Ένα από τα θεολογικότερα τροπάρια του Κανόνος του Ακαθίστου, που μας εισάγει στη μυστική θεολογία είναι το β΄ τροπάριο της στ΄ ωδής: «Παστὰς τοῦ Λόγου ἀμόλυντε*, αἰτία τῆς τῶν πάντων θεώσεως,* χαῖρε πανάχραντε…» Σε μετάφραση: «Χαίρε, Πανάχραντε, γιατί αναδείχθηκες το αμόλυντο νυφικό κρεβάτι,  που πάνω σ’ αυτό συνήψε τους γάμους του ο σαρκωθείς Λόγος, κι έτσι γίνηκες η θεωτική αιτία όλου του κόσμου…»

Δεν είναι μόνο οι ποιητικές εξάρσεις και ο ένθεος λυρισμός, που κινάνε την πένα του ιερού υμνογράφου, αλλά και η καρδιά του, που φλογίζεται από θείο έρωτα και ανάγεται  σε μυστικές σφαίρες ενθέου θεολογίας. Χαιρετίζει την πανάχραντη Κόρη, την οποία παραβάλλει με παστάδα (νυφικό θάλαμο), στην οποία ο ουράνιος Νυμφίος συνεζεύχθη την Εκκλησία. Ως  νύμφη του Χριστού η Εκκλησία ενώθηκε μυστικά και αγάπησε  το σώμα Του και την άφθορο σάρκα Του. Παστός (ο) και παστάς (η) είναι ο νυφικός θάλαμος, το νυφικό κρεβάτι. Στην Κρητική διάλεκτο λέγεται μπάστος ή μπαστός, και γίνεται  μεγάλη ιεροτελεστία πριν από τον γάμο στο στόλισμα του μπάστου, με μαντινάδες και τραγούδια, που έχουν περιεχόμενο την όλη γαμήλια διαδικασία, το ξεκίνημα της νέας ζωής των μελλονύμφων και το στερέωμα του ανδρογύνου, με πολλές ευχές: «σαν τον βάτο να ριζώσει, σαν τον πλάτανο ν’ απλώσει» κ.π.ά. Η λέξη «παστάς» είναι πλουσιότατη σε εκκλησιαστικούς συμβολισμούς και χρησιμοποιείται από την υμνογραφία σε πολλές περιπτώσεις, όπως για παράδειγμα το Πάσχα, όπου ο Τάφος του Χριστοῦ αναδείχνεται «Ὡς ζωηφόρος, ὡς παραδείσου ὡραιότερος ὄντως καὶ παστάδος πάσης βασιλικής, λαμπρότερος…., ἡ πηγή της ἡμῶν ἀναστάσεως», σε παραβολές, όπως των Δέκα Παρθένων, των Βασιλικών γάμων κ.λ.π.

Στους γάμους του Χριστού με την Εκκλησία της οποίας τύπος είναι η Θεοτόκος, «βλέπει ο ποιητής τη θέωση του κόσμου, της οποίας την αιτία αποδίδει στην περίσεμνη Κόρη. Γιατί στην ένωση Θεού και ανθρώπου που έγινε στην ολοκάθαρη μήτρα της, γεννήθηκε η νέα πλάση, η πνευματική ανακαίνιση της κτίσεως, η οποία προβάλλει από την Παρθένο αγλαϊσμένη και άφθαρτη, χωρίς την ακαθαρσία και τη μελάνωση της φθοράς, αστράφτουσα την φωτοειδή αίγλη της θείας ενέργειας.

»Γίνεται άνθρωπος ο Θεός και θεοποιείται ο άνθρωπος. Κατεβαίνει στη γη ο Πλάστης και ανεβαίνει στον ουρανό το πλάσμα Του. Όλα αυτά δεν θα γίνονταν, αν δεν υπήρχε ο τόπος της συναντήσεως, τον οποίο καθόρισε η απειρόσοφη πρόνοια του Θεού, η παστάδα η ολοκάθαρη και αγνή για να τελεσθούν οι γάμοι του κόσμου με τον Θεόν», η μήτρα της αειπαρθένου Θεοτόκου  (Βλ.: Ανδρ. Θεοδώρου, ΧΑΙΡΕ ΝΥΜΦΗ ΑΝΥΦΕΥΤΕ).

