ΘΕΟΛΟΓΟΙ ΚΡΗΤΗΣ - THEOLOGOI-KRITIS.SCH.GR

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΣΤΟΥΣ 150 ΨΑΛΜΟΥΣ ΤΟΥ ΠΡΟΦΗΤΑΝΑΚΤΟΣ ΔΑΒΙΔ

ΚΑΘΙΣΜΑ ΙΑ΄

ΨΑΛΜΟΣ ΟΖ΄-77

Συνέσεως τω Ασάφ.

Ο παρών επιγράφεται συνέσεως επειδή είναι χρεία να έχουν σύνεση όσοι τον αναγινώσκουν για να γνωρίσουν ποιος είναι κείνος που λαλεί εδώ και σε ποιους και ποιος είναι ο αναφερόμενος εδώ νόμος γιατί ο λαλών είναι ο προφήτης ως εκ προσώπου του Χριστού και κείνοι στους οποίους λαλεί οι πιστοί χριστιανοί και νόμος ο ευαγγελικός.

1.Λέει ο προφήτης Ζαχαρίας και καταφεύξονται έθνη πολλά επί Κύριον εν τη ημέρα εκείνη και έσονται αυτώ εις λαόν και λαό ονομάζει εδώ τον χριστιανικό και νόμο τον ευαγγελικό για τον οποίο είπε ο Ησαΐας εκ Σιών εξελεύσεται νόμος και Λόγος Κυρίου εξ Ιερουσαλήμ και κρινεί αναμέσον των εθνών.

Κλίνατε νοείται αντί απλώς υποβάλλετε ή μεταθέσατε τα αυτιά σας από τα ανωφελή ακούσματα στα κηρύγματα του ευαγγελίου.

2.Τούτο το ρητό είναι προφητεία των παραβολών που είπε ο Κύριος στα ευαγγέλια γιατί λέει ο ευαγγελιστής αναφέροντας αυτολεξεί το ρητό ταύτα πάντα ελάλησε ο Ιησούς εν παραβολαίς τοις όχλοις και χωρίς παραβολής ουκ ελάλει αυτοίς όπως πληρωθεί το ρηθέν δια του Προφήτου λέγοντος ανοίξω το στόμα Μου εν παραβολαίς ερεύξομαι κεκρυμμένα από καταβολής κόσμου –ΚΔ. Και προβλήματα εδώ ονομάζει τις ίδιες παραβολές κι αντί προβλήματα είπε κρυμμένα ο ευαγγελιστής προσέχοντας στο εβραϊκό κείμενο που και τούτο και κείνο δηλώνει επειδή όλες οι ευαγγελικές παραβολές κρυμμένη είχαν την αλήθεια κι από δω κι αινίγματα λέγονται αλλά και το απαρχής που λέγεται δω από καταβολής κόσμου είπε ο ευαγγελιστής προσέχοντας και κατά τούτο στο κείμενο του εβραϊκού και το φθέγξομι ερεύξομαι είπε ο ευαγγελιστής που είναι σχεδόν ένα με το φθέγξομαι.

3.Τα όσα εδώ δεν αναφέρεται στα προβλήματα αλλά λαμβάνεται καθαυτό θαυμαστικώς αντί πόσα ακούσαμε τόσο παρά των διδασκάλων όσο και παρά της θείας ΑΓ γιατί θέλει να πει ο προφήτης πόσο πολλές ευεργεσίες ενέργησε ο Θεός στους παλαιούς Εβραίους και πόσο εξεναντίας κείνοι παρόργισαν και λύπησαν τον Θεό κι ακολούθως όσα κακά έπαθαν για τον παροργισμό τους αυτόν κι ακούσαμε είπε εκ προσώπου του ο Κύριος για το πρόσλημμα της ανθρωπότητος επειδή κι αυτός ως άνθρωπος τα άκουσε καθώς και μεις και τα γνωρίσαμε αντί βεβαιωθήκαμε περί αυτών και δεν ακούσαμε λέει απλώς αυτά αλλά και πληροφορηθήκαμε.

Αφού είπε παραπάνω πως ακούσαμε προσθέτουν εδώ και ότι από τους πατέρες μας και πατέρες λέει τώρα όχι κατά φύση επειδή δε μπορούμε να πούμε ότι τους δίδαξαν οι εξ εθνών πιστοί αυτά οι κατά φύση τους γονείς ειδωλολάτρες όντες και χωρίς νόμο αλλά λέει τους κατά θέση πατέρες όπως ο Μωυσής και οι λοιποί προφήτες και ιεροί συγγραφείς και προς τούτοις και οι εξηγητές τους και διδάσκαλοι του λαού καθώς είπαμε αφού των παλαιών πατέρων κείνων και προφητών Υιός ο Χριστός δια της Μητρός Του και οι απόστολοι του Χριστού και τούτων του Χριστού δηλαδή και των αποστόλων υιοί είναι όλος ο χριστιανικός λαός.

4.Οι γονείς διηγήθηκαν τα διδάγματα αυτά αμέσως στα δικά του τέκνα τους όμως δεν τα έκρυψαν κείνα που έμαθαν από τη μεταγενέτερη γενεά αλλά ομοίως κι αυτά διηγήθηκαν στου υιούς τους κείνα που έμαθαν κι έτσι πάλι οι υιοί τους τα διηγήθηκαν στους μεταγενέστερους γιατί νόμος ήταν που πρόσταζε αυτά πρόσεχε σεαυτώ...μη επιλάθη πάντας τους λόγους ους εωράκασιν οι οφθαλμοί σου και συμβιβάσεις τους υιούς σου και τους υιούς των υιών σου.

Το και οι πατέρες ημών διηγήσαντο ημίν που είπε παραπάνω ενώνεται με το απαγγέλοντες και τούτο το ουκ εκρύβη από των τέκνων αυτών είναι διαμέσου κατά σχήμα υπερβατό και τα ίδια έργα του Θεού αινέσεις και δυναστείες και θαυμάσια ονομάζει αινέσεις ως αινετά και δυναστείες ως θείας δυνάμεως δηλωτικά και θαυμάσια ως θαυμαστά και δυναστείες ονομάζει τις κατά των εχθρών δυνάμεις που έκανε ο Θεός και θαυμάσια τα θαύματα που ενέργησε ο Θεός στο δικό του λαό τα οποία θα διηγηθεί κατά μέρος.

5.Του ανέστησε μαρτύριο εν Ιακώβ είναι εξήγηση το ακόλουθο δηλαδή το νόμο έθετο εν Ισραήλ γιατί το ανέστησε σημαίνει το ίδιο που δηλώνει και το έθετο και μαρτύριο πάλι και ο νόμος ονομάζεται καθώς προειπώθηκε στον ιη΄/18^ο. Αλλά  κι ο Ιακώβ ο Ιακώβ ο ίδιος ονομάστηκε Ισραήλ που αξιώθηκε να παλαίψει με το Θεό και ποιος είναι ο νόμος αυτός; Άκουσε.

Το του εδώ είναι περιττό και νομοθέτησε τούτο ο Θεός στους Εβραίους ώστε κείνα που πρόσταξε ο Θεός στους πατέρες μας κείνοι πάλι να γνωρίσουν και να διηγηθούν στους δικούς τους υιούς.

6.Εδώ γράφει και την αιτία για την οποία διηγήθηκαν στους υιούς τους τα θαυμάσια του Θεού δηλαδή για να τα ξέρει η μεταγενέστερη γενεά. Και πάλι οι υιοί εκείνοι που μέλλουν να αναστηθούν δηλαδή να γεννηθούν από τη μεταγενέστερη γενεά αυτοί να διηγούνται αυτά στους υιούς τους κατά διαδοχή και έτσι να διαμένει η μνήμη τους αλησμόνητη.

7.Ώστε από τη διήγηση αυτή μαθαίνοντας οι μεταγενέστεροι όσα υποσχέθηκε να κάνει ο Θεός στους ελπίζοντες σ’ Αυτόν να βάλουν όλη τους την ελπίδα στο Θεό.

Ώστε οι μεταγενέστεροι μελετώντας τις προγονικές διηγήσεις να μη λησμονήσουν τα έργα του Θεού που παραπάνω ονόμασε δυναστείες Θεού και θαυμάσια και να ζητήσουν δηλαδή να ακολουθήσουν στις εντολές Του γιατί κείνος που ζητεί κάτι αυτός και στο ίχνος εκείνου ακολουθεί και γενεά ετέρα μπορεί να είναι κι οι χριστιανοί που ξέρουν όλα στην ΠΔ διηγήματα και θαυμάσια του Θεού.

8.Ώστε όπως η παλιά έτσι να γίνει κι η μεταγενέστερη γενεά. Σκολιά γιατί δεν είχε πίστη ορθή και στέρεη στις επαγγελίες του Θεού αλλά εν καιρώ περιστάσεως απιστούσε σ’ αυτές παραπικραίνουσα γιατί γόγγυζε κατά του Θεού όταν θα τύχαινε να απαντήσει καμιά δυσκολία και πειρασμό και γιατί δεν υπέφερε ούτε της άρεσε η εελυθερία από την Αίγυπτο παρά νόμιζε κιόλας προτιμότερη τη σκλαβιά στην  Αίγυπτο καθώς πάντα ταύτα διηγείται σε πολλά μέρη η βίβλος των Αριθμών –ΠΔ.

Για να μην γίνει η μεταγενέστερη γενεά σαν κι εκείνη την παλιά των Εβραίων η οποία δεν όρθωσε την καρδιά της ώστε να πιστεύει στο Θεό με απλότητα και βεβαιότητα αλλά σκολίαζε διαστάζοντας κι αμφιβάλλοντας κι ούτε φάνηκε πιστή στο Θεό και στα λόγια Του και πνεύμα εδώ η ψυχή.

9.Η φυλή λοιπόν του Εφραίμ υιού Ιωσήφ ήταν η πλέον επιτήδεια να πολεμά με τόξο κι η πλέον πολεμική και για τούτο ακολούθως και ονομαστή και μάλιστα έντιμη γιατί αυτή πρώτη δέχτηκε την κιβωτό μέσα στα σύνορα της γης της κι ομοίως και τη σκηνή του μαρτυρίου την οποία κατασκεύασε ο Μωυσής γιατί η Σηλώμ που ήταν η κιβωτός κι η σκηνή ήταν μερίδα και τόπος της φυλής του Εφραίμ κι αυτή η περιβόητη στους πολεμίους φυλή νικήθηκε για την ειδωλολατρεία της και αλλιώς νοουμένου εδώ διαμέσου της φυλής αυτής που ήταν πρώτη τότε φανερώνει και τις άλλες που παραδόθηκαν στους εχθρούς ειδωλολατρώντας όπως ιστορείται στην ΠΔ. Οι υιοί Εφραίμ λοιπόν που τέντωναν τα τόξα και χτυπούσαν με τις σαΐτες στράφηκαν δηλαδή δειλίασαν κι έδωσαν νώτα κι έφυγαν από τον πόλεμο νικημένοι και ο λόγος είναι και προφητεία για την ειδωλολατρεία που έπεσε ύστερα η φυλή αυτή γιατί αφού οι δέκα φυλές χωρίστηκαν από τη βασιλεία του Ροβοάμ υιού Σολομώντος πηγαίνοντας στη Σαμάρεια αυτή η φυλή πρωτεύουσα ανάμεσα στις δέκα έπεισε τις άλλες να στήσουν χρυσές δαμάλεις και είδωλα εκεί και να αποστατήσουν από τον αληθή Θεό και για τούτο και παραδόθηκε ομοίως με τις άλλες στους πολέμιους κι άλλοι προφήτες κατηγορούν τη φυλή αυτή γιατί στάθηκε αιτία ειδωλολατρείας στο λαό.

10.Με τα λόγια τώρα αυτά φανερώνει ποια στάθηκε η αιτία για την οποία νικήθηκαν όλες οι φυλές δηλαδή γιατί δε φύλαξαν τη διαθήκη του Θεού και διαθήκη οι συνθήκες κι υποσχέσεις που κατά διάφορους καιρούς έκανε ο Θεός μαζί τους όταν τους έφερε στη γη της επαγγελίας και νόμος οι εντολές Του.

11.Ευεργεσίες κείνες που έκανε ο Θεός στους Εβραίους δηλαδή να τους ελευθερώσει από την Αίγυπτο και να τους διαπεράσει αβρόχως από την Ερυθρά Θάλασσα κι άλλα όσα αριθμεί παρακάτω και θαυμάσια όσα θαυματούργησε ο Θεός εναντίον των Αιγυπτίων που πιο πάνω ονομάζει σημεία και τέρατα δηλαδή να μεταβάλει ποταμούς σε αίμα και να βγάλει βατράχους και να ενεργήσει παραδόξως άλλες πληγές που κι αυτές παρακάτω αριθμεί κι έδειξε ο Θεός στους μεταγενέστερους Εβραίους αυτά διαμέσου της διδασκαλίας και διηγήσεως των πατέρων τους.

12.Αυτά τα θαυμάσια έκανε ο Θεός στους πατέρες και προγόνους των μεταγενέστερων Εβραίων κι ακολούθως σημειώνει και τον τόπο που τα ενέργησε.

Η Τάνις ήταν πόλη της Αιγύπτου και καθέδρα της βασιλείας του Φαραώ για την οποία γράφεται εξέλιπον οι άρχοντες Τάνεως κι ο Μωυσής δεν αναφέρει το όνομά της ενώ ο προφητάναξ το γνώριζε από άλλο βιβλίο της ΠΔ και Χεβρών επτά έτεσιν ωκοδομήθη προ του Τανίν Αιγύπτου κλπ.

13.Έσχισε λοιπόν την Ερυθρά Θάλασσα ο Θεός και διαπέρασε τους Εβραίους και παρέστησε δηλαδή ανέστησε από το ένα και από το άλλο μέρος τα σχισμένα μέρη της θάλασσας που φούσκωναν σαν ασκός το ύδωρ αυτής τείχος εκ δεξιών και τείχος εξ ευωνύμων και συντόμως διηγείται το θαύμα εδώ κι ούτε τα θαυμάσια διηγείται ούτε κατά τάξη που έγιναν αλλά απαρατηρήτως τα ιστορεί καθώς ήρθαν στο νου του επειδή δεν είχε σκοπό να τα διηγηθεί καθώς έγιναν αλλά μόνο να ελέγξει την αχαριστία των Ιουδαίων και πρώτο θαύμα έβαλε της Ερυθράς Θαλάσσης ως παραδοξότερο από τα άλλα.

14.Λέει ο Μωυσής στην ΠΔ ο Θεός ηγείτο αυτών ημέρας εν στύλω νεφέλης δείξαι αυτοίς την οδόν την δε νύκτα εν στύλω πυρός και ο ίδιος στύλος της νεφέλης τη μέρα οδηγούσε και σκέπαζε τους Εβραίους από το καύμα του ηλίου ενώ τη νύκτα οδηγούσε και φώτιζε και τους θέρμαινε γιατί η νύχτα που είναι υγρή τους ψύχραινε.

15.Χτύπησε ο Θεός δια της ράβδου του Μωυσέως την πέτρα στην έρημο του όρους Χωρήβ και πότισε τους Εβραίους καθώς διδάσκει η βίβλος της Εξόδου και με το όνομα της αβύσσου φανέρωσε το πλήθος των υδάτων που εκ της πέτρας ανέβλυσε.

16.Τούτο που λέει εδώ που έγινε στην έρημο της Κάδδης δυο φορές ανέβλυσε ο Θεός νερό στους Εβραίους κατά διαφόρους καιρούς και τόπους τώρα στο όρος Χωρήβ όπου ο τόπος ονομάστηκε πειρασμός και λοιδόρηση γιατί πείραζαν οι Εβραίοι το Θεό δοκιμάζοντας τη δύναμή του και απιστώντας στα τόσα θαύματα που είδαν πρότερα και γι’ αυτό λοιδορούσαν κατηγορώντας τον Μωυσή που τους εξήγαγε από την Αίγυπτο στις ερήμους και δεύτερο εν Κάδδης όπου ο τόπος ονομάστηκε ύδωρα αντιλογίας γιατί αντέλεγαν οι Εβραίοι στο θεό γογγύζοντας αφού ο Θεός τους πρόσταξε δια Μωυσέως να πείθονται στα προστάγματά του και να θαρρούν σ’ αυτόν ενώ οι σκληροκάρδιοι Εβραίοι δεν προθυμοποιούνταν να πειστούν στα λόγια του και να θαρρέψουν σ’ αυτόν αλλά το σχίσιμο της Ερυθράς Θαλάσσης και των πετρών ο Θεός ουκ αμέσως αλλά δια του Μωυσέως τέλεσε.

