποδώ ανθρώπω κατά τας πράξεις αυτού.

Ο Θεόπτης με το προφητικό χάρισμα που χε έβλεπε ως παρόντα και πλησιάζοντα όσα έμελλαν να γίνουν ύστερα από πολλούς χρόνους και για τούτο λέει και τώρα εδώ πως η ημέρα της απωλείας των Ιουδαίων είναι κοντά που έμελλαν να πάθουν μετά την ένσαρκη οικονομία για το φόνο του Σωτήρος Χριστού και των αποστόλων Του και η κλήση των εθνών που και αυτή έμελλε να γίνει μετά την ενανθρώπηση του Κυρίου ήταν έτοιμη.

36.O Θεός θα κατακρίνει και καταδικάσει το λαό Του δηλαδή τον ιουδαϊκό για την απείθεια και σκληροκαρδία που έδειξαν και δε δέχτηκαν το Μονογενή Του Υιό επ’ εσχάτων των χρόνων και θα χαροποιηθεί όμως για τα έθνη τα οποία πίστεψαν στη διδασκαλία του Υιού Του και Τον δέχτηκαν ως Σωτήρα του κόσμου αφού αυτά ονομάζει δούλους του Θεού και χαρποιήθηκε ο Θεός τότε γιατί αντί του ενός γένους και έθνους των Ιουδαίων που είχει πρότερα λαό δικό Του κι απόκτησε τόσα γένη και έθνη ανθρώπων που όλοι έγιναν ύστερα λαός Του και μερίδα και κληρονομία τόσο δικό Του όσο και του σεσαρκωμένου Υιού Του δώσω Σοι έθνη την κληρονομίαν Σου και λέει επίσης πως και τους Ισραηλίτες θα ελεήσει παρακληθείς από αυτούς και δε θα τους αποστραφεί με τελειότητα και τούτο το ίδιο το ρητό ερανίστηκε κι ο προφητάναξ αυτολεξεί γράφοντας στον ρλδ΄/134ο που ερμηνεύει ο χρυσορρήμων λέγοντας πως θα κρίνει και τιμωρήσει ο Θεός το λαό Του όταν αμαρτάνει κι όταν πάλι μετανοεί ο Θεός θα τον ευσπλαχνιστεί και θα τον βοηθήσει. Κι άλλως πάλι ο Θεός δε θα παραβλέψει το λαό Του όταν πολεμείται από τους εχθρούς του ούτε τιμωρίες άξιες των αμαρτιών του θα του δώσει αλλά ίλεως θα γίνει και ευμενής σ’ αυτόν.

Αρμόζει το ρητό αυτό και σε μας τους χριστιανούς γιατί κι εμείς όταν αμαρτάνουμε κρίνει και παιδεύει ο Θεός με διάφορες παιδείες κι όταν πάλι μετανοούμε σπλαχνίζεται και μας ελευθερώνει από τις παιδείες και τα δυο ποιεί θεοπρεπώς γιατί καθό δίκαιος παιδεύει δικαίως και τιμωρεί την αμαρτία την άκρως εναντιούμενη στη φυσική Του αγαθότητα και με τούτο δείχνει ότι άκρως μισεί την αμαρτία και πάλι καθό αγαθός και φιλάνθρωπος σπλαχνίζεται και ελεεί τους μετανοούντες και τους λυτρώνει από τις παιδείες και αυτά τα δυο ονομάζονται έλεος και κρίση όπως λέει κι ο προφητάναξ έλεον και κρίσιν άσομαί Σοι Κύριε –ρ΄/100ός. Κι άλλως νοούμενο όταν ανάμεσα σε μια πόλη και σε ένα λαό αμαρτήσουν πολλοί και βούλεται ο Θεός να κατακρίνει και παιδεύσει την πόλη κείνη και το λαό παρακαλείται όμως και προς έλεος κάμπτεται από τις προσευχές και δεήσεις όσων δικαίων βρίσκονται μέσα στην πόλη εκείνη και δεν τιμωρεί κατά αξία κείνους καθώς και προς τον Αβραάμ είπε πως δε θα παιδεύσει και απολέσει τις πέντε πόλεις των Σοδόμων αν βρεθούν εκεί μέσα δέκα δίκαιοι ου μη απωλέσω ένεκεν των δέκα,