Σ’ ένα στίχο της δ΄ Στάσης των Χαιρετισμών η Εκκλησία βλέπει την ένωση των πιστών με τον Κύριο σαν ένα γάμο πνευματικό, γι’  αυτό και έκθαμβος ο υμνογράφος ανακράζει: «Χαῖρε παστὰς ἀσπόρου νυμφεύσεως· χαῖρε, πιστοὺς Κυρίῳ ἁρμόζουσα». Μετάφραση: «Χαίρε, Παναγία, συ που είσαι η παστάδα πάνω στην οποία τελέστηκε η άσπορη γαμική συνάφεια· χαίρε, συ που αρμόζεις, οντολογικά, τους πιστούς με τον Κύριο».

Εικόνες από παστάδες και γάμους, που εξυπονοούν  γαμική ένωση, παρμένες από την ανθρώπινη συμβίωση είναι συνηθισμένες στη σωτηριολογική διάσταση του ευαγγελίου. Η αναγωγή στο πνευματικό επίπεδο της εσχατολογικής πληρότητος είναι προφανής, ήδη από την Παλαιά Διαθήκη, όπως προτυπώνεται  στο «Άσμα Ασμάτων», αλλά και η μεταμόρφωση του σαρκικού έρωτα σε πνευματικό θείο έρωτα είναι επίσης πρόδηλος. Γράφει ο Άγιος Ιωάννης ο Σιναϊτης στην Κλίμακά του: «Εἷδα ψυχὲς ποὺ ἔρρεπαν μὲ μανία στοὺς σαρκικοὺς ἔρωτες. Αὐτὲς, λοιπὸν, ἀφοῦ ἔλαβαν ἀφορμή μετανοίας ἀπὸ τὴ γεύση τοῦ ἁμαρτωλοῦ ἔρωτος, μετέστρεψαν αὐτὸν τὸν ἔρωτα σὲ ἔρωτα πρὸς τὸν Κύριον. Ἔτσι ξεπέρασαν ἀμέσως κάθε αἴσθημα φόβου καὶ ἐκεντρίσθηκαν στὴν ἄπληστη ἀγάπη τοῦ Θεοῦ» (Λόγος ε΄.6).

Τη λαχτάρα των πιστών, που βιώνουν υπαρξιακά όλη την περίοδον αυτή του Κατανυκτικού Τριωδίου ως πορεία προς το Σταυρώσιμο και Αναστάσιμο Πάσχα, βλέπομε να κορυφώνεται στους Όρθρους της Μεγάλης Εβδομάδος ήδη από την εσπέρα της Κυριακής των Βαϊων. Ο ορθόδοξος πιστός βλέπει με περιπάθεια στημένο και στολισμένο τον νυμφώνα της Βασιλείας και αναλογίζεται: «Τὸν νυμφῶνα σου βλέπω, Σωτὴρ μου, κεκοσμημένον καὶ ἔνδυμα οὐκ ἔχω, ἵνα εἰσέλθω ἐν αὐτῶ· (και ικετεύει:) λάμπρυνόν μου τὴν στολὴν τῆς ψυχῆς, φωτοδότα, καὶ σῶσόν με» (Ἐξαποστειλάριον).

Όπως το φυσικό αποτέλεσμα του γάμου είναι η γέννηση τέκνων έτσι και το φυσικό αποτέλεσμα  από την μυστική ενότητα των ψυχών με τον Χριστό είναι «το να γίνουν ομοιόμορφοι προς την ένδοξη εικόνα Του, ώστε να είναι Εκείνος πρωτότοκος μεταξύ πολλών αδελφών, που θα είναι όμοιοί Του» (Ρωμ.8.29). Όλος ο αγώνας μας έγκειται στο να αγαπήσομε τον Νυμφίον Χριστόν, κρατώντας αναμμένες τις λαμπάδες των αρετών, «ἵνα, ὡς αἱ φρόνιμοι τοῦ Κυρίου παρθένοι ἕτοιμοι εἰσέλθωμεν συν αὐτῷ εἰς τοὺς γάμους».

Στο άχραντο μυστήριο της ενανθρωπήσεως του Υἱοῦ του Θεού, όπως λειτούργησε στην πάναγνο Θεοτόκο, έχομε την ένωση του Θεού με τον άνθρωπο και τον κόσμο. Σ’ αυτήν τελείται το μυστήριο της Εκκλησίας και στην άσπιλη μήτρα της, όπου, ως εις παστάδα αμόλυντον, η Θεοτόκος αρμόζει τους πιστούς με τον Νυμφίο Χριστόν. Δεν έχομε παρά να σβήσομε τους γήινους έρωτές μας και να αυξήσομε τον έρωτά μας προς τον Νυμφίο Χριστόν «ἐν ἀρεταῖς ἐκλάμποντες καὶ πίστει ὀρθῇ».