17.Το του εδώ περιττό επειδή οι αμαρτίες που έκαναν οι Εβραίοι στην έρημο ήταν γνωστές από τα βιβλία του Μωυσέως και για τούτο ο προφήτης δεν τις αριθμεί παρά απαρατηρήτως είπε ακόμα πως ακόμη ήμαρτον και ποια ήμαρτον ακόμη; Άκουσε.

Οι Εβραίοι παρεπίκραναν το Θεό γογγύζοντας και απαρεσκόμενοι στην ελευθερία εξ Αιγύπτου όπως προειπώθηκε γενεά σκολιά και παραπικραίνουσα και πού παρεπίκραναν το Θεό; Σε τόπο ή σε γη άνυδρη και ξερή.

18.Αυτά τα ακόλουθα λόγια έως του και πυρ ανήφθη ο Μωυσής καθαρώς δεν ιστόρησε ενώ ο προφήτης εδώ έγραψε όπως κι άλλα πολλά τέτοια είτε ερανισθείς από εβραϊκά όπως προειπώθηκε είτε γιατί τα έμαθε εξ αγράφων παραδόσεων παλαιοτέρων είτε διδάχτηκε εξ αποκαλύψεως Αγίου Πνεύματος και λέει εξεπείρασαν το Θεό οι Εβραίοι με τις διάνοιές τους δηλαδή δοκίμασαν αν έχει δύναμη ο Θεός να τους δώσει κείνα τα φαγητά που του ζήτησαν και ταις ψυχαίς αυτών αντί του εαυτού δηλαδή να δώσει βρώματα στον εαυτό τους κατά περίφραση.

19.Καταλάλησαν δηλαδή γόγγυσαν εναντίον του Θεού λέγοντος πως έχει να τους θανατώσει ο Θεός από την πείνα και στέρηση των ηδονικών φαγητών που επιθυμούμε στην έρημο;

20.Επειδή ο Θεός ανέβλυσε νερό από την πέτρα και πότισε άραγε μπορεί και να μας δώσει ψωμί και να μας ετοιμάσει τράπεζα κρεάτων δηλαδή; Ω ανοησίας των εδώ λεγόντων Εβραίων! Γιατί αν το πρώτον μπόρεσε να κάνει πώς δε μπορεί να κάνει και το δεύτερο; Κατακλύστηκαν είπε χείμαρροι αντί δυνατά έτρεξαν και στοχάσου αγαπητέ πώς ο προφήτης εδώ είπε ότι το νερό βγήκε από την πέτρα προ του θαύματος του άρτου δηλαδή του μάννα και των κρεάτων δηλαδή της ορτυγομήτρας τον καιρό που ο Μωυσής λέει το αντίθετο και εναντίο γιατί κει θα βρεις ότι πρώτα έδωσε ο Θεός στους Εβραίους κρέας ορτυγομήτρας το εσπέρας και τον άρτο δηλαδή το μάννα το πρωί. Κι έπειτα βρίσκεις ότι το νερό ανέβλυσε η πέτρα κι άλλη λύση της απορίας αυτής δεν έχει κανείς να πει πάρεξ πως δε λέει εδώ για τον άρτο του μάννα και το κρέας εκείνο αλλά για όσα γράφει στους Αριθμούς κι όχι στην Έξοδο επειδή δυο φορές τους έδωσε ο Θεός αυτά ώστε πέτρα εδώ η χτυπηθείσα στο όρος Χωρήβ κι όχι Κάδδης επειδή αυτή εδώ δεν είχε ακόμα χτυπηθεί κι αν κανείς πει ότι στους Αριθμούς κρέας ζήτησαν κι όχι άρτο ας ακούσει αυτός πως άρτο το φαγητό του κρέατος ονομάζει επειδή κι έτσι είπαν τίς ημάς ψωμιεί κρέα; Κι ο προφήτης εδώ μη και άρτον δύναται δούναι εξήγησε το λόγο του με τα ακόλουθα γιατί είπε ή ετοίμασε τράπεζαν τω λαώ αυτού; Ώστε ο ή δεν είναι διαζευκτικός αλλά σαφηνιστικός αντί δηλαδή και τουτέστι λαμβανόμενος.

21.Κι αν τα παραπάνω είπαν οι Εβραίοι με τη διάνοιά τους και με αυτά πείρασαν το Θεό τους άκουσε όμως ο καρδιογνώστης Θεός σα να ήθελαν να τα πουν και με τον προφορικό λόγο και το ανεβάλετο εχολώθη έχει γραφεί δηλαδή θυμώθηκε επειδή κείνοι που χολώνουν και θυμώνουν συνηθίζουν να αναβάλλουν δηλαδή να ανασηκώνουν τα ενδύματα και να ανασκουμπώνονται ετοιμαζόμενοι να εκδικηθούν. Και για τούτο ο Μωυσής έλεγε και εθυμώθη οργή Κύριος και εξεκαύθη εν αυτοίς πυρ κατά Κυρίου και κατέφαγε μέρος της παρεμβολής και Ιακώβ και Ισραήλ το λαό των Εβραίων ονόμασε γιατί κατάγονταν από αυτούς.

22.Για τούτο λοιπόν οργή Θεού ενέβη στο λαό αφού δεν πίστεψαν στη δύναμή Του και μόλο που είδαν προτού τόσα και τόσα θαυμάσια. Περιττή εδώ η πρόθεση εν κι ούτε θάρρεψαν πως ο Θεός θα τους σώσει Εκείνος που γι’ αυτούς έκανε τόσα τεράστια.

23.&24.Πάλι στα πρώτα θαυμάσια γύρισε το λόγο του κείνα τα γραμμένα στο βιβλίο της Εξόδου και νεφέλες υπεράνωθεν τις υψηλά ευρισκόμενες λέει επειδή υπάρχουν και νεφέλες που βρίσκονται χαμηλότερες από τα βουνά και τις ίδιες νεφέλες ονομάζει και θύρες ουρανού επειδή βρίσκονται έμπροσθεν στην επιφάνεια του ουρανού και πρόσταξε ο Θεός να βρέξουν νεφέλες το μάννα κι ήταν σα σπέρμα κορίου δηλαδή του κολίανδρου και το χρώμα του σαν κρυστάλλου και το μάζωνε ο λαός και το άλεθε στο μύλο και το στούμπιζε στο γουδί και το έψηνε στο τσουκάλι και έκανε πίττες και τις έψηνε στη στάχτη κι η γλυκύτητα και γεύση του ήταν σαν την εγκρίδα από έλαιο δηλαδή γλυκάσματος νερουλού κατασκευασμένου από λάδι κι αυτά περί του μάννα στην ΠΔ αλλά και πως ήταν ως εγκρίς εν μέλιτι.

25.Ουρανός εδώ ο αήρ τα πετεινά του ουρανού –η΄/8^ος- αλλά και γιατί φάνηκε πως το μάννα κατέβαινε από κει και άρτος αγγέλων το μάννα όχι γιατί ήταν τροφή τους αλλά γιατί στη βροχή και κατάβασή του υπηρετούσαν άγγελοι και κατηγορεί κι ο Δεσπότης Χριστός κείνους που νόμιζαν πως τέτοιος άρτος ήταν ουράνιος κυρίως ου Μωυσής δέδωκεν υμίν τον άρτον εκ του ουρανού τον αληθινόν δηλαδή τον όντα αληθώς εκ του ουρανού κι ότι ο άρτος του μάννα δεν ήταν τροφή αγγέλων πάλι λέει ο Κύριος οι πατέρες υμών έφαγον το μάννα εν τη ερήμω και απέθανον ούτός εστιν ο άρτος ο εκ του ουρανού καταβαίνων ίνα τις εξ αυτού φάγη και μη αποθάνη κι επειδή κείνοι έφαγαν το μάννα και πέθαναν για τούτο δεν ήταν κείνο κυρίως ουράνιο κι ούτε αγγέλων τροφή Εγώ ειμι ο άρτος της ζωής ο εκ του ουρανού καταβάς εάν τις φάγη εκ τούτου του άρτου ζήσεται εις τον αιώνα.

Τροφή πλούσια προς χορτασμό έδωσε ο Θεός στους Εβραίους το μάννα.

26.27.28.29.&30.Ο Μωυσής γράφει και πνεύμα εξήλθε παρά Κυρίου και εξεπέρασεν ορτυγομήτραν από της θαλάσσης και επέβαλεν επί την παρεμβολήν και εξής ενώ ο προφήτης εδώ το πνεύμα δηλαδή τον άνεμο που λέει ο Μωυσής χώρισε σε Ν. και λίβα δηλαδή σε νοτιά και γαρμπή επειδή οι δυο τους πνέουν από ζεστούς τόπους όπου διατρίβει η ορτυγομήτρα δηλαδή τα πτηνά που καλούνται ορτύκια και απήρε αντί κίνησε το Ν. άνεμο από τον ουρανό δηλαδή από τον αέρα γιατί ο άνεμος είναι βίαιη κίνηση του αέρα κι έβρεξε φανερώνει πως τα ορτύκια άνωθεν από τον αέρα έρχονταν συνεχώς και πυκνώς σαν τη βροχή κα σαν το χου και την άμμο για την πλουσιότητά τους και γιατί έρχονταν το ένα μετά το άλλο αφού τόσο μυριάριθμο πλήθος τους έπεσε ώστε να  τρέφουν έως ένα μήνα 600.550 Εβραίους πολεμιστές χωρίς τις γυναίκες τους και τα παιδιά και τους γέροντες και χωρίς όλη τη φυλή του Λευί. Κι έπεσαν τα ορτύκια μέσα στην  παρεμβολή των Εβραίων και τριγύρω στις σκηνές τους για να μην κοπιάζουν να τα μαζώνουν αφού παρεμβολή όλος ο τόπος που βρίσκονται τα στρατεύματα και σκηνώματα οι σκηνές του καθενός τους κι επιθυμία το αποτέλεσμά της δηλαδή το επιθυμητικό που είναι το φαγητό του κρέατος που επιθύμησαν καθώς λέει κι ο απόστολος η ελπίς ου καταισχύνει ονομάζοντας ελπίδα το αποτέλεσμά της δηλαδή το ελπιζόμενο.

31.Βλέποντας οι Εβραίοι τα τόσα πολλά ορτύκια πάλι δεν πίστεψαν στη  υπόσχεση που έδωσε ο Θεός πως θα τραφούν με αυτά με πλησμονή ως ένα μήνα παρά φοβήθηκαν μήπως πετάξουν και φύγουν ή φαγωθούν όλα και δεν τους φτάσουν να χορτάσουν και τι έκαναν; Μάζωξαν απ’ αυτά πλήθος πολύ και τα ξέραναν στον αέρα να τα έχουν να τρώνε γιατί τούτο δηλώνει η ΠΔ λέγοντας και έψυξαν δηλαδή ξέραναν εαυτοίς ψυγμούς κύκλω της παρεμβολής και τα κρέα ήν εν τοις οδούσι αυτών πριν ή εκλείπειν και Κύριος εθυμώθη εις τον λαόν και επάταξε Κύριος τον λαόν πληγήν μεγάλην σφόδρα. Βλέπεις αναγνώστη πώς προτού να ξοδευτούν τα κρέατά τους κι είχαν ακόμα τα απομασήματά τους στα δόντια τους οι Εβραίοι απίστησαν και λησμόνησαν τη δύναμη του Θεού; Για τούτο και χόρτασαν από την επιθυμία που είχαν των κρεάτων ώστε από αυτό να αποδειχτεί η δύναμη του Θεού και η πρόνοια που είχε σ’ αυτούς αλλά η επιθυμία τους αυτή τελείωσε σε χολέρα δηλαδή σε κίνηση κάτωθεν δια γαστρός και άνωθεν δια στόματος σε ξερατό καθώς είπε ο Μωυσής για την απιστία και αχορτασία τους και από αυτό από την  ασθένεια αυτή πολλοί φθάρηκαν και πέθαναν. Το εν πλείοσι και εν πίοσι και εν τοις λιπαροίς γιατί έτσι ονόμασαν τους πλουσιότερους και δυνατότερους ανάμεσά τους επειδή ακόλουθο ήταν κείνοι να μάζωναν και τα περισσότερα και έτρωγαν και πλεόν λάιμαργα κι αχόρταστα και κινήθηκαν να πουν αυτό και τους εκλεκτούς του Ισαρήλ συνεπόδισεν κι οι εβδομήκοντα εν τοις πλείοσι έχουν ως αξιολογότερο κι είναι όχι συγκριτικό αλλά θετικό και δηλώνει εν πολλοίς δηλαδή απέκτεινε πολλούς εξ αυτών κι ο Μωυσής συμφωνώντας  μ’ αυτά λέει και επάταξε Κύριος τον λαόν πληγήν μεγάλην σφόδρα και μεγάλη πληγή ο θάνατος πολλών. Εκλεκτοί οι αποθανόντες ως πολεμιστές επειδή οι αριθμηθέντες παραπάνω 600.550 ήταν πολεμιστές διαλεχτοί από τον άλλο λαό για να πολεμούν.

32.Πάνω σ’ αυτές τις ευεργεσίες λοιπόν που έλαβαν οι Εβραίοι από το Θεό και πάνω στις παιδείες που έπαθαν πάλι αμάρταναν κι άλλες πολλές αμαρτίες κα μάλιστα γιατί φοβήθηκαν τους Χαναναίους που κατοικούσαν στη γη της επαγγελίας και δεν πίστεψαν στα τόσα και τόσα θαυμάσια του Θεού νομίζοντας πως αυτά δεν ενεργήθηκαν παραδόξως από το Θεό αλλά από μόνα τους συνέβαιναν κι αυτομάτως και σε κάθε μέρος του παρόντος ελέγχει την απιστία τους από την οποία κινδύνευαν και για την οποία είπε ο Θεός στο Μωυσή έως τίνος παροξύνει Με ο λαός ούτος; Και έως τίνος ου πιστεύουσί Μοι επί πάσι τοις σημείοις οις εποίησα εναυτοίς; Κι από αυτό κι ο Χριστός ύστερα γενεά άπιστη τους Ιουδαίους ονόμασε.

33.Οι μέρες της ζωής τους πέρασαν εν ματαιότητι δηλαδή με αργία και απραξία κάθε καλού και αρετής επειδή μόνα της σαρκός τα θελήματα ζητούσαν όλοι κι απωλέσθηκαν στην έρημο γιατί είπε ο Θεός γι’ αυτούς ή μην ουκ όψονται την γην ήν ώμοσα τοις πατράσιν αυτών αλλ’ ή τα τέκνα αυτών α έστι μετ’ Εμού ώδε όσοι ουκ οίδασι αγαθόν ουδέ κακόν και πάλι και τα κώλα υμών–δηλαδή τα κόκκαλά σας- πεσείται εν τη ερήμω ταύτη και Εγώ Κύριος ελάλησα ή μην ούτω ποιήσω τη συναγωγή τη πονηρά ταύτη τη επισυνισταμένη επ’ εμέ εν τη ερήμω ταύτη εξαναλωθήσονται και εκεί αποθανούνται.

Οι χρόνοι πάλι της ζωής σας θα περάσουν με σπουδή στα μάταια και πονηρά κι οι χρόνοι σας πέρασαν έτσι με γρηγοράδα γιατί κείνους που ζουν στην αμέλεια και άνεση φαίνεται χρόνος πως περνά γρήγορα για την καλοπέραση και άνεση που απολαμβάνουν ενώ σε κείνους που εργάζονται την αρετή και κοπιάζουν φαίνεται τουναντίον κάθε χρόνος πως περνά με αργοπορία για τον κόπο και αγώνα που δοκιμάζουν και τα έτη αυτών εξέλιπον μετά σπουδής δηλώνει και πως γρήγορα θα πεθάνουν.