Κι αν νοηθεί το ρητό για τα έθνη που είπε παραπάνω δούλους θέλει να πει ότι για τούτο ο Θεός τους ελέησε τους ενθικούς δηλαδή γιατί είδε πως ήταν παραλυμένοι και παρειμένοι με παραλυσία και πάρεση ασεβείας και αμαρτίας ον προέθετο ο Θεός ιλαστήριον δια της πίστεως εν τω Αυτού αίματι δια την πάρεσιν των προγεγονότων αμαρτημάτων εν τη ανοχή του Θεού αλλά και επειδή ήταν αποκαμωμένοι που δεν είχαν τροφή θείας επιγνώσεως και αρετής και ακολούθως ήταν φυσικό να μην έχουν και καμιά πνευματική δύναμη. Αν πάλι νοηθεί για τους Ιουδαίους θέλει να πει πως για τούτο παρακλήθηκε και τους ελέησε ο Θεός γιατί είδε πως από τις πολλές τιμωρίες που τους έδωσε για τις αμαρτίες τους δεν είχαν πλέον καμιά δύναμη παρά ήταν παραλυμένοι κι αποκαμωμένοι επειδή επαγωγή ο καιρός της εκδικήσεως και τιμωρίας ουδέν ωφελήσεις εν ημέρα επαγωγής αλλά δεν είχαν δύναμη οι Ιουδαίοι ούρε σωματική ούτε και ψυχική γιατί δε θέλησαν να πιστέψουν στο Χριστό τον Όντα Θεού δύναμη και δια της πίστεως να λένε με τον απόστολο πάντα ισχύω εν τω ενδυναμούντι με Χριστώ και του προφητάνακτος εν τω Θεώ ποιήσομεν δύναμιν-νθ΄/59ος .

37.Τούτο το ρητό λέγεται για τους Ιουδαίους προ της ενσάρκου οικονομίας του Κυρίου όταν πολλάκις τους ελευθέρωσε ο Θεός από διάφορες σκλαβιές στις οποίες παραδόθηκαν για την ειδωλολατρεία τους και τούτο γίνεται φανερό γιατί ο Θεός ονειδίζει εδώ τους Ιουδαίους ως ειδωλολάτρες πού εισι οι θεοί αυτών κι έγιναν ειδωλολάτρες οι Ιουδαίοι μόνο τότε προ της ενσάρκου οικονομίας επειδή ύστερα από αυτή δε φαίνεται να ειδωλολάτρησαν.

38.Τα ίδια σχεδόν λόγια λένε οι προφήτες για να ελέγξουν την ασέβεια των Ιουδαίων και μάλιστα κι εξαιρέτως ο Ιερεμίας δια τούτο τάδε λέγει Κύριος ιδού Εγώ επάγω επί τον λαόν τούτον κακά εξ ων οι δυνήσονται εξελθείν εξ αυτών και κεκράξονται πρός Με και ουκ εισακούσομαι αυτών και κεκράξονται προς τους θεούς οις αυτοί θυμιώσιν αυτοίς οι μη σώσουσι αυτούς εν τω καιρώ των κακών αυτών ότι κατά τον αριθμόν των πόλεών σου ήσαν οι θεοί σου Ιούδα κι ειρωνικώς άρα κι ελεγκτικώς λέγονται αυτά προς τους Ιουδαίους παρά Κυρίου σα να τους λέει εσείς Ισραηλίτες τρώγατε τις θυσίες που προσφέρατε στους ψευδώνυμους θεούς και πίνατε το κρασί που κάνατε σπονδές και κάνατε θυσία μ’ αυτό σε κείνους και λοιπόν αυτοί οι τόσο αγαπημένοι από σας ας σηκωθούν τώρα να σας βοηθήσουν στα κακά που πάσχετε αν δύνανται κι αυτοί ας γίνουν φύλακες και σκεπαστές σας.

39.Με τα λόγια αυτά ελέγχει ο Θεός τους σκληροκάρδιους Ιουδαίους και σα να τους λέει τα ίδια που πε προς αυτούς και δια του Ιερεμίου παιδεύσει σε η αποστασία σου και η κακία σου ελέγξει σε και γνώθι και ίδε ότι πικρόν σοι το καταλιπείν Με λέγει Κύριος ο Θεός σου δηλαδή έπρεπε λαέ του Ισραήλ να γνωρίσεις Εμένα το Θεό σου και ευεργέτη από τις ευεργεσίες και αγαθά που σου χάρισα καρά διάφορους καιρούς και τρόπους και να μη θελήσεις να Με παραιτήσεις και να αγαπήσεις άλλους θεούς ψευδώνυμους επειδή όμως από τις ευεργεσίες να Με γνωρίσεις δε θέλησες ως αχάριστος για τούτο γνώρισέ Με τώρα απότις παιδείες και τιμωρίες που σου έδωσα από τις οποίες δε μπορεί κανείς να σε λυτρώσει από τους ψευδώνυμους κείνους τους θεούς σου και εκ τούτο δες καλά πως μόνος Εγώ είμαι ο αληθής Θεός ο εν Τριάδι θεωρούμενος και έξω από Εμένα άλλος δεν είναι.

Αχ! Φοβούμαι, φοβούμαι μήπως τα ίδια ελγκτικά λόγια έχει δίκιο ο Θεός να λέει τώρα και σε μας τους Χριστιανούς το διαλεγμένο λαό Του γιατί εσύ χριστιανέ αφήνεις Εμένα και τρέχεις στους μάγους και μάγισσες όταν ακολουθήσει ασθένεια σε σένα ή στη γυναίκα και τέκνα και συγγενείς σου αλλά δες καλά πως αυτοί δε θα σε βοηθήσουν γιατί Εγώ μόνος είμαι ο αληθής Θεός που δύναμαι να σε βοηθήσω κι εσύ χριστιανέ παραιτείς Εμένα και καταφεύγεις και στους άρχοντες να σε υπερασπιστούν για την ανάγκη σου; αλλά δες καλά πως στους άρχοντες δεν υπάρχει καμιά σωτηρία μη πεποίθατε επ’ άρχοντας επί υιούς ανθρώπων οις ουκ έστι σωτηρία –ρμε΄/145ος – γιατί Εγώ μόνος είμαι ο αληθής Θεός που σώζω και απολλύω. Εσύ χριστιανέ αποστατείς από Μένα το Θεός σου και τρέχεις ξοπίσω από τις επιθυμίες της σαρκός σου; αλλά δεν καλά πως αυτή η αποστασία αθ αποβεί στο όλο ύστερο πικρή σε σένα επειδή θα σε κοάσω γι’ αυτήν αιωνίως και λοιπόν επειδή δείτε πως Εγώ είμαι μόνος ο αληθής Θεός και βοηθός σας σε άλλο μην ελπίζετε κανένα παρά σε Μένα και σε άλλο μην καταφεύγετε παρά σε Μένα γιατί όποιος αφήσει Εμένα κι ελπίσει στους ανθρώπους αυτός είναι επικατάρατος επικατάρατος άνθρωπος ος της ελπίδα έχει επ’ άνθρωπον και στηρίσει σάρκα βραχίονος αυτούς επ’ αυτόν και από Κυρίου αποστή η καρδία αυτού.

Εγώ όλα όσα κι αν κάνω για τη σωτηρία σας τα κάνω και για τούτο αν και παιδεύω τους αμαρτωλούς για τούτο τους παιδεύω για να μετανοήσουν κι ακολούθως ώστε δια της μετανοίας να τους χαρίσω τη ζωή που ναι η γνώση της ευσεβείας και η αιώνια σωτηρία και Εγώ για τούτο πληγώνω τους ατάκτους για να τους γιατρέψω και θανατώνω το σώμα για να ζωοποιήσω την ψυχή και πληγώνω τη σάρκα για να γιατρέψω το πνεύμα αφού τέτοιο είναι του φύσει αγαθού Θεού το ιδίωμα να θανατώνει για να ζωοποιήσει και να πληγώνει για να γιατρέψει αφού ο Θεός ζωοποιεί και γιατρεύει όταν οι ζωογονούμενοι και ιατρευόμενοι πάψουν και δεν πράττουν πλέον την αμαρτία που ναι θάνατος και πληγή της ψυχής και δείχνει με τα λόγια αυτά ο Θεός πως Αυτός είναι που δίνει τις συμφορές στον άνθρωπο και κανείς άλλος δε δύναται να του δώσει τέτοιες χωρίς να παραχωρήσει ο Θεός κι Αυτός πάλι είναι που ελευθερώνει τον άνθρωπο από τις συμφορές κι όχι άλλος κανείς χωρίς ο Θεός να θελήσει ουκ έστι ος εξελείται υμάς εκ των χειρών Μου.

Απορεί εδώ ο ουρανοφάντωρ γιατί πρώτα εδώ βάλλει τα λυπηρά όπως το αποκτενώ και πατάξω κι έπειτα βάλλει τα χαροποιά όπως το ζην ποιήσω και ιάσομαι; λύνοντας την απορία λέει πως τούτο γίνεται γιατί πρώτα η απόλαυση των χαροποιών γίνεται γλυκύτερη όταν πρότερα ακολουθήσουν τα λυπηρά και δεύτερον γιατί όταν προηγηθούν τα θλιβερά τότε τα επακολουθούντα χαροποιά μονιμότερα γίνονται και επειδή οι άνθρωποι κρατούν και τα φυλάττουν με όλη τους τη δύναμη ενθυμούμενοι τα πρότερα λυπηρά που έπαθαν Αυτός αλγείν ποιεί και πάλιν αποκαθίστησι έπαισε και αι χείρες Αυτού ιάσαντο.

Επειδή λοιπόν ο Θεός αποκτείνει για να μας ζωοποιήσει και πληγώνει για να μας γιατρέψει ας υπομείνουμε κι εμείς μετά ευχαριστίας τις θλίψεις και συμφορές που κατά συγχώρηση Θεού μας ακολουθούν και αφού μακάριους μας αποδεικνύουν αυτές μακάριος άνθρωπος ον ήλεγξεν ο Κύριος νουθέτημα δε Παντοκράτορος μη απεναίνου κι ο αδελφόθεος λέει μακάριος ανήρ ος υπομένει πειρασμόν ότι δόκιμος γενόμενος λήψεται τον στέφανον της ζωής γιατί ο Θεός αποκτείνει και θανατώνει τον κακώς και εν αμαρτίαις ζώντα αλλά για να τον καθαρίσει από την αμαρτωλή ζωή κι έτσι να του χαρίσει την ενάρετη και καινούργια ζωή. Και για τούτο κι εμείς ας πεθάνουμε για την αμαρτία ώστε να ζήσουμε στην αρετή κι ας θανατώσουμε της σαρκός το φρόνημα που δε δύναται να υποταχτεί στο νόμο του Θεού για να αποκτήσουμε στερεότερο στον εαυτό μας το το φρόνημα του Πνεύματος δια του οποίου προξενείται σε μας η ζωή και η ειρήνη αφού λέει ο απόστολος το φρόνημα της σαρκός έχθρα εις Θεόν αφού τω νόμω του Θεού ουχ υποτάσσεται ουδέ δύναται.