34.&35.Όταν οι Εβραίοι ευεργετήθηκαν από το Θεό τότε δεν αισθάνθηκαν τις ευεργεσίες ενώ όταν παιδεύτηκαν τότε αισθάνθηκαν και ακολούθως σωφρονίστηκαν κι όχι μόνο αυτό αλλά και στον όρθρο ξυπνώντας έκλαιγαν κι οδύρονταν ενώπιον του Θεού μετανοώντας και λέγοντας πως ήμαρτον όπως λέει κι η ΑΓ και επένθησαν ο λαός σφόδρα και ορθρίσαντες το πρωί επέβησαν εις την κορυφήν του όρους λέγοντες ιδού οί  ημείς αναβησόμεθα εις τον τόπον όν είπε Κύριος ότι ημάρτομεν.

36.Ηγάπησαν το Θεό οι Εβραίοι μόνο με το στόμα όμως δηλαδή με τα λόγια έξωθεν εύφημα κι όχι με εσωτερική διάθεση καρδιάς και παρομοίως τους κατηγορεί και ο Ησαΐας λέγοντάς τους εγγίζει Μοι ο λαός ούτος εν τω στόματι αυτού και εν τοις χείλεσι αυτών τιμώσί με η δε καρδία αυτών πόρρω απέχει απ’ Εμού γιατί υπόσχονταν με τα λόγια πως πίστευαν και πείθονται στο Θεό και με τα έργα όμως απιστούσαν και δεν πείθονταν σ’ Αυτόν επειδή κι οι λογισμοί τους έσωθεν ήταν εναντίοι στους έξωθεν λόγους τους καθώς είπε κι ο απόστολος Θεόν ομολογούσι ειδέναι τοις δε έργοις αρνούνται.

37.Η καρδιά τους δεν ήταν ορθή στο Θεό και τούτο είναι όμοιο με κείνο παραπάνω γενεά ήτις ου κατεύθυνε την καρδίαν αυτής και ουκ επιστώθη μετά του Θεού το πνεύμα αυτής επειδή και δεν πίστεψαν σε κείνα που τους υποσχέθηκε ο Θεός.

38.Το ιλάσκεται νοείται εδώ αντί ιλάσατο κατά αντιχρονισμό του ενεστώτος λαμβανομένου αντί περασμένου κι ομοίως και το διαφθερεί αντί ου διέφθειρε κατά αντιχρονισμό του μέλλοντος αντί περασμένου κι εκείνοι σε τέτοια κακία έφτασαν ενώ ο Θεός έγινε ίλεως στις αμαρτίες τους και δεν τους διέφθειρε πλήρως όλους και τελειως και παρευθύς αλλά μακροθύμησε γιατί έτσι είπε προς το Μωυσή  άφες την αμαρτίαν τω λαώ τούτω κατά το μέγα Σου έλεος καθώς ίλεως εγένου αυτοίς απ’ Αιγύπτου έως του νυν και είπε Κύριος προς Μωυσήν ίλεως αυτοίς ειμι κατά το ρήμά σου.

Ομοίως κι εδώ πληθυνεί αντί πλήθυνε και εκκαύσει αντί ουκ εξέκαυσε κατά αντιχρονισμό του μέλλοντος νοουμένου αντί περασμένου κι ο Θεός λέει πλήθυνε του ελεήσαι δηλαδή τόσο πολλά ελέησε τους Εβραίους ώστε αποστρέψαι το θυμό Του κατά έλλειψη του ώστε καθώς τέτοιο είναι και στον ξδ΄/64^ο επλήθυνας του πλουτίσαι αυτήν αντί ώστε πλουτίσαι κι είπε πως δεν εξέκαυε όλο το θυμό Του γιατί αν το είχε κάνει παρευθύς έμελλε να τους διαφθείρει όλους μαζί αλλά μόνο σε μερικούς οργιζόμενος πάλι σε πολλούς φιλανθρωπούσε και γι’ αυτό έλεγε στο Μωυσή όταν μοσχοποίησαν οι Εβραίοι και νυν έασόν Με και θυμωθείς οργή εις αυτούς εκτρίψω αυτούς αλλά και μερικώς οργίζονταν και μερικώς μόνο τους παίδευε.

39.Προς τούτοις και για τούτο μακροθύμησε στους Εβραίους ο Θεός γιατί ήταν σάρκα δηλαδή ασθενείς και λιγοχρόνιοι και ήταν και πνεύμα που δεν παραμένει πολύ καιρό σε αυτή τη ζωή αλλά φεύγει από δω και πλέον στη ζωή αυτή δε γυρίζει ξανά. Και το ενθυμήθη σε πολλά μέρη της ΑΓ βρίσκεται να λέγεται επί Θεού όχι κυρίως αλλά μεταφορικώς και ανθρωποπρεπώς γιατί καθώς η ΑΓ λήθη Θεού ονομάζει την αργοπορία Του στη συνηθισμένη Του πρόνοια και προστασία έτσι κι ενθύμηση ονομάζει του Θεού την αντίληψη και προστασία ανθρωποπρεπέστερα για να καταλάβουν οι παχείς κατά τη διάνοια.

40.Από την ΑΓ είναι δυνατό να μάθουμε ότι πολλές φορές οι Εβραίοι πίκραναν το Θεό απιστώντας και γογγύζοντας εναντίον Του κι όχι μόνο πολλές φορές Τον πίκραναν αλλά και Τον παρόργισαν δηλαδή Τον κίνησαν σε οργή και πού Τον παρόργισαν; Στην έρημο όπου έπρεπε περισσότερο να θεραπεύουν το Θεό και να Τον ευαρεστούν για την απορία κα στέρηση των αναγκαίων και κάθε άλλης βοήθειας και πού; Σε γη άνυδρη που έπρεπε μάλιστα να ταπεινώνονται και να παρακαλούν το Θεό για την ανάγκη του ύδατος.

41.Εδώ το επέστρεψαν επί κακού λαμβάνεται γιατί γύρισαν από τη μια κακία στην άλλη και μερικοί πείρασαν εννόησαν αντί λύπησαν τον άγιο του Ισραήλ το Θεό τον οποίο δηλώνει το αινετόν και δεδοξασμένον από τον Ισραήλ.

42.Χείρα ονομάζει τη δύναμη του Θεού που ευεργετεί τους Εβραίους και κακοποιεί τους εχθρούς τους και δε θυμήθηκαν τη δύναμή Του οι αχάριστοι ούτε και θυμήθηκαν τη μέρα εκείνη που τους λύτρωσε από τα χέρια του θλίβοντος Φαραώ.

43.Ούτε πώς έκανε ο Θεός σημεία και τέρατα και τέτοια και κατά αναδίπλωση εκ παραλλήλου κι άλλοι τα σημεία τα κατά φύση ακολουθούντα και βλάπτοντα καθώς ασθένεια ζώων Αιγυπτίων επειδή είναι φυσικό στην ασθένεια αυτή να θανατώσουν τα ζώα και καθώς κι η φθορά των καρπών που έκαναν οι ακρίδες επειδή είναι φυσικό ιδίωμά τους να διαφθείρουν τους καρπούς αλλά και τέρατα όσα υπέρ φύσιν καθώς η μεταβολή νερού σε αίμα και ανύδρων βατράχων στην ξηρά διατριβή και άλλα τέτοια υπέρ τους νόμους της φύσεως και Τάνις πόλη της Αιγύπτου όπου τα βασίλεια του Φαραώ.

44.Τούτο τα θαύμα ήταν η πρώτη πληγή των Αιγυπτίων και ποταμούς το Νείλο ονομάζει επειδή και μόνος ο ποταμός αυτός τρέχει και ποτίζει τη χώρα όλη και τον είπε πληθυντικώς γιατί έτσι η γλώσσα προφέρει τα ενικά στους Εβραίους αλλά ποταμοί και τα ρεύματά του που με αυλάκια φέρονται σε διάφορα μέρη και αυτών αναφέρετε στους Αιγυπτίους δηλαδή αυτών των Αιγυπτίων γιατί εν Αιγύπτω οι εν Αιγύπτω και με άλλα λόγια οι Αιγύπτιοι φανερώνονται.

Ομβρήματα οι στέρνες και τα πηγάδια μέσα στα οποία μάζευαν το νερό το βροχερό οι Αιγύπτιοι και τα μετέβαλε σε αίμα ο Θεός για να μη μπορούν να πιούν από αυτά και καταχρηστικώς κι οι βρύσες και πηγές επειδή στη χώρα δε βρέχει παρά σπανίως.

45.Τούτο το θαύμα ήταν η πέμπτη πληγή τους αφού δεύτερη των βατράχων και των σκνιπών η τρίτη και καθώς παραπάνω διηγήθηκε τις ευεργεσίες προς Εβραίους και δε φύλαξε την τάξη τους έτσι και τώρα με τις πληγές κατά των Αιγυπτίων και γιατί δεν το είχε σκοπό να δείξει πως όλα τα στοιχεία πολεμούσαν το Φαραώ με θείο πρόσταγμα αλλά και γιατί δεν ήταν ανάγκη να ιστορήσει την τάξη του Μωυσή στην περιγραφή τους. Κυνόμυια μύια άγρια και αδιάντροπη κι ορμητική και κατέφαγε λέει καταχρηστικώς αντί καταδάγκωνε.

Ο Θεός έδωσε στους Αιγύπτιους πλήθος βατράχων που τους έφθειραν δαγκάνοντάς τους και μολύνοντας και τα φαγητά τους και γεμίζοντας από κάθε λογής αηδία και σιχαμερότητα.

46.Αν και η ερυσίβη δε φαίνεται να συναριθμείται από το Μωυσή με τις πληγές τους όμως κι αυτή μέσα σ’ εκείνες συμπεριλαμβάνεται γιατί της ακρίδας που περιγράφει ο Μωυσής το μικρό γέννημα ονομάζεται έτσι και βρούχος αλλιώς και καρποί όλοι της γης και πόνοι ονομαζόμενοι γιατί με πόνο γεωργούνται κι ογδόη κατά τον αριθμό πληγή της ακρίδας κι ο προφήτης Ιωήλ γράφει κι η ακρίς και ο βρούχος και η ερυσίβη και η κάμπη.

47.Απονέκρωσε λοιπόν η πληγή της χάλαζας τα αμπέλια τους και δεν τα άφησε να καρποφορήσουν κι πληγή αυτή είναι η έβδομη ενώ της πάχνης που συμπεριλαμβάνεται με τη χάλαζα γιατί από αυτή έλαβε τη σύστασή της διέφθειρε τις συκαμινέες και πολλές τέτοιες βρίσκονται εκεί επειδή τα δέντρα τους πληθύνουν μάλιστα σε ζεστούς τόπους όπως εκεί και καθώς το χαλάζι είναι φθαρτικότατο των αμπέλων έτσι κι η πάχνη των συκαμίνων ή συκομόρων.

48.Το χαλάζι λοιπόν καταφερόμενο μαζί με τη φωτιά εκεί πρώτα από όλα νέκρωσε και ξέρανε τα αμπέλια τους και τις συκαμινέες επειδή τα φυτά αυτά δεν είχαν τη δύναμη να αντισταθούν και να φυλαχτούν από την πληγή και το χτύπημα του χαλαζιού κι έπειτα κτυπούσε τα κτήνη και όσα άλλα ζώα έβοσκαν στον κάμπο γιατί κι αυτά είχαν λίγη τη φυσική δύναμη να βαστάξουν την πληγή του χαλαζιού ώσπου τελευταίο το χαλάζι έφθειρε και κάθε χόρτο και κάθε δέντρο η φωτιά έπειτα που ήταν ανακατωμένη με το χαλάζι κι ήταν αληθώς φοβερό τεράστιο να είναι ενωμένα τα δυο φωτιά και νερό πράγματα εναντία και κατά φύση αλληλομαχόμενα. Ύπαρξη ο πλούτος τους δηλαδή καρποί και φυτά αλλά πρέπει να ξέρουμε πως κι ας χάλασε η πληγή αυτή κάθε βοτάνη και δέντρο όπως ιστορείται έμειναν όμως κάποια δέντρα και βότανα που τα έφαγε ύστερα η ακρίδα που ακολούθησε και κατέδεται η ακρίς παν το περισσόν της γης το καταλειφθέν ό κατέλιπεν υμίν η χάλαζα και κατέδεται παν ξύλον το φυόμενον υμίν εί της γης κι ο προφήτης εδώ καθολικώς είπε πως παρέδωσε σε χάλαζα τα κτήνη τους και τη ύπαρξη επειδή πλην αλόγων όλα τα φυτά φθάρηκαν από τη χάλαζα.

49.Οργή πρέπει να νοήσουμε εδώ τη σφοδρότητα και υπερβολή του θυμού του Θεού και θυμό κι οργή και θλίψη τις τιμωρίες επειδή ο Θεός δεν θυμώνει και θυμός κι οι ελαφρές παιδείες που λίγο παιδεύουν τους αμαρτωλούς ενώ οργή οι βαρειές και δυνατές που δυνατά παιδεύουν εκείνους και θλίψεις οι παιδείες οι δυνατότερα παιδεύουσες και τέτοιες παιδείες έστειλε ο Θεός διαμέσου των αγγέλων των πονηρών που λέγονται πονηροί όχι φυσικά ούτε προαιρετικά αλλά γι αυτό προξενούν πόνο υπηρετώντας στις τιμωρίες μας κι απλώς πονηροί άγγελοι οι παιδευτικοί.

50.Έκανε οδό ο Κύριος με την οργή Του ώστε δι’ αυτής να έρθει εναντίον των σκληροκάρδιων Αιγυπτίων κι αυτή η οργή του Θεού πρότερα ήταν ήσυχη και ακίνητη για την υπερβάλλουσα φιλανθρωπία Του αφού το οδοποίησε κι ας είναι σύνθετο έχει σημασία απλού ρήματος και άλλως έκανε οδό ο Θεός στην οργή Του δηλαδή στον άγγελο που ολόθρευε τα πρωτότοκα για να μην κλίνει στα σπίτια των Εβραίων που ήταν σημαδεμένα στα ανώφλια με το αίμα του προβάτου αλλά για να περπατά στα σπίτια των Αιγυπτίων που ήταν ασημάδευτα γιατί τέτοιο άγγελο θα νοήσεις οργή Θεού ως υπηρέτη της.

Τούτο το θαύμα ήταν η δεκάτη πληγή τους και δε λυπήθηκε ούτε συνεστάλη ο Θεός από το θάνατο των ψυχών τους δηλαδή να θανατώνει τα πρωτότοκά τους κι άλλως ψυχές τα παιδία αυτά ως ισόψυχα στους γονείς τους και για την πολλή τους αγάπη γι’ αυτά. Ουκ εφείσατο λοιπόν γιατί ούτε λυπήθηκε ούτε ακριβεύτηκε τα πρωτότοκα καθώς γράφηκε Κύριος επάταξεν παν πρωτότοκον εν γη Αιγύπτω από πρωτοτόκου Φαραώ του καθημένου επί του θρόνου έως πρωτοτόκου της αιχμαλωτίδος της εν τω λάκκω και έως πρωτοτόκου παντός κτήνους.

Τούτο το θαύμα ήταν η πέμπτη πληγή τους όταν στα κτήνη τους έπεσε θάνατος κι από αυτά όμως των Εβραίων κανένα δε θανατώθηκε. Ετελεύτησε πάντα τα κτήνη των Αιγυπτίων από δε των κτηνών των υιών Ισραήλ ουκ ετελεύτησεν ουδέν και το συνέκλεισε δηλώνει αντί συνέσφιγξεν αυτά ώστε να μη μπορούν να φύγουν δηλαδή τα θανάτωσε.

51.Πάλι εδώ επαναλαμβάνει δεύτερο το λόγο των πρωτοτόκων επειδή  η πληγή ήταν η μεγαλύτερη και δριμύτερη από τις άλλες και απαρχή εδώ ονομάζει το εξαίρετο και τιμιότερο και θανάτωσε λοιπόν παν πρωτότοκον δηλαδή τα τιμιότερα από τους πόνους τους και πόνος εδώ τα κτήματά τους επειδή με πόνο αποκτώνται και κόπο αλλά και κτήματα τα τέκνα τους πλατυτέρως λαμβανομένου του ονόματος των κτημάτων εκτησάμην άνθρωπον δια του Θεού δηλαδή γέννησα υιό και σκηνώματα Χαμ η Αίγυπτος γιατί ο βασιλεύς Αίγυπτος είχε πρόπαππο αυτόν ένα από τους τρεις υιούς του Νώε ώστε κι η γη να ονομάζεται γη Χαμ και γη Αιγύπτου και Αίγυπτος και πρέπει να παρατηρήσουμε πως από τις δέκα πληγές τους τις επτά μόνο αναφέρει εδώ αφήνοντας τις σκνίπες και τις φλυκτίδες και το ψηλαφητό σκότος από τα οποία αναφέρει στον ρδ΄/104^ο .