40.Χειρ και δεξιά του Πατρός ο Υιός όπως λέει κι ο προφητάναξ δεξιά Κυρίου εποίησε δύναμιν –ριζ΄/117ος- και πάλι εμού δε αντελάβετο η δεξιά Σου –ξβ΄/62ος – κι ο Ησαϊας Εγώ τη χειρί Μου εστερέωσα τον ουρανόν και η χειρ Μου εθεμελίωσεν την γηνκαι το αρώ εις τον ουρανόν την χείρα Μου όμοιο με του προφητάνακτος υψωθήτω η δεξιά Σου –πη΄/88ος – γιατί έπρεπε κατά το ανθρώπινο να υψωθεί ο Χριστός ο Υιός του ανθρώπου που ήταν η δεξιά του Πατρός κατά τη θεότητα και δείχνει με τα λόγια αυτά ο Πατήρ πως ο Χριστός καθό δεξιά Του εγεννήθη Θεός εκ μόνου Θεού ομοούσιος τω Πατρί και μιας και της αυτής δυνάμεως και εξουσίας και κυριότητος με Τον γεννήσαντα Αυτόν Πατέρα γιατί το ομούμαι τη δεξιά Μου τούτο φανερώνει επειδή οι άνθρωποι συνηθίζουν πάντοτε να ομνύουν στο μεγαλύτερο ο Θεός όμως δεν έχει μεγαλύτερό Του στον οποίο έπρεπε να ομώσει για τούτ ο ορκίστηκε στον ομοούσιό Του Υιό δηλαδή στον εαυτό Του τω Αβραάμ επαγγειλάμενος ο Θεός επί κατ’ ουδενός είχε μείζονος ομόσαι ώμοσε καθ’ Εαυτού αφού ο Υιός χαρακτήρ της υποστάσεώς Του και εικών απαράλλακτός Του όλο στον Εαυτό Του δείχνοντας τον Πατέρα κι όχι μόνο ομοούσιο δείχνει ο Πατήρ τον Υιό με τα λόγια αυτά αλλά και συναϊδιο με τον Εαυτό Του και ζώντα στον αιώνα κι όλα αυτά θα γίνουν όταν τιμωρήσω τους Ιουδαίους εσάς επειδή και σεις βρίσατε και ατιμάσατε τη δεξιά Μου δηλαδή Τον ομοούσιό Μου Υιό σταυρώνοντάς Τον ώστε με την τιμωρία αυτή να γνωρίσετε πως Εγώ με τη δική Μου τη θέληση έκανα ώστε να ταπεινωθεί ο Υιός Μου μέχρι σταυρού και θανάτου για τη σωτηρία σας που Τον αποστραφήκατε και δε δεχτήκατε ούτε και Τον πιστέψατε.

41.Μάχαιρα εδώ ο Θεός λέει την τιμωρητική Του τη δύναμη γιατί η αισθητή μάχαιρα άρμα πολεμικό και εκδικητικό εχθρών ενώ του Θεού αόρατη και πνευματική εμεθύσθη η μάχαιρά Μου εν ουρανώ και αυτή λοιπόν τη μάχαιρα δηλαδή την τιμωρητική τη δύναμη ο Θεός θα παροξύνει και στιλβώσει σαν αστραπή και δείχνει με το παροξύνει πως είναι λαμπρή και επιφανής και σε όλους φανερή και τότε ανθέξεται κρίματος η χείρ Του επειδή ο Πατήρ κρινεί ουδένα αλλά την κρίσιν πάσαν δέδωκε τω Υιώ αφού Αυτόν ονομάζει χείρα Του ώστε πάντες να τιμούν τον Υιό καθώς τιμούν και τον Πατέρα και εξουσία Του έδωσε και κρίσιν ποιείν αλλά ποιο κρίμα έκρινε ο Υιός; Εκείνο που είπε ο ίδιος στο ευαγγέλιο νυν κρίσις εστι του κόσμου τούτου νυν ο άρχων του κόσμου τούτο εκβληθήσεται έξω γιατί ο Υιός του Θεού κατέκρινε και νίκησε τις αόρατες δυνάμεις των δαιμόνων και τον πρωτοστάτη τους διάβολο και μας ελευθέρωσε από την τυραννία τους.