52.Σήκωσε ο Θεός το λαό των Εβραίων από την Αίγυπτο και τον οδηγούσε και φύλαγε με τόση επιμέλεια καθώς ο βοσκός οδηγεί και φυλάει το ποίμνιο και τα πρόβατά του.

53.Οδήγησε ο Θεός τους Εβραίους που εξήλθαν από την Αίγυπτο εν πρώτη νυκτί καθώς είναι γραμμένο εκείνη η νυξ αύτη προφυλακή Κυρίω ώστε πάσι τοις υιοίς Ισραήλ είναι εις γενεάς αυτών και επ’ ελπίδι αυτούς οδηγησε της επαγγελίας της προς Αβραάμ γιατί είπε προς αυτόν ο Θεός γινώσκων γνώση ότι πάροικον έσται το σπέρμα σου εν γη ουκ ιδία και δουλώσωσιν αυτούς και κακώσουσιιν αυτούς και ταπεινώσουσιν αυτούς έτη τετρακόσια το δε έθνος ώ εάν δουλεύσωσι κρινώ Εγώ μετά δε ταύτα εξελεύσονται ώδε μετά αποσκευής πολλής και λέει ότι δε φοβήθηκαν οι Εβραίοι δηλαδή κατ’ εκείνη τη νύχτα κατά την οποία εξήλθαν από την Αίγυπτο επειδή ύστερα και πολλά δειλίασαν.

Τους εχθρούς των Εβραίων δηλαδή τους Αιγυπτίους που τους κυνηγούσαν σκέπασε η Ερυθρά Θάλασσα και αυτή σε τούτους παρέσχε οδό και σε κείνους μέσα στα κύματα έχωσε.

54.Αφού διηγήθηκε τα γεγονότα θαύματα στην Αίγυπτο αποσιώπησε όσα έκανε ο Θεός στην έρημο αφού τα προδιηγήθηκε και τώρα διηγείται περί της γης της επαγγελίας κι όρος εδώ το Σιών το ονομαστότερο από όλη τη γη της επαγγελίας κι όρος αγιάσματος επειδή ήταν αφιερωμένο στην κιβωτό του Θεού αφού αυτήν την κιβωτό ονόμαζαν αγίασμα και λέγεται όρος άγιο γιατί αγιάστηκε από την αγία κιβωτό.

Το τούτο δεικτικώς λέει για να φανερώσει πως το όρος Σινά που κάποτε βρέθηκαν οι Εβραίοι ήταν άλλο από το Σιών και τούτο το όρος Σιών απέλκησε δύναμη του Θεού κι όχι η ανδρεία του λαού των Εβραίων γιατί ο Θεός έδιωξε από αυτό όσους κατοικούσαν πρότερα.

55.Ο Θεός εξήγαγε από τη γη της επαγγελίας τα επτά έθνη που κατοικούσαν εκεί Χαναναίους και Χετταίους και Φερετζαίους και Ευαίους και Αμορραίους και Γεργεσαίους και Ιεβουσαίους και κληροδότησε όλη αυτή τη γη στους Εβραίους και λείπει το ως δηλαδή ως εν σχοινίω κληροδοσίας γιατί είναι κι ένα τέτοιο ελλείψεως ιδίωμα συνηθισμένο κοντά στην εβραϊκή γλώσσα επειδή με τέτοιο τρόπο δηλαδή με σχοινί γεωμετρικό μοίρασε ο Θεός τη γη εκείνη κατά αναλογία και ισότητα και αρμοδίως σε κάθε φυλή καθώς κι ένας πατέρας μοιράζει την περιουσία του με μέτρο ανάλογο στο κάθε τέκνο του και αδιαφόρως εδώ η σύνταξη του εκληροδότησεν γιατί αντί να πει κληροδότησε αυτοίς είπε αυτούς. Στα σκηνώματα λοιπόν και κατοικίες των εθνών εκείνων κατοίκισε ο Θεός τους Εβραίους.

56.&57.Οι Εβραίοι που οδηγήθηκαν υπό του Θεού στη γη της επαγγελίας ήταν παιδιά όπως είπαμε κείνων των Εβραίων που τα κόκκαλά τους έπεσαν στην έρημο κι αυτά λοιπόν τα παιδιά τους πείρασαν ύστερα δηλαδή λύπησαν το Θεό γιατί έπεσαν στην ειδωλολατρεία αφού γράφηκε πως και ανέστη γενεά ετέρα μετ’ αυτούς οι ουκ έγνωσαν τον Κύριον και γε το έργον ό εποίησεν εν τω Ισραήλ αλλά και εποίησαν οι υιοί Ισραήλ το πονηρόν ενώπιον Κυρίου και ελάτρευσαν τοις Βααλίμ δηλαδή τα είδωλα και μαρτύρια ονομάζει τις εντολές του Θεού που έχουν διαμαρτυρίες δηλαδή αναφέρουσες τα λόγια αυτά μαρτύρομαι υμίν τον ουρανόν και την γην και τα όμοια. Απέστρεψαν λοιπόν από το Θεό και Τον αθέτησαν οι μεταγενέστεροι Εβραίοι μιμούμενοι τους πατέρες τους και τους προγόνους τους που έκαναν το χωνευτό μόσχο στην έρημο και ειδωλολάτρησαν.

Οι μεταγενέστεροι Εβραίοι μεταστράφηκαν από την ευσέβεια στη δυσσέβεια παρομοίως με το στραβό το τόξο και το εις εδώ αντί του ως καθώς λέγοντας το στραβό το τόξο δε ρίχνει ίσια κι ορθά τις σαϊτες έτσι κι ο νους των τότε Εβραίων στρεβλώθηκε και δεν πρόβαλε ορθά τα νοήματα περί Θεού.

58.Επειδή οι Εβραίοι έσμιξαν με τα έθνη για τούτο έμαθαν και τα έργα τους όπως λέει κι αλλαχού και για τούτο επειδή τα έθνη θυσίαζαν πάνω στα βουνά κα λάτρευαν γλυπτά δηλαδή είδωλα έτσι κι οι Εβραίοι έκαναν θυσιάζοντας στα βουνά και τα είδωλα λατρεύοντας. Παρεζήλωσαν το Θεό είπε αντί έκαναν αυτόν να παραζηλώσει δηλαδή Τον έκαναν να οργιστεί δικαίως εναντίον τους για τα γλυπτά είδωλα που προσκυνούσαν.

59.Άκουσε ο Θεός τη βοώσα φωνή δια των έργων των Εβραίων δηλαδή την ασέβειά τους καθώς άκουσε και τη φωνή του αίματος του Άβελ και τη φωνή των Σοδόμων και των Γομόρων γιατί οι ίδιες αμαρτίες που κάνει ο άνθρωπος αυτές φωνάζουν ενώπιον του Θεού κατηγορώντας τον ίδιο που τις εργάζεται και κατά άλλο τρόπο ιδίωμα και τούτο της ΠΔ να λέει για το Θεό πως άκουσε και φανερώνει ο λόγος αυτός πως ο Θεός κινήθηκε να κάνει εκδίκηση αλλά υπερείδε δηλαδή παράβλεψε και αποστράφηκε και εξουδένωσε δηλαδή έκανε ευκαταφρόνητο τον πρώην τίμιο λαό του Ισραήλ επειδή τον παρέδωσε σκλάβο σε διάφορα έθνη αλλοφύλων καθώς ιστορεί η βίβλος των Κριτών.

60.Τα ρητά αυτά και τα ακόλουθα ιστορούνται πάλι στην Βασιλειών Α΄πώς δηλαδή σκλαβώθηκε η κιβωτός από τους αλλόφυλους και πώς οι Εβραίοι κατασφάχτηκαν κι οι πόλεις τους κυριεύτηκαν κι απέβαλε ο Θεός τη σκηνή εν Σηλώμ στην οποία κατοικούσε διαμέσου της κιβωτού γιατί αν δεν την απέβαλε δε θα κυριεύονταν από αλλόφυλους και δια της κιβωτού κατασκήνωσε ο Θεός στους ανθρώπους αφού πρώτα στη Σηλώμ κατοίκησε η κιβωτός ύστερα όμως στην Ιερουσαλήμ.

61.Ισχύ και καλλονή οι πολεμικοί και δυνατοί στρατιώτες τους αλλά κάλλιο να ονομάσουμε έτσι την κιβωτό γιατί αυτή και ενίσχυε δηλαδή δυνάμωνε τους Εβραίους έως τότε και τους καλλώπιζε κι αυτή παραδόθηκε στα χέρια των Αζωτίων αλλοφύλων που τη  ανέθεσαν στο είδωλό τους Δαγών.

62.Κληρονομιά Θεού οι Ισραηλίτες επειδή κι ο Μωυσής έτσι τους ονόμασε επειδή ήταν αφιερωμένοι μόνο στο Θεό εγενήθη μερίς Κυρίου λαός Αυτού Ιακώβ σχοίνισμα κληρονομίας αυτού Ισραήλ.

63.Για αυτά ρητώς και καθαρώς ο Μωυσής δεν αναφέρει κι οι παλιότερες ιστορίες ακόλουθο όμως είναι όταν καίγονταν οι πόλεις και τα σπίτια τους από τους εχθρούς να έμεναν μέσα στις πόλεις και στα σπίτια νεανίσκοι δηλαδή νέα παλληκάρια που ακόμα δεν είχαν γίνει στρατιώτες κι έτσι να κατακάηκαν κι ομοίως ακόλουθο να έμειναν και κόρες και γυναίκες που είτε κάηκαν είτε σκλαβώθηκαν από τους εχθρούς ώστε να μην υπάρχει κανείς πίσω να τους κλάψει για το θάνατο και τη σκλαβιά επειδή οι πατέρες και μητέρες και συγγενείς τους άλλοι θανατώθηκαν μαζί κι άλλοι σκλαβώθηκαν κιόλας.

64.Οι υιοί του ιερέως Ηλεί Οφνί και Φινεές που εξήλθαν με την κιβωτό του Θεού στον πόλεμο φονεύτηκαν κι οι δυο μαζί υπο των αλλοφύλων και το ου κλαυθήσονται είναι ουκ εκλαύθησαν κατά αντιχρονισμό γιατί αυτές –οι χήρες- με το να φονεύτηκαν ή σκλαβώθηκαν δεν είχαν να τις κλάψει κανείς επειδή οι πόλεις τους και πατρίδες ολοτελώς εξολοθρεύτηκαν χωρίς να μείνει συγγενής τους κανείς.

65.Και καθώς κείνος που κοιμάται σηκώνεται από την κλίνη και τινάζει τον ύπνο από τους οφθαλμούς του έτσι κι ο Κύριος σ’ όλο το ύστερο σηκώθηκε να βοηθήσει την ιερά κιβωτό και το λαό Του που τότε έλαβε την πρέπουσα τιμωρία κι αποτίναξε τη μακροθυμία που επέδειξε σε τόσα κακά που έκαναν οι εχθροί των Εβραίων αλλόφυλοι γιατί ύπνο τη μακροθυμία ονόμασε και έγερση την εκδίκηση και τιμωρία.

αυτός ο στίχος σαφηνίζει τον παραπάνω και καθώς ένας δυνατός άνθρωπος που μεθά και πονοκεφαλιάζει από το πολύ το κρασί ύστερα σηκώνεται και ανανήφει έτσι και ο Θεός σηκώθηκε να κινηθεί κατά των εχθρών τους δυνατότερα από πρώτα δηλαδή μετά την πρότερη μακροθυμία γιατί κι οδυνατός αφού καρηβαρήσει από το κρασί όταν ύστερα σηκωθεί δυνατότερα κινείται και ορμητικότερα και ο και σύνδεσμος περιττεύει.

66.Πάταξε θανάτωσε σημαίνει και μερικές φορές και απλώς χτύπησε καθώς και τώρα τέτοιο σημαινόμενο έχει εδώ γιατί ο Θεός χτύπησε δηλαδή πλήγωσε τους αλλόφυλους Γετθαίους στις έδρες δηλαδή στον αφεδρώνα καθώς γράφηκε και επάταξε τους άνδρας της πόλεως από μικρού έως μεγάλου και επάταξεν αυτούς εις τας έδρας αυτών και με εύφημο και σεμνό όνομα πίσω ονομάζει το άτιμο μέρος του ανθρωπίνου αφεδρώνος.

Όνειδος η πληγή που τους έδωσε ο Θεός γιατί σ’ όποιον τόπο τους πήγαινε η κιβωτός εκεί και το πάθος τούτο χτύπαγε αφού όχι μόνο στη Γεθ αλλά και στην Ασκάλωνα τούτο ακολούθησε εγενήθη σύγχυσις εν όλη τη πόλει βαρεία σφόδρα ως εισήλθε κιβωτός του Θεού Ισραήλ εκεί κι οι ζώντες και ουκ αποθανόντες επλήγησαν εις τας έδρας και ανέβη η κραυγή της πόλεως εις τον ουρανόν.

67.Ο Θεός δε θέλησε να κατοικήσει δια της κιβωτού στα όρια της γης του Ιωσήφ και Ιωσήφ εδώ ο Εφραίμ επειδή ήταν υιός του καθώς καθαρότερα λέει ακολούθως πως δε διάλεξε τη φυλή δηλαδή δε θέλησε να κατοικήσει δια της κιβωτού για τις παρανομίες του και τούτο λέει εδώ όπως και παραπάνω πως απώσατο την σκηνήν Σηλώμ επειδή αυτή ήταν μέρος της γης εκείνου.

68.Ο Θεός διάλεξε τη φυλή του Ιούδα για να βασιλεύει στο λαό του Ισραήλ και τούτο λέει δια λόγου του επειδή κι αυτός ήταν εκ της φυλής του και σιώπησε τα κατά του Σαούλ συμβάντα για να μη φαίνεται πως τον κατηγορεί και αντί της φυλής του Βενιαμίν από την οποία ήταν ο βασιλεύς Σαούλ διάλεξε ο Κύριος τη φυλή του Ιούδα από την οποία ήταν κι ο Δαβίδ κι αντί του όρους Εφραίμ που ήταν κι η Σηλώμ η παλιά κατοικία της κιβωτού διάλεξε το όρος Σιών κοντά στο οποίο ήταν η Ιερουσαλήμ και λέει πως αγαπήθηκε από το Θεό το όρος Σιών γιατί αυτό μεγαλύνθηκε κι έγινε ονομαστό αφού δέχτηκε την κιβωτό του Θεού.

69.Το ωκοδόμησε εδώ αντί του οικοδομήσει κατά αντιχρονισμό του περασμένου λαμβανομένου αντί μέλλοντος με τα λόγια όμως αυτά προφητεύει ο Δαβίδ για το ναό που έμελλε να οικοδομήσει ο Σολομών στα Ιεροσόλυμα και προς τούτοις για τη βασιλεία που έμελλε να στερεωθεί εκεί από τη φυλή του Ιούδα γιατί φανέρωσε ο Θεός τούτο στο Δαβίδ διαμέσου του Νάθαν λέγοντας και έσται εάν πληρωθώσι αι ημέραι σου και κοιμηθήση μετά των πατέρων σου και αναστήτω το σπέρμα σου μετά σε ός έσται εκ της κοιλίας σου και ετοιμάσω την βασιλείαν αυτού αυτός οικοδομήσει μοι οίκον τω ονόματί μου και ανορθώσω τον θρόνον αυτού έως εις τον αιώνα και τούτο το ναό αγίασμα εδώ ονόμασε και το μονοκέρωτος ελλειπές γιατί λείπει έξωθεν το κέρας δηλαδή ως κέρας μονοκέρωτος γιατί καθώς το κέρατο του μονοκέρωτος είναι ένα και μεγαλότατο και ωραιότατο και δυνατότατο έτσι κι ο ναός παρά του Σολομώντος κτισμένος ένας κτίστηκε σε όλη τη γη και μεγαλότατος και ωραιότατος και δυνατός κατά την κατασκευή και μόνος του μόνου Θεού αφιέρωμα.