42.Τα λόγια αυτά εδώ επληρώθηκαν στους εσχάτους χρόνους όταν οι Ρωμαίοι κατάκαψαν τα Ιεροσόλυμα και θανάτωσαν τους Ιουδαίους εν στόματι μαχαίρας επειδή οι Ιουδαίοι αρνήθηκαν τη βασιλεία του Ιησού Χριστού και προτίμησαν του Καίσαρος της Ρώμης ουκ έχομεν βασιλέα ειμή Καίσαρα λέγοντας για τούτο τους παρέδωσε ο Θεός στο βασιλέα που αγάπησαν και για τούτο μέθυσαν τα βάλη κι οι σαϊτες του Θεού από το αίμα κι η μάχαιράτου έφαγε και χόρτασε από κρέατα και σαϊτες Θεού και μάχαιρα οι σαϊτες και τα μαχαίρια των Ρωμαίων επειδή κατά παραχώρηση Θεού πολεμούσαν και φόνευαν τους Ιουδαίους οι Ρωμαίοι με τις σαϊτες και τις μάχαιρές τους καθώς και τα στρατεύματα του Κύριου βασιλέως Περσών που αφάνισαν τη Βαβυλώνα κι οπλομάχους δικούς Του ονομάζει ο Κύριος επειδή κατά δική Του παραχώρηση κινήθηκαν εναντίον της Βαβυλώνος Εγώ συντάσσω και Εγώ άγω αυτούς γίγαντες έρχονται πληρώσαι τον θυμόν Μου χαίροντες άμα και υβρίζοντες Κύριος και οι οπλομάχοι Αυτού. Προσωποποιία εδώ μεταχειρίζεται ο λόγος εδώ γιατί λέει πως οι σαϊτες θα μεθύσουν με αίμα κι η μάχαιρα θα φάει κρέατα σα να ταν έμψυχα και ζωντανά και των εμψύχων ίδιο να μεθάνε και να τρώνε και όχι των αψύχων κι ναισθήτων.

Νοούνται όμως αυτά και αλληγορικώς γιατί βέλη του Θεού οι κολάσεις και τιμωρίες κατά τον ουρανοφάντορα και μάχαιρα ο λόγος του Θεού και την μάχαιραν του Πνεύματος ό εστι ρήμα Θεού. Ώστε αυτά τα μοητά βέλη μέυσαν από αίμα δηλαδή από δύναμη παθών κι ομοίως κι η νοητή μάχαιρα του Θεού έτρωγε κρέατα αφού όταν ο Υιός και Λόγος του Θεού ήρθε επί της γης κι έγινε άνθρωπος κατέφαγε τα πάθη και τα έργα της σαρκός μας που γίναμε σάρκα και πνεύμα δεν κατοικούσε μέσα μας ου μη καταμείνη το πνεύμά Μου εν τοις ανθρώποις τούτοις δι το είναι αυτούς σάρκας δηλαδή γιατί έχουν φρόνημα σαρκικό κι ήρθε λοιπόν ο Θεός Λόγος και κατέφαγε και καταδαπάνησε το φρόνημα της σάρκας μας μέσα μας και πνευματικούς μας απεργάστηκε αντί σαρκικούς κι ομοίως κατέφαγε ο Λόγος του Θεού και τα κρέατα από κεφαλής αρχόντων εθνών και κεφαλή αρχόντων ο διάβολος κι άρχοντες εθνών οι δαίμονες οι υποτασσόμενοι σ’ αυτόν τους οποίος εξενεύρισε η μάχαιρα του Θεού εν τη ημέρα εκείνη απάξει ο Θεός την μάχαιραν την αγίαν και την μεγάλη  και την ισχυράν επί τον δράκοντ όφιν φεύγοντα επί τον δράκοντα όφιν σκολιόν κι ανελεί τον φράκοντα αφού σαρκώθηκε ο Λόγος του Θεού ζων κι ενυπόστατος ο τομώτερος υπέρ πάσαν μάχαιραν δίστομον και καταπολέμησε τις αόρατες δυνάμεις εξαλείφοντας στο σταυρό το εναντίον μας χειρόγραφο και καθείλε και αφάνισε πάσα αρχή και εξουσία και δύναμη και έτσι μας ελευθέρωσε από τη νοητή σκλαβιά τους.