Ο Θεός στερέωσε τη φυλή του Ιούδα στη γη εκείνη στην οποία κατοικεί ώστε να μην εκβάλλεται από αυτή παρά τω εχθρών και το εις τον αιώνα αντί πάντοτε πλην καταχρηστικώς κι όχι κυρίως τούτο λέγεται επειδή αποβλήθηκε αυτή από τα Ιεροσόλυμα πολλές φορές υπό των Βαβυλωνίων πρότερα και υπό των Ρωμαίων ύστερα.

70.&71.Βλέπε αναγνώστη πώς ο μακάριος προφητάναξ φιλαλήθως διηγείται εδώ τα δικά του πράγματα και δε ντρέπεται να πει πως δεν ήταν ούτε βοσκός τέλειος αλλά πως ήταν κατώτερος ακόμα και του ποιμένος γιατί ακολουθούσε πίσω στα πρόβατα που γένναγαν το οποίο είναι όχι ίδιο του ποιμένος αλλά του υπηρέτη του και μάλλον κείνα που εξευτέλιζαν τον εαυτό του είπε ο Δαβίδ και κείνα που τον ύψωναν τα σιώπησε από ταπεινοφροσύνη του δηλαδή σιώπησε την ανδρεία που είχε για την οποία θανάτωνε τις αρκούδες και τους λέοντες και τη μονομαχία και νίκη που έκανε κατά του Γολιάθ.

Διάλεξε το δούλο του το Δαβίδ ο Θεός για να ποιμαίνει δηλαδή να βασιλεύει το λαό του Ιακώβ και μεταφορικό το ποιμαίνειν γιατί καθώς ο ποιμένας πρέπει να έχει επιμέλεια για τα πρόβατά του έτσι κι ο βασιλεύς για το λαό του και το Ισραήλ την κληρονομίαν αυτού είναι το ίδιο με το παραπάνω κι είναι τούτο σχήμα παλλιλογίας που συνηθίζεται στην εβραϊκή .

72.Ο Δαβίδ λοιπόν ποίμανε και βασίλευε στους Ισραηλίτες με την απλότητα και απονηρευσία της καρδιάς του και με τις συνέσεις των χειρών του τους οδήγησε. Συνέσεις χειρών οι φρόνιμες και συνετές πράξεις διαμέσου των οποίων επιστημονικώς διεύθυνε το λαό του αλλά πρέπει να προσθέσουμε εδώ πως για τούτο διάλεξε ο Θεός τη φυλή του Ιούδα να βασιλέψει γιατί έμελλε να ανατείλει κατά σάρκα από τη φυλή αυτή ο Χριστός και Ιούδα να νοήσεις και το Χριστό ως βλαστό από κεί και φυλή Του το γένος των χριστιανών των οποίων είναι Πνευματικός Πατήρ και Διδάσκαλός τους ο Χριστός. Κι αυτή τη φυλή των χριστιανών θεμελίωσε στη γη ο Θεός στον αιώνα επειδή πύλαι Άδου ου κατισχύσουσι της εκκλησίας του Χριστού ώστε στον αιώνα κυρίως λέγεται για την εκκλησία και τη φυλή του Χριστού κι όχι για τη φυλή του Ιούδα όπως προειπώθηκε.

ΨΑΛΜΟΣ ΟΗ΄-78

Ψαλμός τω Ασάφ.

Περί του Ασάφ προείπαμε γιατί επιγράφεται σε μερικούς ψαλμούς κι ο παρών προφητεύει τη σκληρότητα κι απανθρωπία που έδειξε Αντίοχος ο Επιφανής κατά του γένους των Ιουδαίων και σχηματίστηκε ότι λέγεται εκ προσώπου των Μακκαβαίων και τω ευρεθέντων τότε στα Ιεροσόλυμα θεοσεβέστερων Εβραίων.

1.Περί της κληρονομιάς προείπαμε στον προλαβόντα δηλαδή πως ο λαός των Εβραίων ήταν κληρονομιά Θεού και έθνη οι Μακεδόνες και άλλοι που πολεμούσαν τους Εβραίους και ο Θεός κλητική αντί Θεέ.

Μόλυναν Κύριε οι εθνικοί τον άγιο ναό Σου επειδή τον καταπάτησαν με τα πόδια τους και θυσίασαν μέσα εκεί χοίρους δηλαδή ζώα ακάθαρτα κοντά στο νόμο και εισέφεραν και είδωλα και βδελύγματα και γιατί τον έκαναν έτσι κοινό και βέβηλο και το οπωροφυλάκιο καλύβη όπου κει μέσα κανείς φυλά τα οπωρικά όταν ωριμάζουν να μην τα κλέψουν ή βλάψουν πτηνά και άλλα τετράποδα. Οι εθνικοί λοιπόν έκαναν την Ιερουσαλήμ σα γκρεμισμένο σπίτι και για τούτο αυτή έχει μόνο σχήμα πόλεως κι όχι πράγμα και φαίνεται μόνο πόλη ενώ στ’ αλήθεια δεν είναι πόλη καθώς κι  η καλύβη που φυλά τις οπώρες έχει σχήμα σπιτιού αλλά σπίτι δεν είναι.

2.Θνησιμαία τα πεθαμένα σώματα και δούλοι Θεού και όσιοι οι φονευθέντες Ιουδαίοι από τον Αντίοχο αυτόν επειδή και μόνο το γένος τους ήταν παλιά αφοσιωμένο δηλαδή αφιερωμένο στο Θεό και γιατί οι Ιουδαίοι είχαν την ονομασία των οσίων κι ας μην είχαν και την πράξη τους αφού έτσι και προφήτες ονόμαζαν τους ψευδοπροφήτες. Κι ο απόστολος από δω τους ονομάζει αγίους γιατί κατάγονταν από ρίζα αγία δηλαδή από αγίους προπάτορες. Ει η ρίζα αγία και οι κλάδοι κι ας ξέκοψαν από την αγία ρίζα για την ασέβειά τους αλλά και κατά άλλο τρόπο όσιοι λέγονται οι φονευθέντες κείνοι όσιοι γιατί οι θεοφιλείς Μακκαβαίοι κι άλλοι δίκαιοι φονεύτηκαν μαζί με άλλους Ιουδαίους που γίνεται πολλάκις στους πολέμους και στις σκλαβώσεις πόλεων να φονεύονται μαζί καλοί-κακοί γιατί λέει δια του Ιεζεκιήλ ο Θεός τάδε λέγει Κύριος Κύριος ιδού Εγώ ανάπτω εν σοι πυρ και καταφάγεται εν σοι παν ξύλον χλωρόν και πάν ξύλον ξηρόν κι όπου χλωρό ο δίκαιος για την ικμάδα της αρετής και ξηρό ο άδικος για τη νέκρωση που έχει στην εργασία της αρετής.

3.Τόσο πολύ αίμα φονευθέντων Ιουδαίων έτρεξε ώστε ήταν σα τη βρύση ή μάλλον σαν τον ποταμό. Και έτρεξε το αίμα τους τριγύρω στην Ιερουσαλήμ δηλαδή πανταχού και σε κάθε μέρος της Ιερουσαλή και κανείς δεν έμεινε να θάψει τα λείψανά τους επειδή άλλο έφυγαν κι άλλοι σκλαβώθηκαν.

4.Εμείς το τίμιο γένος των Ιουδαίων γίναμε τώρα όνειδος και περιγέλασμα στα έθνη που μας γειτονεύουν και παλιά μας φθονούν και μας επιβουλεύονται -σχήμα παλλιλογίας ο μυκτηρισμός και χλευασμός τοις κύκλω ημών που το συνηθίζει η εβραϊκή γλώσσα- και ονείδιζαν οι εθνικοί τους Ιουδαίους για την ασθένειά τους και για την ερήμωση της πόλεώς τους και τους περιγελούσαν γιατί πίστευαν σε ένα Θεό αλλά χλευασμό την κωμωδία πρέπει να νοήσουμε επειδή οι εθνικοί είχαν τους Ιουδαίους ως κωμωδία που ήταν οι Μωαβίτες και Αμμανίτες και Ιδουμαίοι και άλλοι.

5.Ως πότε Κύριε θα οργιστείς εναντίον των δούλων Σου εις τέλος δηλαδή τόσο πολλά; Ως πότε θα ανάβει ο ζήλος Σου εναντίον μας; Ζήλο ονομάζει τη δικαία οργή του Θεού και για τούτο κι ο Θεός έδωσε το νόμο λέγοντας Εγώ ειμι Κύριος ο Θεός σου Θεός ζηλωτής αποδιδούς αμαρτίας πατέρων επί τέκνα και λέγεται ο ζήλος στο Θεό από μεταφορά και ομοιότητα των ανθρώπων εκείνων που για τον πολύ τους τον έρωτα που έχουν στις γυναίκες τους οργίζονται εναντίον τους όταν μοιχευτούν με άλλον άντρα καθώς είπε ο Σολομών μεστός ζήλου θυμός ανδρός αυτής επειδή κι ο Θεός εξαρχής αναλογία και ομοιότητα ανδρός προς γυναίκα είχε προς τη συναγωγή των Ιουδαίων γιατί μόνη αυτή αγάπησε από όλα τα έθνη και αντιστρόφως από μόνη αυτή αγαπήθηκε καθώς φανερότατα παρασταίνει τούτο ο Ωσηέ. Ο Θεός λοιπόν αποβάλλοντας τη συναγωγή του λέει κρίθητε προς την μητέρα υμών ότι αύτη ου γυνή Μου και Εγώ ουκ ανήρ αυτής και εκεί πάλι εραστές ονομάζει της συναγωγής τους τα είδωλα και πορνεία και μοιχεία της την ειδωλολατρεία αλλά και ύστερα την εκκλησία των εθνών δηλαδή των χριστιανών έλαβε ο Χριστός σε νύμφη Του όπως προείπαμε στον μδ΄/44^ο και εκκαυθήσεται είπε ο ζήλός Σου γιατί ο Θεός είναι πυρ καταναλίσκον.

6.Τα έθνη Κύριε που μας πολεμούν περισσότερο Σε παροργίζουν από μας γιατί αυτά δε Σε γνωρίζουν για Θεό και Ποιητή τους και γιατί μεγάλη απανθρωπία μεταχειρίζονται σε μας και βασιλείες εδώ καταχρηστικώς ονομάζει τις μικρές τοπαρχίες και ηγεμονίες των πολεμίων τους και εχθρών.

7.Γιατί Κύριε πρέπει να τρέξεις την οργή Σου στα έθνη; Γιατί αυτά μας κατέφαγαν με το στόμα της ρομφαίας και έκαναν έρημους τους τόπους μας.

8.Μην ενθυμηθείς Κύριε τις αμαρτίες που εμείς οι Ιουδαίοι πράξαμε ως τώρα γιατί αρχαίες ονομάζει απλώς τις προτερινές και προλαβούσες αμαρτίες.

9.Πτωχεύσαμε εμείς οι δούλοι Σου Κύριε γιατί χάσαμε όλα κείνα τα αγαθά που είχαμε τόσο τα σωματικά όσο και τα ψυχικά δηλαδή αρετές και Σωτήρα ονομάζουν το Θεό γιατί πολλές φορές τους έσωσε από διάφορες συμφορές.

Κι ας είμαστε μεις ανάξιοι του ελέους Σου Συ Κύριε λύτρωσέ μας για τη δόξα του ονόματός Σου δηλαδή για να μη φανεί κοντά στα έθνη άδοξο και άτιμο το όνομά Σου αφού πρόκειται κείνοι να ονειδίζουν το όνομά Σου πως είναι ασθενές και δε μπορεί να λυτρώσει το δικό Του το λαό. Το ιλάσθητι ταις αμαρτίαις ημών ένεκεν του ονόματός Σου είναι παλλιλογία συνήθης στην εβραϊκή γλώσσα γιατί το ίδιο πράγμα σημαίνει το ρύσαι και το ιλάσθητι αφού ο Θεός όταν ιλεωθεί τότε και ρύεται.

10.Τούτο είναι φανερό επειδή εξηγεί το ένεκεν της δόξης του ονόματός Σου.

Ας φανερωθεί Κύριε στα έθνη η εκδίκηση που έκανες εναντίον τους για το αίμα που προκάλεσαν να τρέξει των δικών Σου των πιστών δούλων κι ας φανερωθεί όσο είμαστε ζωντανοί γιατί τούτο δηλώνει το ενώπιον των οφθαλμών μας.

11.Ας ανέβει Κύριε έμπροσθέν Σου ο στεναγμός των δεθέντων Ιουδαίων και στη σκλαβιά παραδοθέντων ώστε να εξιλεώσει την οργή Σου εναντίον μας.

Διαφύλαξε Κύριε τα τέκνα των φονευθέντων Ιουδαίων που έφυγαν και γλίτωσαν και κείνα που σκλαβώθηκαν και καθώς μεγάλη η δύναμή Σου αφού αυτή ονομάζει βραχίονα έτσι ας γίνει και μεγάλη η βοήθειά Σου προς αυτά.

12.Το πολυπλάσιο συνηθίζει η ΠΔ να ονομάζει επταπλάσιο καθώς και το πολλά επτά και ονειδισμό την εξουδένωση γιατί λέει την εξουδένωση που έκαναν τα έθνη σε Σένα Κύριε δόσε πολυπλάσια σ’ αυτούς ώστε να την έχουν στον κόλπο τους δηλαδή να την φέρουν πάντοτε αναπόβλητη.

13.Κι ας πταίσαμε μεις πάλι όμως πρόβατα της βοσκής Σου είμαστε και βοσκή Θεού οι εντολές Του κι αν εισακούσεις και μας σώσεις θα ευχαριστούμε Σένα πάντοτε αντί της σωτηρίας αυτής κι απλώς το ανθομολογησόμεθα δηλώνει το ευχαριστήσομεν και περιττεύει αντί η πρόθεση.

Θα αναπέμπουμε σε Σένα Κύριε αίνεση και δοξολογία σε κάθε γενεά για τις ευεργεσίες και βοήθειες που μας χάρισες.

Αυτή είναι η ερμηνεία του παρόντος κατά την ιστορία αλλά αρμόζει και στους διωγμένους υπό των τυράννων χριστιανούς και κατά την προσαρμογή αυτή και έννοια έθνη οι τύραννοι και διώκτες και όλοι απλώς οι πολέμιοι των χριστιανών ενώ κληρονόμοι Χριστού οι χριστιανοί δώσω σοι έθνη την κληρονομίαν Σου –β΄/2^ος και ναός Χριστού η σε κάθε τόπο εκκλησία και πάλι Ιερουσαλήμ κάθε πόλη των χριστιανών ενώ  θνησιμαία τα σώματα των μαρτύρων κι ομοίως και τα άλλα αναλόγως νοούνται Ιακώβ οι χριστιανοί ως πτερνίζοντες το διάβολο και γείτονες χριστιανών οι Εβραίοι που έχουν μαζί μια βοσκή την ΠΔ και είναι κοντινότεροι στην πίστη μαζί τους περισσότερο από τα άλλα έθνη των ειδωλολατρών αλλά και οι αιρετικοί κοντά στους χριστιανούς είναι κατά το περισσότερο μέρος των δογμάτων. Εξουδένωσαν το Χριστό όσοι αιρετικοί Τον βλασφήμησαν ή κατά τη θεότητα ή κατά την ανθρωπότητα.