43.Χαράς ευαγγέλια τα λόγια αυτά επειδή αληθώς ευροσύνης υπόθεση έγινε και θυμηδίας πνευματικής να σηκωθούν οι πονηρές των δαιμόνων δυνάμεις και να καταργηθεί ο μισόκαλος διάβολος κι ακολούθως να ελευθερωθούν οι άνθρωποι από την παλαιά τυραννίδα και να ανοίξει μια νέα στράτα και πολιτεία θεοσεβείας και αρετής σε όλους εκείνους που προστρέχουν στο Θεό διαμέσου του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού και για τούτο κι ευφραίνονται οι ουρανοί και χαίρουν οι άγγελοι και σκιρτούν πάσες οι υπερκόσμιες δυνάμεις επειδή είδαν πως η παλιά έχθρα διαλύθηκε κι η ειρήνη πάνω στη γη βραβεύτηκε κι οι επίγειοι έγιναν πολίτες ουράνιοι κι η γη ενώθηκε με τον ουρανό κι από αυτό από υπερβολική τους χαρά προσκυνούν όλοι την αήττητη δύναμη του σαρκωθέντος Δεσπότου ευχαριστώντας και δοξολογώντας Τον για την άπειρη αγαθότητα και ευσπλαχνία που έδειξε στο πλάσμα Του γιατί αν χαρά γίνεται εν τω ουρανώ επί ενί αμαρτωλώ μετανοούντι πόσω μάλλον χαρά έγινε εν τω ουρανώ για την ευεργεσία και σωτηρία τόσων και τόσων ανθρώπων; Άμα Αυτώ νοείται τω Χριστώ που απείλησε τα προειρημένα.

Λαός εδώ ο ιουδαϊκός που πίστεψε στον αληθή Θεό κι έθνη τα λοιπά γένη των ανθρώπων που προσκύνησαν ψευδώνυμους θεούς και είδωλα και επειδή λοιπόν από τους Ιουδαίους από τους Ιουδαίους πίστεψαν πολλές μυριάδες στο Δεσπότη Χριστό ενώ από τα έθνη οι περισσότεροι όμως παρέδωσαν σ᾽αυτά οι Ιουδαίοι τη διδασκαλία της πίστεως αφού από αυτούς κατάγονται οι θείοι απόστολοι που το ευαγγέλιο σε πάντα τα έθνη κήρυξαν και τούτου χάριν αυτά προφητεύοντας εδώ ο προφήτης είπε ευφράνθητε έθνη μετά του λαού Αυτού δηλαδή του πιστού εξ Ιουδαίων και ενισχυσάτωσαν αυτούς πάντες άγγελοι Θεού δηλαδή ας τους ενδυναμώσουν  όλοι οι άγγελοι του Θεού.

Γιατί ο Σωτήρ ημών γεννήθηκε και χορός αγγέλων υμνούσε τη θεία φιλανθρωπία κραυγάζοντας δόξα εν υψίστοις Θεώ και επί γης ειρήνη εν ανθρώποις ευδοκία και την  άσπορη πάλι σύλληψη του Θεού Λόγου Γαβριήλ ο αρχάγγελος ευαγγέλισε κι όταν ο Κύριος επί του όρους νίκησε το διάβολο άγγελοι προσήλθον και διηκόνουν Αυτώ και στο πάθος ήταν παρόντες στο Σωτήρα και όταν στον κήπο αγωνίασε και ίδρωσε άγγελος ήρθε απ᾽ουρανού ενισχύων Αυτόν αλλά και στον τάφο άγγελοι παρακάθησαν μετά την Ανάσταση και στις μυροφόρες έλεγαν τι ζητείτε Τον ζώντα μετά των νεκρών και στην Ανάληψη του Κυρίου έλεγαν στους αποστόλους τι εστήκατε βλέποντες εις τον ουρανόν; Ούτος ο αναληφθείς αφ᾽υμών εις τους ουρανούς Ούτος ελεύσεται πάλιν ον τρόπον εθεάσασθε Αυτόν πορευόμενον εις τον ουρανόν και στον Κορνήλιο άγγελος φάνηκε και μήνυσε τα κατά τον Πέτρο και ο απόστολος των εθνών είπε στους εν τω πλοίω ότι φάνηκε άγγελος Κυρίου σ᾽αυτόν και για τούτο κι αλλαχού είπε ουχί πάντες εισί λειτουργικά πνεύματα εις διακονίαν αποστελλόμενα δια τους μέλλοντας κληρονομείν σωτηρίαν;

Κι αν και ο Κύριος ήρθε προηγουμένως για τα απολωλότα πρόβατα του οίκου Ισραήλ καθώς είπε ο ίδιος και άλλα πρόβατα έχω ά ουκ έστιν εκ της αυλής ταύτης κακείνα Με δει αγαγείν και της φωνής Μου ακούσουσι και γενήσεται μία ποίμνη Είς ποιμήν κι άλλα προβατα τα έθνη που δε γνωρίζουν τον αληθή Θεό αλλά λατρεύουν στα είδωλα και για τούτο είπε ο απόστολος ίνα του δυο λαούς κτίση εν Εαυτώ εις ένα καινόν άνθρωπον ποιών ειρήνην και αποκαταλλάξη τους αμφοτέρους εν ενί Πνεύματι προς τον Πατέρα και για τούτο κι αντί ευφράνθητε είπε ενοποιήσατε έθνη λαούς και λαόν Αυτού κι επειδή γράφεται άλλως ενισχυσάτωσαν Αυτώ πάντες υιοί Θεού για τούτο υιούς Θεού θα νοήσεις τους αγίους αποστόλους και τους διαδόχους τους αρχιερείς και διδασκάλους της εκκλησίας αφού αυτοί ενδυναμώνουν το λαό των χριστιανών με τις διδασκαλίες και τις ερμηνείες της θείας ΑΓ.