ΨΑΛΜΟΣ ΟΘ΄-79

1.Εις το τέλος επιγράφεται ο παρών όχι μόνο για τις προφητείες που περιέχει αλλά και γιατί αποβλέπει στο τέλος της ευτυχίας των Ιουδαίων αφού προφητεύει την πολιορκία και τη σκλαβιά που τους έκαναν οι Βαβυλώνιοι τα οποία έλαβαν τέλος και σφραγίδα στις πρότερες ευτυχίες τους και υπέρ αλλοιωθησομένων όπου κι αν βρίσκεται στους ψαλμούς δηλώνει πάντοτε μεταβολή και αλλοίωση πραγμάτων και μαρτύριο επιγράφεται επίσης ο παρών επειδή διαμαρτύρεται δηλαδή αναγγέλλει τις μέλλουσες συμφορές ίσως ώστε εκ φόβου να γίνουν σωφρονέστεροι οι Ιουδαίοι. Περί του Ασάφ πάλι είπαμε πολλάκις και το υπέρ Ασσυρίου αντί περί του Ασσυρίου κατά μετάληψη της υπέρ προθέσεως λαμβανομένης αντί της περί κι Ασσύριο ονομάζει το Ναβουχοδονόσορα επειδή κατάγονταν από το γένος τους και άρα το περί του Ασσυρίου είναι περί των κακών που έκανε αυτός στους Ιουδαίους. Λέγεται ο παρών εκ προσώπου των Ιουδαίων κείνων που γλίτωσαν από το θάνατο.

2.Ισραήλ εδώ τον Πατριάρχη Ιακώβ γιατί του υποσχέθηκε ο Θεός να τον φυλάττει και να είναι παρών μαζί του ή το λαό που κατάγεται από τον Ισραήλ γιατί προείπαμε στον προλαβόντα πως και ανήγαγεν αυτόν τον λαόν του Ισραήλ ωσεί ποίμνιον εν ερήμω και το ποιμαίνων αντί του ο ποιμάνας ενεστώς αντί περασμένου.

Οδηγών εδώ αντί οδηγήσας κατά αντιχρονισμό ενεστώτος λαμβανομένου αντί  περασμένου και Ιωσήφ τον ίδιο επειδή ο Θεός τον χειραγωγούσε σε όλες του τις περιστάσεις καθώς κι ο ποιμήν το πρόβατό του και ην Κύριος μετά Ιωσήφ ή όλο το λαό γιατί  κι αυτός πατήρ του λαού ονομάζεται όλου καθώς και στον οζ΄/77^ο λέει για τους Ιουδαίους τους υιούς Ιακώβ και Ιωσήφ.

3.Αφού ο Θεός πρόσταξε το Μωυσή να κάνει δυο Χερουβίμ χρυσά και τορνευτά και να τοποθετήσει ένα από τα δεξιά του ιλαστηρίου το οποίο ήταν πώμα της κιβωτού κι άλλο από τα αριστερά του είπε και γνωσθήσομαί σοι εκείθεν και λαλήσω σοι άνωθεν του ιλαστηρίου αναμέσον των δυο Χερουβίμ των όντων επί της κιβωτού του μαρτυρίου και Συ λοιπόν Κύριε που κάθεσαι πάνω στα Χερουβίμ εμφανήσου δηλαδή γνωρίσου πως ήρθες βοηθός όσων Ιουδαίων έμειναν ζωντανοί από το φόνο των Βαβυλωνίων γιατί αυτούς ονόμασε Εφραίμ και Βενιαμίν και Μανασσή αφού παραπάνω ενθυμήθηκε τον Ιωσήφ για τούτο ακολούθως ενθυμήθηκε ο προφήτης τον Ιωσήφ για τούτο ακολούθως ενθυμήθηκε και τους δυο φίλτατους υιούς του τον Εφραίμ και τον Μανασσή και τον αγαπημένο του αδελφό Βενιαμίν ως μιας μητέρας γεννημένο με τον Ιωσήφ κι από τούτους τους τρεις ονόμασε το λαό όλων ώστε διαμέσου της πρεσβείας του Ιωσήφ σπλαχνιστεί ο Θεός στο γένος των τέκνων Του και στο γένος του αδελφού του.

Και πρέπει να ξέρουμε πως κι ας ήταν μεγαλύτερος υιός του ιωσήφ ο Μανασσής όμως ο Μωυσής πανταχού πρώτα βάλλει τον Εφραίμ το μικρότερο υιό του Ιωσήφ επειδή και προτιμήθηκε από τον πάππο του Ιακώβ κι ευλογήθηκε περισσότερο από το Μανασσή και σμίγει το Βενιαμίν πάντοτε μαζί με τους υιούς του Ιωσήφ ως ομομήτριό του και γιατί κατόπιν από τον Ιωσήφ γεννήθηκε. Στο Μωυσή ακολούθησε κι εδώ ο προφήτης και για τούτο προτάσσει τον Εφραίμ από Μανασσή και μαζί τους ενώνει τον Βενιαμίν επειδή όμως η φυλή του Λευί διορίστηκε στη λατρεία του Θεού για τούτο αντ’ αυτής διορίστηκε η φυλή του Μανασσή να πολεμά κι ακολούθως εδώ υστερινή τοποθετήθηκε εδώ ως μισή κι ασθενέστερη του Βενιαμίν. Καθώς πάλι και του Βενιαμίν μετά του Εφραίμ ως ασθενέστερή της και κατά άλλο τρόπο όμως οι τρεις φυλές ήταν τολμηρότερες από τις άλλες κι αναφέρονται εδώ ενώ οι δυο υιοί του Ιωσήφ Εφραίμ και Μανασσής έγιναν φύλαρχοι για την τιμή του πατέρα τους.

Εξανάστησον Κύριε και κίνησε όλη την υπερφυσική Σου τη δύναμη σε αντίληψή μας και βοήθεια γιατί αυτή κοιμάται με την πολλή της τη μακροθυμία όπως συνηθίζει η ΠΔ να ονομάζει τις ενέργειες του Θεού από των ανθρώπων παχύτερα μιλώντας για να καταλάβουν οι Εβραίοι παχείς όντες στη διάνοια και βλέπε τον ς΄/6^ο κύριε μη τω θυμώ Σου ελέγξης με.

4.Επιστρεψε και γύρισέ μας Κύριε από τη θλίψη στη χαρά κι από τη φυγή των πολεμίων στην αντίσταση εναντίον τους κι από τη σκλαβιά στην ελευθερία κι από την ξενιτειά στην πατρίδα μας και γύρισέ μας σε Σένα και στα θελήματά Σου δια της συνεργίας Σου επιστρέψατε πρός Με λέγει Κύριος και επιστραφήσομαι προς ημάς και εμφάνισε το πρόσωπό Σου μόνο κι αρκεί τούτο για τη σωτηρία μας μεταφορικός βέβαια ο  λόγος εδώ κι εξ ομοιώσεως γιατί καθώς  ο αρχιστράτηγος και νικητής που φαίνεται στον πόλεμο οι δικοί του έχουν το θάρρος κι οι εναντίοι φεύγουν και νικιούνται έτσι και Συ Κύριε μόνο να φανείς θα ξεθαρρέψουμε κι ο εχθροί μας θα φύγουν και θα νικηθούν.

5.Οργίζη αντί δεν επιβλέπεις από του προηγουμένου το επόμενο λέγοντας γιατί ακολουθεί στους οργιζόμενους να μη βλέπουν στις δεήσεις των παροργισάντων κι έως πότε λοιπόν Κύριε βασιλεύ των δυνάμεων δε βλέπεις στις δεήσεις και τις προσευχές που Σου προσφέρουμε;

6.Από κοινού κι εδώ το έως πότε δηλαδή έως πότε θα δώσεις να τρώμε το ψωμί με τα δάκρυα και να πίνουμε το κρασί ομοίως με τα δάκρυά μας; Φανερώνοντας πως και το φαγητό και το ποτό τους έτρωγαν κι έπιναν με δάκρυα οι Ιουδαίοι και άλλως αντί φαγητού και ποτού θα μας δώσεις να φάμε και να πιούμε δάκρυα και το εν μέτρω αντί προς μέτρον δηλαδή αναλόγως και κατά το μέτρο των αμαρτιών μας έτσι θα μας δώσεις δάκρυα εψώμισας και επότισας!

7.Αντιλογία εδώ το όνειδος κι ο εξευτελισμός που λάβαιναν οι Ιουδαίοι από τους Βαβυλώνιους κι αυτά και στον προλαβόντα λέχθηκαν εγενήθημεν όνειδος τοις γείτοσι ημών και μυκτηρισμός και χλευασμός τοις κύκλω ημών.

8.(Διάψαλμα).

Τα ίδια παραπάνω και τα είπε δυο φορές για να δείξει επίταση και υπερβολή της παρακλήσεως και δεήσεως προς το Θεό.

9.Εδώ απαριθμεί τις παλιές ευεργεσίες που έκανε ο Θεός στους Ιουδαίους γιατί διηγείται πώς από την Αίγυπτο μετέφερε στην Παλαιστίνη το γένος των Ιουδαίων κι όσα γι’ αυτό έκανε θαυμάσια ώστε με τη διήγησή τους να δυσωπήσει το Θεό να μην παραβλέπει και τώρα τους Ιουδαίους για τους οποίους παλαιόθεν έκανε τόσα και τέτοια θαυμάσια. Με τον παρόντα δίνει τύπο σε μας πώς πρέπει να εξιλεώνουμε το Θεό και ποια λόγια πρέπει να μεταχειριζόμαστε στην εξιλέωσή Του κι άμπελος ομοιωματικώς το γένος των Ιουδαίων για το τρυφερό κι ευθαλές επειδή και τα ομοιώματα εντυπώνονται καλλίτερα στη φαντασία και ενθυμούνται.

Περί των εθνών αυτών πως ήταν επτά προέιπαμε στον οζ΄/77^ο ερμηνεύοντας και εξέβαλε από προσώπου αυτών έθνη και φυλάττοντας την ομοιωματική της αμπέλου έννοια κατεφύτευσας είπε αυτή αντί εστερέωσας εν τη γη κι ας παρόργισαν το Θεό και εξεβλήθησαν ύστερα οι Ιουδαίοι.

10.Στράτα έκανες έμπροσθεν της αμπέλου αυτής του Ισραήλ Κύριε άλλα έθνη από τη μέση βγάζοντας που ήταν σαν αγκάθια και σκοντάμματα στο δρόμο. Αλλά και μόνο έδωσες σ’ αυτήν διαμέσου του οποίου να ξέρει πού πρέπει να περπατά και το εφύτευσας τας ρίζας αυτής είναι δηλωτικό βέβαιης στερεώσεως και ρίζες νοούνται οι πρώτοι των δώδεκα φυλών και καθολικώς η βασιλεία των Εβραίων και γέμωσε τη γη η άμπελος αυτή του Ισραήλ όχι όλη την οικουμένη αλλά μόνη τη γη της επαγγελίας κι όση άλλη κυρίεψαν οι Ιουδαίοι.

11.Όρη τα γειτονικά έθνη του Ισραήλ κι η εξουσία κι η βασιλεία πάνω τους σκιά της αμπέλου του και κέδροι υψηλοί οι άρχοντες που υπερείχαν κι υπήρχαν στα έθνη εκείνα κι αναδενδράδες πάλι της αμπέλου του οι ηγεμόνες τους οι οποίοι καταστάθηκαν πάνω τους ενώ κέδρους του Θεού ονόμασε τους άρχοντες των εθνών γιατί ο Θεός τους ύψωσε αφού βρίσκουμε πως και στον καιρό του προφήτη αλλά και του Σολομώντος πολλά έθνη υποτάχτηκαν και πλήρωναν φόρο στους Ιουδαίους.

12.Κλήματα αμπέλου του Ισραήλ τα πλήθη του λαού που βλάστησαν κι αύξησαν από τους Ιουδαίους ενώ θάλασσα η Ινδική επειδή ως εκεί εκτείνονταν τα σύνορα της βασιλείας τους και παραφυάδες οι προσήλυτοι δηλαδή όσοι εξ εθνών προσήλθαν στους Ιουδαίους και δέχτηκαν τη θεογνωσία και μέσω αυτής φυτεύτηκαν κι αυτοί κοντά στους Εβραίους και ποταμοί στη Μεσοποταμία ο Ευφράτης στον πληθυντικό αντί ενικού κατά το ιδίωμα της εβραϊκής γλώσσας καθώς κι αλλαχού ειπώθηκε και εξήγαγεν ύδωρ εκ πέτρας και κατήγαγεν ως ποταμούς ύδατα –οζ΄/77^ος - και επί τον ποταμόν Ευφράτην (και ενικώς).

13.Γιατί τώρα Κύριε γκρέμισες το φράκτη της αμπέλου του Ισραήλ δηλαδή τη θεϊκή επισκοπή Σου που μας φύλαγε και την ασφάλεια και την πρόνοια και όλα τα έθνη τρυγούν και τη φθείρουν τώρα που περνούν το δρόμο κοντά της; Η παρά πρόθεση εδώ φανερώνει πλησιότητα δηλαδή όσοι λένε κοντά από την άμπελο αυτή έχουν δρόμο και περνούν όλοι αυτοί την ενοχλούν και τη βλάπτουν και σ’ αυτήν τη θρηνητική ερώτηση των Ιουδαίων αποκρίνεται δια του Ησαϊου ο επουράνιος γεωργός Θεός και λέει καθελώ τον φραγμόν αυτής διότι έμεινα του ποιήσαι σταφυλήν εποίησε δε ακάνθας.

14.Ο Βαβυλώνιος Ναβουχοδονόσορ υς δηλαδή χοίρος εδώ ονομάζεται γιατί έχαιρε ως χοίρος στο βόρβορο των ηδονών και στις άλλες ακαθαρσίες και δρυμός δηλαδή ρομάνι και λόγγος η Βαβυλώνα ως δασεία και από το πλήθος των κατοίκων αλλά και άκαρπη αρετών και κατοικία νοητών θηρίων δηλαδή παθών και δαιμόνων.

Τον ίδιο Ναβουχοδονόσορα ονομάζει και μονιό άγριο δηλαδή αγριόχοιρο μονιό γιατί μόνος ήρθε και πολέμησε τους Ιουδαίους χωρίς συμβοηθούς άλλους κι άγριο γιατί μεταχειρίστηκε τους Εβραίους με θηριότητα κι ασπλαχνία αφού ο μονιός είναι χοίρος που περπατά μόνος και για τούτο ονομάζεται έτσι και με άλλα ζώα δε σμίγει για την υπερβολή της αγριότητός του και γιατί ο άγριος χοίρος με ξεχωριστό τρόπο είναι φθαρτικός των αμπέλων και μερικοί χοίρο δρυμού λένε τον Σαλμανάσαρ Βασιλέα Ασσυρίων που προτύτερα από το Ναβουχοδονόσορα σκλάσωσε τη Σαμάρεια επειδή κι αυτός λυμαίνονταν και έφθειρε μερικώς τους Εβραίους ενώ ο Ναβουχοδονόσορ καθόλου τους αφάνισε και κατεμηνήσατο.

15.&16.Θεέ και Βασιλεύ των άνω δυνάμεων επίστρεψε δηλαδή διόρθωσε και γύρισε την άμπελο του Ισραήλ από θλίψη σε χαρά και από σκλαβιά σε ελευθερία και επίσκεψε την άμπελο ταύτη αντί ιάτρευσέ την που ασθένησε και συντρίφτηκε και κατάρτισε αυτήν στην προτέρα της ευτυχία γιατί αυτήν την άμπελο φύτεψε και στερέωσε η δεξιά Σου δηλαδή η δύναμή Σου.

Κι εδώ νοείται έξωθεν από κοινού το επίβλεψον δηλαδή επίβλεψε στον Υιό ανθρώπου Κύριε και υιό ανθρώπου εδώ ονομάζουν οι Ιουδαίοι το Ζοροβάβελ που κραταιώθηκε από το Θεό κοντά στο βασιλέα Δαρείο και νίκησε δυο νεανίσκουςμε το πρόβλήμά του αποδεικνύοντας πως οι γυναίκες κι η αλήθεια νικούν όλα τα πάντα γιατί έτσι είπε υπερισχύουσιν αι γυναίκες υπέρ δε πάντα νικά η αλήθεια και για τούτο και θαυμάστηκε για το σοφό πρόβλημά του κι έλαβε άδεια βασιλική και πήγε στα Ιεροσόλυμα κι ανέκτισε πάλι πόλη και ναό κι εμείς οι χριστιανοί υιοί ανθρώπου λέμε τον προσληφθέντα άνθρωπο παρά Θεού και Λόγου δηλαδή το Δεσπότη Χριστό γιατί ο Θεός Λόγος κραταίωσε στον εαυτό Του δηλαδή στη θεϊκή Του υπόσταση την ανθρώπινη φύση και μετέδωσε σ’ αυτήν από τη θεία Του δύναμη κραταιά κατά του διαβόλου αφού η ευχή αυτή γίνεται προς τον προσλαβόντα Θεό Λόγο περί του προσληφθέντος φυράματος της ανθρωπίνης φύσεως ώστε γρήγορα να το προσλάβει και κραταιώσει.