Είπε ο Κύριος στο ευαγγέλιο προς τους Ιουδαίους διαλεγόμενος και υμείς πληρώσατε το μέτρον των πατέρων υμών όφεις και γεννήματα εχιδνών πώς φύγετε από της κρίσεως της γεέννης; Για τούτο αποστέλλω εις υμάς προφήτας και σοφούς και γραμματείς και εξ αυτών αποκτενείτε και σταυρώσετε και εξ αυτών μαστιγώσετε εν ταις συναγωγαίς υμών και διώξετε από πόλεως εις πόλιν όπως αν έλθη εφ᾽ημάς παν αίμα δίκαιον εκχυνόμενον επί την γην από του αίματος του Άβελ του δικαίου έως του αίματος Ζαχαρίου υιού Βαραχίου ον εφονεύσατε μεταξύ του ναού και του θυσιαστηρίου αμήν αμήν λέγω υμίν ότι ήξει πάντα ταύτα επί την γενεάν ταύτην.

Το αίμα λοιπόν των παραπάνω ειρημένων υιών Θεού προφητών δηλαδή και σοφών και αποστόλων που φονεύτηκαν υπό των Ιουδαίων αυτό εκδικείται με τις τιμωρίες και φόνους που έλαβαν οι Ιουδαίοι κατά διαφόρους καιρούς και μάλιστα μετά την Ανάληψη όταν οι Ρωμαίοι τα Ιεροσόλυμα κατέκαψαν και το ναό καταγκρέμισαν και τους Ιουδαίους σκλάβωσαν που εξόριστοι από την πατρίδα τους πλανώνται δω και κει σε διαφόρους τόπους άτιμοι και καταφρονεμένοι και έτσι έλαβαν ανταπόδομα για τους φόνους και κακά που έδειξαν στους αγίους και μάλιστα και εξαιρέτως στον Άγιο των Αγίων Χριστό.

Κι αφού είπε ο προφήτης παραπάνω για τους πιστούς στο Χριστό Ιουδαίους τώρα λέει εδώ και για την τιμωρία που μέλλουν να λάβουν οι άπιστοι Ιουδαίοι κι υιοί Θεού εδώ οι άγιοι που θανάτωσαν οι μιαίφονοι και για ναψ αφήσω σ᾽ένα μέρος τους φόνους των προφητών και του Δεσπότου Χριστού το σταυρικό θάνατο οι Ιουδαίοι με πέτρες φόνευσαν τον καλλίνικο Στέφανο και με ξύλο θανάτωσαν τον αδελφόθεο Ιάκωβο και με μάχαιρα ο Ηρώδης αποκεφάλισε τον άλλο Ιάκωβο αδελφό του Ιωάννου και πολλούς φόνους τολμησαν άλλους και τα σπίτια των χριστιανών διάρπασαν και την αρπαγήν των υπαρχόντων υμών μετά χαράς προσεδέξασθε αλλά  και πάλι προς Θεσσαλονικείς μιμηταί εγένεσθε των αγίων των εν τη Ιουδαία τα γαρ αυτά και υμείς επάθετε υπό των ιδίων συμφυλετών καθάπερ εκείνοι υπό των Ιουδαίων και των τον Κύριον αποκτεινάντων Ιησούν και τους ιδίους προφήτας και ημάς εκδιωξάντων και Θεώ μη αρεσκόντων και πάσι ανθρώποις εναντίωνκι αυτά κι ο Κύριος έλεγε ελέγχοντας στην παραβολή του αμπελώνος δηλαδή ότι από τους δούλους ον μεν έδειραν ον δε απέκτειναν ον δε ελιθοβόλησαν και τούτου χάριν τους διέσπειρε ο Θεός σ᾽όλη την οικουμένη και τώρα πλανώνται χωρίς ιδία πόλη και χωρίς βασίλειο πλέον και χωρίς ιεροσύνη!

Τούτο το ρητό δηλώνει πως καθάρισε Κύριος τη γη των Ιεροσολυμων από τα άιματα των προφητών και του Δεσπότου Χριστού και των αποστόλων Του που έδωσαν εξαιτίας των αιμοβόρων Ιουδαίων και καθάρισε τη γη αυτή δια μέσου των ρωμαϊκών στρατευμάτων που την κατέκαψαν και την πόλη των Ιεροσολύμων καταγκρέμισαν και τόσο την κατεδάφισαν ώστε έσπειραν αλάτι γιατί από τις πολλές αμαρτίες τους και μάλιστα σαρκικές και από τις αιματοχυσίες και φόνους κι αυτή η γη στην οποία κατοικούσαν μολύνθηκε και φθάρηκε και έγινε κάθαρτη και κατοικητήριο δαιμόνων αποκαθίσταται αφού καθώς ένς τόπος και σπίτι που ενεργούνται αρετές και έργα καλά και άγιοι κατοικούν εκεί μέσα ο τόπος αυτός λοιπόν αγιάζεται και χαριτώνεται και χαίρονται να πλησιάζουν εκεί άγγελοι έτσι κι ένας τόπος ή σπίτι όπου ενεργούνται αμαρτίες και έργα κακά κι ο τόπος μολύνεται και το σπίτι αγριέυει και κει παραμονεύουν και ενεργούν δαίμονες δείχοντας διάφορα φαντάσματα γιατί κατά κάποιο τρόπο αφιερώθηκε κι έγινε τόπος οικείος δαιμόνων ο τόπος και το σπίτι εκείνο δια της πράξεως δαιμονικών έργωνκαι για τούτο κι η ΑΓ λέει πως από τις αμαρτίες των ανθρώπων προ του κατακλυσμού φθάρηκε η γη εναντίον του Θεού και για τούτο αν κάτι άλλο δε φοβίζει τους χριστιανούς να μην αμαρτάνουν ούτε η φοβερή κρίση του Θεού ούτε κι η αιώνια κόλαση ας τους φοβίσει τουλάχιστον πως με τις αμαρτίες που κάνουν κατασταίνουν το σπίτι τους και τον τόπο εκείνο κατοικία του σατανά και οι δαίμονες προχωρούν εκεί κι ενεργούν και φαντασίες διάφορες δείχνουν στους εγκατοίκους τους ώστε πολλάκις εκ της επηρείας τους συμβαίνει να μένου  πολλά σπίτια ακατοίκητα.

Νοείται κι αλληγορικώς το ρητό πως η γη δηλαδή το σώμα μας εκ γης πλασθέν που γη ει και εις γην απελεύση αυτό ήταν πρότερα ακάθαρτο και μολυσμένο τόσο με την προπατορική αμαρτία του Αδάμ όσο και με τις προαιρετικές αμαρτίες μας κι έπειτα όμως καθαρίστηκε διαμέσου του αγίου Βαπτίσματος και δια της κοινωνίας του παναχράντου σώματος και αίματος του Κυρίου και έτσι εμείς οι βαπτισμένοι χριστιανοί ορθόδοξοι που καθαριστήκαμε από τα πρότερα πάθη κι αμαρτίες μας γίναμε γη καθαρή και πρέπει να μη βλαστάνουμε πλέον άκανθες και τριβόλους δηλαδή αμαρτίες και πάθη αλλά να καρποφορούμε στο Θεό καρπούς αρετών σε 30 και 60 κι 100 αφού αν έτσι κάνουμε χαριτωνόμαστε και γη αγία κάνουμε το σώμα μας λύσον το υπόδημα εκ των ποδών σου ο γαρ τόπος εν ώ συ έστηκας γη αγία εστι. Αλλά τι λέω; Και κατοικία γινόμαστε του Πατρός και του Υιού και του αγίου Πνεύματος της υπερουσίου και ζωοποιού Τριάδος εάν τις αγαπά Με τον λόγον Μου τηρήσει και ο Πατήρ Μου αγαπήσει αυτόν και προς αυτόν ελευσόμεθα και μονήν παρ᾽αυτώ ποιήσομεν.

Αν όμως βλαστήσει η γη δηλαδή το σώμα μας αμαρτίες και πάθη γίνεται ακάθαρτο και κατοικία ενεργείας διαβόλου και για τούτο κατά άλλο τρόπο δεν καθαρίζεται πάρεξ με νηστεία και αγρυπνία και δάκρυα και εγκράτεια και λοιπά έργα μετανοίας και προ πάντων με την αποχή των κακών και αληθή εξομολόγηση και με διάφορες ασθένειες και εξωτερικές περιστάσεις πολέμους και θανατικά και διωγμούς και σεισμούς και κακοπάθειες και με την υπομονή πάντων τούτων κι ευχαριστία ακόμη.

Αυτή η ερμηνεία της δευτέρας ωδής αγαπητοί αδελφοί και διηγείται η ΑΓ πως ο προφήτης αφού την εκφώνησε στους πρεσβυτέρους και αρχηγούς των 12 φυλών ο ίδιος τη λάλησε μαζί με τον Ιησπύ του Ναυή και σε όλο το λαό του Ισραήλ για να τη θυμούνται και να μη παραβαίνουν τις εντολές του Κυρίου και έγραψε Μωυσής την ωδήν ταύτην εν τη ημέρα εκείνη και εδίδαξεν αυτήν τους υιούς Ισραήλ και προσήλθε και ελάλησε πάντας τους λόγους του νόμου τούτου εις τα ώτα του λαού αυτός και ο Ιησούς ο του Ναυή.

ΜΙΧΑΗΛ ΤΣΑΚΙΡΑΚΗΣ

ΘΕΟΛΟΓΟΣ ΓΥΜΝΑΣΙΑΡΧΗΣ

ΠΗΓΗ: ΔΡΑΜ 2017