17.Εδώ λείπει το εστιν δηλαδή η άμπελος του Ισραήλ είναι εμπεπυρισμένη και δι’ αυτής φανερώνει τη γη της δηλαδή την πόλη των Ιεροσολύμων γιατί οι Βαβυλώνιοι όχι μόνον με φωτιά έκαψαν τα Ιεροσόλυμα αλλά και την ανέσκαψαν όπως ιστορείται.

Επιτίμηση η οργή κι η οργή Σου Κύριε θα αφανίσει τους Εβραίους παραχωρώντας στους Βαβυλώνιους να τους προξενήσουν τον αφανισμό αυτό γιατί αν Εσύ δεν ύψωνες το φράχτη της αμπέλου του Ισραήλ δηλαδή την επισκοπή Σου και πρόνοια δε θα υπερίσχυαν οι Βαβυλώνιοι να την αφανίσουν.

18.Και τούτο οι Εβραίοι νοούν για το Ζοροβάβελ δηλαδή πως αν έρθει η δύναμή Σου Κύριε στον άντρα της δεξιάς Σου δηλαδή τον οικείο και φίλο στη δεξιά Σου Ζοροβάβελ. Αλλά εμείς οι χριστιανοί και τούτο νοούμε περί του προσληφθέντος ανθρώπου υπό του Θεού Λόγου δηλαδή περί του Χριστού γιατί παρακαλεί ο προφήτης εδώ να έρθουν τα σημεία και θαύματα -που ονομάζονται χειρ Θεού και δάκτυλος- στον άνδρα της δεξιάς του Πατρός και δεξιά Πατρός ο υιός είναι ως πάντων Δημιουργός.

Τον ίδιο λόγο που είπε παραπάνω ο προφήτης λέει τώρα και εδώ κατά σχήμα παλλιλογίας και Υιό ανθρώπου το Χριστό ονομάζει καθώς αυτός ο Χριστός Υιό ανθρώπου ονόμαζε τον εαυτό του για τη φαινόμενη σάρκα την οποία προσέλαβε εκ της Παρθένου ούσης ανθρωπίνου.

19.Οι Εβραίοι οδηγούμενοι από το Ζοροβάβελ λένε πως δεν αποστάτησαν από το Θεό ενώ εμείς οι χριστιανοί λέμε ότι οδηγούμενοι από το Χριστό δεν αποστατήσαμε από το Θεό παρά ενωθήκαμε μαζί Του γιατί ο Δαβίδ εκ προσώπου των χριστιανών έγραψε τούτο το ρητό.

Συ Κύριε τους Ιουδαίους θα ζωοποιήσεις με τη δεύτερη οικοδομή της πόλεώς τους και μας τους χριστιανούς θα ζωοποιήσεις με την ανακαίνιση του αξιώματος  της ψυχής που γίνεται δια του Αγίου Βαπτίσματος γιατί κι οι Ιουδαίοι νεκρώθηκαν από τον αφανισμό που τους προξένησαν οι Βαβυλώνιοι εχθροί και μεις οι χριστιανοί νεκρωθήκαμε από τους νοητούς Βαβυλώνιους δαίμονες. Το όνομά Σου επικαλεσόμεθα είπε δηλαδή άλλο Θεός έξω από Σένα δε θα ονομάζουμε παρά Σένα έχουμε να επικαλεστούμε σε βοήθειά μας και κυρίως και ιδίως ο λόγος αναφέρεται στο Χριστό που μας ζωοποίησε και για τούτο είπε Εγώ ειμι Η ζωή και με το όνομα του οποίου επικαλούμεθα ονομαζόμενοι παρά πάντων Χριστιανοί.

20.Αυτά τα λόγια είπε και παραπάνω και μεις αυτά ερμηνεύσαμε αλλά κει αναφέραμε αυτά προς τους Εβραίους ενώ εδώ θα τα προσαρμόσουμε σε μας τους χριστιανούς. Κύριε λέει ο Θεός των αγγελικών δυνάμεων κι απλώς όλων των δυνάμεων και χορηγός των δυνάμεων κι Ο δυνατός κατά περίφραση Συ επίστρεψέ μας από την πλάνη και φανέρωσέ μας τον Υιό Σου που είναι πρόσωπο δικό Σου ο εωρακώς Εμέ εώρακε τον Πατέρα κι ευθύς θα σωθούμε πιστεύοντας σ’ Αυτόν και το επίφανον το πρόσωπόν Σου είναι σαφήνεια και επεξήγηση του επίστρεψον ημάς.

Κι αυτή είναι η ερμηνεία του παρόντος αλλά αρμόζει όλος και σε μας τους χριστιανούς των οποίων κατέκαψαν ναούς και πόλεις οι άπιστοι τύραννοι και διώκτες βασιλείς επειδή παραχώρησε ο Θεός για τις αμαρτίες μας και μπορούμε να νοήσουμε το λαό των χριστιανών Εφραίμ καθό καρποφορεί αρετές και Εφραίμ καρποφορία δηλώνει αλλά και Βενιαμίν καθό δεξιός κατά την πίστη και Βενιαμίν υιός δεξιάς ερμηνεύεται και Μανασσήν καθό αυτός έλαβε λήθη και λησμονησία της πρότερης πλάνης της ειδωλολατρείας γιατί Μανασσής δηλώνει λήθη ενώ τα ακόλουθα ρητά ευκόλως αρμόζονται στους χριστιανούς κι άμπελος το γένος των χριστιανών που μεταφέρθηκε από το σκότος της πλάνης και αγνωσίας –επειδή αυτό σημαίνει Αίγυπτος- στη γη την αγαθή της ευσεβείας αλλά και έθνη που αποβλήθηκαν οι δαίμονες και τα είδωλα κι οι αφανισθέντες τύραννοι και διώκτες των χριστιανών κι οδοποίηση ευσεβείας οι ευαγγελικές εντολές επειδή κι αυτές κόβουν και καθαρίζουν κάθε ύλη από τη στράτα της θεογνωσίας και αρετής και ρίζες ευσεβείας τα δόγματα περί Χριστού ενώ πλήρωσε όλη τη γη η ευσέβεια κατά το εις πάσαν την γην εξήλθεν ο φθόγγος των αποστόλων κηρύκων της.

Σκιά ευσεβείας η δόξα της η οποία σκέπασε τα όρη δηλαδή υπερυψώθηκε και η θεία χάρη που εξέρχεται από την ευσέβεια και όρη και βουνά της οι υψηλοί κατά την πρακτική αρετή και αναδενδράδες πάλι τα δόγματα και οι Παραδόσεις κέδροι Θεού οι υψηλοί κατά τη θεωρητική αρετή και κλήματα και παραφυάδες τα πλήθη της εκκλησίας κι οι προσήλυτοι που προσέρχονται στην ευσέβεια από τους εθνικούς και θάλασσα όλη και ποταμοί όλοι όλη η γη και χοίρος ο διάβολος που χαίρεται στις ακαθαρσίες και δρυμός και λόγγος οι ψυχές οι δασείες από πάθη και άκαρπες μέσα στις οποίες ο διάβολος κατοικεί ο ίδιος ως μονιός κυρίως και προηγουμένως ως έχων ξεχωριστή και ιδιάζους την κακία και άγριος ως σκληρός και άσπλαχνος κι επομένως και κάθε τύραννος που πολεμεί και διαφθείρει τον αμπελώνα του Χριστού και χοίρος και μονιός μπορεί να ονομαστεί για τις παραπάνω αιτίες.

ΨΑΛΜΟΣ Π΄-80

1.Εις το τέλος υπέρ των ληνών ψαλμός τω Ασάφ. Κι ο η΄/8^ος παρομοίως με αυτόν επιγράφεται κι οι ληνοί δηλαδή οι κατά τόπους εκκλησίες των χριστιανών παρακινούν η μια την άλλη με λόγια που αρχίζουν τον παρόντα αλλά και κατηγορεί την αχαριστία των Ιουδαίων και διδάσκει πώς θα αποβληθούν ώστε να προασφαλίσει το νέο λαό των χριστιανών για να μην αποβληθεί κι αυτός όπως και κείνος ο παλαιός των Εβραίων και για να μη μιμηθεί την κακία και την απείθειά του.

2.Φαίνεται πως ο λόγος αυτός είναι εκ προσώπου των σκλαβωμένων Εβραίων που γύρισαν στην Ιερουσαλήμ καθώς νοούν οι Εβραίοι και για τούτο και αγαλλιώνται για το γύρισμα και την ελευθερία τους κι αποδείχνεται όμως από τα ακόλουθα ρητά του παρόντος πως δεν αρμόζει ο λόγος σ’ αυτούς αλλά οι ληνοί ήταν οι κατά τόπους εκκλησίες των χριστιανών και με τα λόγια αυτά παρακινούν η μια την άλλη να αγάλλονται και να χαίρουν για το Χριστό ο οποίος έτσι φανερά τους βοήθησε.

Περί του αλαλαγμού προείπαμε πως είναι φωνή επινίκιος σε διάφορα μέρη και τώρα απλώς λέμε πως τα αλαλάξατε είναι αντί του επινίκιον ύμνον άσατε και στο Θεό του Ιακώβ είπε για να ενθυμίσει τους αναγινώσκοντες πως αυτός ο ενανθρωπήσας Θεός αυτός φάνηκε και παλιά στον Ιακώβ με ανθρώπου σχήμα και πάλαισε μαζί του προμηνύοντας την ύστερη ενανθρώπησή Του.

3.Λάβετε θείες διδασκαλίες γιατί κάθε ψαλμός περιέχει διδασκαλία και δότε τύμπανο δηλαδή χτυπήστε το σώμα με το πλήκτρο της εγκράτειας.

Ψαλτήρι εδώ ο νους και κιθάρα το σώμα καθώς ειπώθηκε στον λβ΄/32^ο εξομολογείσθε τω Κυρίω εν κιθάρα και εν ψαλτηρίω δεκαχόρδω ψάλατε αυτώ και άρα λέει εδώ κινήστε νου και σώμα να χαροποιήσετε το Θεό γιατί από κοινού νοείται και στα δυο στο ψαλτήρι και στην κιθάρα το δότε επειδή ο λόγος εδώ δεν είναι για αισθητήρια όργανα καθώς εξηγούν οι Ιουδαίοι αλλά περί νοητών και το τερπνό προστέθηκε για να δείξει ότι το νοητό ψαλτήρι δηλαδή ο νους αυτός είναι μάλιστα που ευφραίνει το Θεό.

4.Νόμος Εβραίων κατά την πρώτη ημέρα του εβδόμου μηνός δηλαδή του Σεπτεμβρίου μας η οποία ήταν νεομηνία να σαλπίζουν οι ιερείς με σάλπιγγα σε ενθύμηση της σάλπιγγας εκείνης της επουράνιας που σάλπισε στο όρος Σινά όταν κατέβηκε εκεί ο Θεός κι εκ μεταφοράς λοιπόν κι ομοιότητος του νόμου κείνου παραγγέλλει κι ο προφήτης τώρα στους Αποστόλους να σαλπίσουν με τη σάλπιγγα της γλώσσας τους και να κηρύξουν πως ανέστη  ο Χριστός και τούτο να το κάνουν στη νεομηνία δηλαδή στην ημέρα της Αναστάσεως του Χριστού κατά την οποία ανακαινίστηκε η κτίση γιατί αυτή τη μέρα της Αναστάσεως ονόμασε κι εύσημο ημέρα δηλαδή επίσημη και ονομαστή επειδή αληθινά η Ανάσταση είναι η πλέον επισημότερη ως εορτών εορτή και πανήγυρις πανηγύρεων καθώς λέγεται από τον Θεολόγο Γρηγόριο αλλά κι ο Μωυσής είπε και τω μηνί εβδόμω μια του μηνός επίκλητος αγία έσται υμίν ημερα σημασίας έσται υμίν.

5.Βλέπε αναγνώστη τη μέθοδο κια τη σοφία του αγίου Πνεύματος μέσα στον προφήτη γιατί αφού ένωσε μαζί με την εντολή του νόμου το ευαγγέλιο της Αναστάσεως του Κυρίου πάλι λέει περί του νόμου κι έτσι καταφέρει το λόγο στους Εβραίους κι έτσι λέγοντας εντέλλομαι ότι τούτο είναι προσταγμένο από το Θεό στο λαό του Ισραήλ και τούτο είναι κρίση δηλαδή απόφαση Θεού του Ιακώβ. Ποιο; Να σαλπίζετε εν τη ευσήμω εορτή.

6.Ιωσήφ όλο το λαό ονομάζει εδώ ο προφήτης καθότι ο Ιωσήφ ήταν ευεργέτης και τροφέας του ισραηλιτικού λαού όπως ειπώθηκε στον ος΄/77^ο τους υιούς Ιακώβ και Ιωσήφ και έθετο λέει στον ισραηλιτικό λαό μαρτύριο δηλαδή διαμαρτυρία και παραγγελία έκανε ο Θεός αυτό δηλαδή να σαλπίζει στη νεομηνία.

Τότε έκανε την παραπάνω παραγγελία και διαμαρτυρία στο λαό ο Θεός να σαλπίσουν δηλαδή όταν αυτός ο λαός εξήλθε από την Αίγυπτο και βρέθηκε στην έρημο του Σινά.

Τότε ο Θεός διόρισε την παραπάνω παραγγελία όταν ο λαός του Ισραήλ άκουε γλώσσα που δεν ήξερε και γλώσσα η φωνή του Θεού που τους διόριζε το Δεκάλογο με κρότο ξακουστό πολύ κι όταν κι ο λαός ακούγοντας φοβήθηκε και στάθηκε μακριά από το όρος το Σινά κι είπε στο Μωυσή λάλησαν συ ημίν και μη λαλείτω προς ημάς ο Θεός ίνα μη αποθάνωμεν. Και το ην ουκ έγνω αντί ασυνήθη και ξένη γιατί την ασυνήθη και ξένη φωνή του Θεού άκουσε τότε ο λαός των Εβραίων.

7.Αφού δίδαξε ποια μεγάλη χάρη αξιώθηκε ο λαός του Ισραήλ να ακούσουν δηλαδή τη φωνή του Θεού τώρα εδώ ακολούθως φέρνει και την προτερινή χάρη που έλαβε δηλαδή πώς αξιώθηκε να λάβει ελευθερία από την κακοπάθεια της Αιγύπτου κι άρσεις εδώ ονομάζει τα φορτία της λάσπης και των πλίνθων και των αχύρων από τα οποία γλίτωσε ο Θεός τη ράχη και τις πλάτες τους και πλέον αυτά δε σήκωναν στην έρημο.

Εδώ πρέπει να νοείται έξωθεν ένα γαρ για να κατασκευάζει το παραπάνω ρητό δηλαδή τα χέρια αυτού του ισραηλιτικού λαού δούλεψαν στο κοφίνι και κόφινος είναι μεγάλο καλάθι με λάσπη και πλίνθους και άχυρα φορτωμένο στις πλάτες τους για να χτίσουν μ’ αυτά τα κάστρα του Φαραώ.

8.Από δω και εξής φέρνει ο προφήτης το Χριστό να διαλέγεται με τους Εβραίους και να διδάσκει πως Αυτός ήταν κείνος που από παλιά ευεργέτησε το λαό τους και θλίψη και στεναχωρία η εν Αιγύπτω που λάβαιναν οι Εβραίοι από τους επιστάτες του Φαραώ δηλαδή από κείνους οι οποίοι σπούδαζαν να δουλεύουν γρήγορα στα κτήρια και γι’ αυτούς τους εργοδότες λέει η ΠΔ ονομαστί είπε ο Κύριος προς Μωυσής ιδών είδον την κάκωσιν του λαού Μου του εν Αιγύπτω και της κραυγής αυτών ακήκοα από των εργοδιωκτών γιατί οίδα την οδύνην αυτών και κατέβην εξελέσθαι αυτούς εκ χειρός των Αιγυπτίων και πάλι καγώ εώρακα τον θλιμμόν ον οι Αιγύπτιοι θλίβουσιν αυτούς και το επικαλέσω με και ερρυσάμην σε και άλλα τέτοια για τους προγόνους των Εβραίων λέχτηκαν κι όχι για τους απογόνους τους επειδή κι οι πρόγονοι κι οι απόγονοι κι οι δυο ένα γένος ήταν.

Σου επήκουσα δικέ Μου λαέ και τελείωσα και τη δέησή σου Εγώ ο Θεός ο οποίος ήμουν αφανής και αόρατος στον απόκρυφο τόπο της καταιγίδος δηλαδή που τάραξε την παρεμβολή των Αιγυπτίων στην Ερυθρά Θάλασσα και σύμπλεξα τους τροχούς των αρμάτων τους και τους έφερα με βία στο θάνατο μέσα κει στη θάλασσα και τους αφάνισα αφού καταιγίδα είναι η συστροφή με βία των ανέμων που καλείται και ανεμοστρόβιλος.

(Διάψαλμα).

Για το ύδωρ της αντιλογίας προείπαμε στον οζ΄/77^ο ερμηνεύοντας Κύριος εξήγαγεν ύδωρ εκ πέτρας και σε δοκίμασα λέγοντας λαέ του Ισραήλ όταν σε άφησα να διψάσεις λίγο κι ευθύς σε βρήκα αχάριστο και αμνήμονα και ας σε ήξερα πριν πλην τότε περισσότερο σε γνώρισα.

9.Λαό Του ονομάζει ο Χριστός τους Εβραίους ο οποίος και με την Έξοδο είπε για τους προγόνους τους έσεσθέ Μοι λαός περιούσιος δηλαδή οικείος και λαό Του λέει επειδή ήταν και κατά σάρκα συγγενής τους εις τα ίδια ήρθε και οι ίδιοι Αυτόν ου παρέλαβον.

10.Ω λαέ του Ισραήλ αν πειστείς σε Μένα το Χριστό που διατίθεμαι και νομοθετώ την ΚΔ και πιστέψεις σε Μένα δε θα παρανομήσεις γιατί κι ας έχει γραφεί στο νόμο ουκ έσονταί σοι θεοί άλλοι -έτεροι- πλην Εμού όμως Εγώ δεν είμαι άλλος Θεός και έτερος κι αντί έτερος είπε πρόσφατος και τούτου εξηγητικό το αλλοτρίω γιατί κείνο που είναι άλλο από κείνο που ήταν παλιά αυτό βέβαια είναι πρόσφατο και καινούργιο ως γενόμενο ύστερα και για τούτο ακολούθως και αλλότριο.

11.Εγώ που ύστερα γενόμενος άνθρωπος είμαι ο ίδιος που σε ελευθέρωσα από τη γη της Αιγύπτου κι όχι άλλος και τούτο το ρητό είναι γραμμένο αυτολεξεί και στο Δεκάλογο.

Πλάτυνε αντί άνοιξε το στόμα της ψυχής αν ετοιμάσεις το στόμα της ψυχής σου για υποδοχή τροφής πνευματικής δηλαδή θείων νοημάτων κι Εγώ θα το γεμίσω από σοφία κι από την ευτέλεια και χαμηλότητα του γράμματος του νόμου θα σε ανεβάσω στο ύψος του Πνεύματος το οποίο είναι κρυμμένο μέσα στο γράμμα και νοείται στόμα και το αισθητό γιατί αν συ πειστείς σε Μένα θα σε γεμίσω κι από σωματική τροφή.

12.Εγώ έτσι παράγγειλα και τέτοιες υποσχέσεις έδωσα στο λαό Μου Ισραήλ κι ο λαός Μου δεν πείστηκε σε Μένα κι οι ίδιοι Αυτόν ου παρέλαβον και το και Ισραήλ δεν πρόσεξε στα λόγια Μου τούτο είναι παλλιλογία και επεξήγηση του παραπάνω και το ακούω σημαίνει και το αισθάνομαι των λεγομένων και πείθομαι καθώς τέτοια σημασία έχει τώρα εδώ και σημαίνει ακόμα και το νοώ όπως ο έχων ώτα ακούειν ακουέτω.

13.Και λοιπόν άφησα τους Ιουδαίους να φέρονται κατά τα επιτηδεύματα δηλαδή τα θελήματα των καρδιών τους ως απειθείς όντες και παρήκοοι και τους άφησα και μετέβηκα στα έθνη.

Και για τούτο οι Ιουδαίοι γυμνώθηκαν από την άνωθεν χάρη ως αγιάτρευτοι θα πορεύονται δηλαδή θα πολιτεύονται και ζουν πάντοτε ανεπίσκεπτοι και αβοήθητοι παρά Θεού επειδή απέβαλαν το Σωτήρα και Λυτρωτή τους Χριστό.

14.&15.

Το Ισραήλ ταις οδοί Μου ει επορεύθη είναι εξήγηση του ει ο λαός Μου ήκουσέ Μου κι ομοίως και το επί τους θλίβοντας αυτούς επέβαλον αν την χείρα μου είναι εξήγηση και σαφήνεια του εν τω μηδενί αν τους εχθρούς αυτών εταπείνωσα γιατί αν ο λαός Μου άκουγε και περπατούσε στις εντολές Μου θα ταπείνωνα τους εχθρούς του εν τω μηδενί δηλαδή ευκόλως και χωρίς κόπο και σαν ένα μηδέν και θα τους ταπείνωνα εν τω μηδενί δηλαδή με μηδαμινά πράγματα καθώς τον Φαραώ με ευτελή ζωύφια δηλαδή με ακρίδες και βατράχους και σκνίπες και όμοια σε ένδειξη της δυνάμεώς Του.

16.Εχθροί του Σταυρού του Χριστού είναι οι Ιουδαίοι κατά τον μέγα Παύλο και ψεύστηκαν γι’ Αυτόν επειδή ονόμαζαν τον ίδιο ραββί και απάλυναν τους λόγους τους με τέτοια γλυκά ονόματα όπως είπαμε και στον νδ΄/54^ο ερμηνεύοντας ηπαλύνθησαν οι λόγι αυτών υπέρ έλαιον καθ’ υπόκριση όμως αυτά έλεγαν. Και άλλως νοούμενο το εψεύσατο αυτώ έγραψε για να μας διδάξει πως οι Ιουδαίοι έχουν την απείθεια προγονική γιατί όταν παλιά έδινε ο Θεός το νόμο στους προγόνους των Ιουδαίων υποσχέθηκαν κείνοι να πείθονται σε όλα όσα ενομοθέτησε ο Θεός λέγοντας προς το Μωυσή πάντα όσα είπεν ο Θεός ποιήσομεν και ακουσόμεθα αλλά φάνηκαν ψεύτες μύριες φορές επειδή μόλο που οι Ιουδαίοι ήταν συγγενείς του Χριστού κατά το ανθρώπινο φάνηκαν όμως και πολέμιοι ψευδή αποδεικνύοντας τη συγγένεια μαζί Του.

Καιρό συνηθίζουν να ονομάζουν τις συμφορές οι Εβραίοι και Σύροι και πολλοί από μας και προφητεύει λοιπόν πως οι εχθροί του Χριστού Ιουδαίοι δε θα ελευθερωθούν καμιά φορά από τις συμφορές και καιρός κι αυτός της καταδίκης τους στον αιώνα το μέλλοντα γιατί τότε θα λάβουν την τέλεια καταδίκη.

17.Ο Θεός λοιπόν που δεν εισακούστηκε από τους Εβραίους Αυτός παλιά ψώμισε δηλαδή χόρτασε το μάννα τους προγόνους των ίδιων Εβραίων ως εκ στέατος πυρού γιατί λείπει το ως και πυρός ονομάζεται το σιτάρι και στέαρ το ξύγγι και του σιταριού είναι το λεπτότατο και καθαρότατο αλεύρι δηλαδή το σεμιδάλι και μέλι εδώ το νερό που ανέβλυσε από την πέτρα όχι πως ήταν κατά τη φύση μέλι αλλά καθώς φάνηκε στους Εβραίους που το έπιναν γιατί ήταν διψασμένοι και ξεραμένοι από έλλειψη νερού και για τούτο όταν έπιναν τα αναβλύσαν ύδωρ κείνο νόμισαν πως ήταν μέλι για τη γλυκύτητα κι ηδονή που τους προξένησε. Έτσι κι ο Μωυσής μέλι το νερό ονόμασε στην ωδή λέγοντας εθήλασαν μέλι εκ πέτρας και με την παράξοδη αυτή ψώμιση του μάννα και χόρταση φανέρωσε όλη την άφθονη πλουσιότητα των αγαθών που χάρισε ο Θεός στους Εβραίους στην έρημο και άλλως ο Θεός κείνος που τους ψώμισε παλιά το μάννα μέσα στην έρημο Αυτός ψώμισε κι ύστερα πέντε χιλιάδες Εβραίους με πέντε άρτους και πότισε ωσότου χόρτασαν το μέλι δηλαδή τη θεία διδασκαλία των λόγων Του που ήταν γλυκύτερη από το μέλι γιατί κι ο ίδιος λέει ως γλυκέα τω λάρυγγί μου τα λόγιά Σου υπέρ μέλι τω στόματί Μου –ριη΄/118^ος – η δε πέτρα ήν ο Χριστός η εκβλύσασα το μέλι πνευματικώς.

ΨΑΛΜΟΣ ΠΑ΄-81

1.Ψαλμός τω Ασάφ.

Μερικοί έχουν ψαλμός τω Ασάφ και συνέσεως γιατί ο παρών συνετίζει τους κριτές και λέγεται και γιατί πρέπει να νοούμε με σύνεση την προφητεία που περιέχεται εδώ αφού προφητεύει σ’ αυτόν τον έλεγχο που έκανε ο Δεσπότης Χριστός κατά των Γραμματέων και Φαρισαίων.

Ο Χριστός στάθηκε εν τω μέσω της συναγωγής των Γραμματέων και Φαρισαίων και Πρεσβυτέρων του λαού γιατί αυτούς ονόμασε θεούς εδώ για το δικαστικό και αρχικό αξίωμα που είχαν όπως κι ο Μωυσής τους κριτές θεούς ου κακολογήσεις είπε και μεις πλατύτερα και ακριβέστερα είπαμε στον μθ΄/49^ο ερμηνεύοντας το Θεός θεών Κύριος ελάλησε.

Στάθηκε ο Χριστός εν τω μέσω θα διακρίνει δηλαδή θα ελέγξει τους θεούς δηλαδή τους άρχοντες και κριτές του λαού επειδή ο Χριστός παρρησία τους έλεγχε κατηγορώντας τους και λέγοντας ουαί υμίν Γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριταί που κάνετε τάδε και τάδε ενώ οι Ιουδαίοι το νοούν πως ο Θεός στάθηκε στο μέσο των αρχόντων καθό παρών σ’ αυτούς αοράτως και για τούτο εν μέσω πολλών ελέγξει αυτούς δηλαδή δια των προφητών αν εξουσιάζουν ή κρίνουν άδικα.

2.(Διάψαλμα).

Εδώ πρέπει να νοείται έξωθεν το λέγων δηλαδή ο Θεός εστί εν συναγωγή θεών εν μέσω δε θεούς διακρινεί λέγων έως πότε κρίνετε αδικίαν; Δηλαδή έως πότε κρίνετε αδίκως. Και εάν το κρίνετε νοηθεί αντί του δικαιούτε λέει ότι έως πότε αδίκως δικαιούτε αδίκους; Γιατί αμαρτωλούς εδώ τους αδίκους ονομάζει και το λαμβάνετε αντί του ευλαβείσθε δηλαδή έως πότε ευλαβείσθε και συστέλλεσθε τα πρόσωπα των αδίκων και για τούτο τους δικαιώνετε; όπως γράφεται στην ΠΔ ουκ επιγνώσεσθε πρόσωπον εν κρίσει κατά το μικρόν και κατά τον μέγαν κρινείς ου μη υποστείλη πρόσωπον ανθρώπου ότι η κρίσις του Θεού εστι και πρωσοπολήπτης λέγεται κείνος που συστέλλεται την υπεροχή και το αξίωμα των αδίκων.

3.Κάνετε κρίση δικαία στους ορφανούς και πτωχούς που αδικούνται και μην τους παραβλέψετε κι ομοίως και στους ταπεινούς και πένητες και πένητα και πτωχό λέει ένα και τον αυτό ή πτωχό τον πλούσιο που πτώχυνε εκόπτοντας από τον πλούτο του ύστερα και πένητα κείνον που με δικούς του κόπους χειρωνακτικώς τα αναγκαία πορίζεται όπως ειπώθηκε στον ια΄/11^ο ένεκεν της ταλαιπωρίας των πτωχών.

4.Βλέπε δω αναγνώστη πόση φροντίδα και πρόνοια έχει ο Θεός για τους φτωχούς και πένητες και για τούτο πολλές φορές αναφέρει εδώ τον λόγο περί τούτων με τον θείο προφήτη και εξέλεσθε τον πτωχό και πένητα και λυτρώσατε αυτόν που καταδυναστεύεται από τα χέρια του αμαρτωλού δηλαδή του αδίκου γιατί τούτο ονομάζει κι εδώ και παραπάνω αμαρτωλό ιδιαιτέρως για την υπερβολή της αμαρτίας του δηλαδή της αδικίας που κάνει στους αδελφούς του.

5.Οι άδικοι κριτές κι άρχοντες έγιναν κουφοί θεληματικώς και δε γνώρισαν ούτε και κατάλαβαν τα λόγια και τους νόμους Εμού του Θεού γιατί ου συνήκαν είναι εξήγηση και σαφήνεια του ουκ έγνωσαν και αυτοί οι άδικοι κριτές κι άρχοντες στο σκότος περπατούν δηλαδή στην πλάνη πολιτεύονται και άλλως νοούμενο ουκ έγνωσαν ουδέ κατάλαβαν το καλό οι άδικοι άρχοντες και κριτές για τούτο και περπατούν στην πλάνη και αγνωσία της δικαιοσύνης δηλαδή τι είναι η δικαιοσύνη δε γνωρίζουν.

Τούτο λέγεται και ταράξω την γην δια τους ενοικούντας εν αυτή και και το σαλευθύτωσαν που είπαν οι εβδομήκοντα τούτο είναι το νόημα πως ο Θεός προστάζει να σαλευτεί η γη για να φοβηθούν οι άδικοι άρχοντες και παράνομοι κριτές και ας σαλευθούν τα θεμέλια της γης επειδή και δεν υποφέρουν πλέον την παρανομία τέτοιων αδίκων και θεμέλια γης ονομάζει το βυθό κι εκπληκτικός αληθώς και φοβερός ο λόγος αυτός γιατί παρασταίνει την αγανάκτηση που δείχνει ο Θεός κατά των αδίκων αρχόντων και παρανόμων κριτών.

6.Και πού είπε ο Θεός τα λόγια αυτά; Ποιήσωμεν άνθρωπον κατ’ εικόνα ημετέραν και καθ’ ομοίωσιν φανερώνοντας πως θεοί κατά θέση είναι οι άνθρωποι ως κατεικόνα Θεού ενώ εγώ βρήκα ακόμα πως ο Θεός ονόμασε άρχοντες και κριτές θεούς στην Έξοδο αλλά και υιούς Υψίστου τους Ισραηλίτες ονόμασε υιός πρωτότοκός Μου Ισραήλ.

7.Σεις όμως οι κριτές και μόλο που είσαστε τιμημένοι με το κατεικόνα Θεού και αξιωθήκατε να ονομάζεστε θεοί ως υπερέχοντες άλλων κατά το αξίωμα της αρχής και κρίσεως μόλο τούτο πεθαίνετε σαν απλοί άνθρωποι εθνικοί και κοινολαϊτες που ούτε νόμο Θεού ξέρουν ούτε σύνεση έχουν και με το αποθνήσκετε φανέρωσε την κακή και αδιόρθωτη ζωή που ζουν τέτοιοι άδικοι κριτές έως του θανάτου τους και φανερώνει πως έτσι αδίκως ζουν έως ότου πεθάνουν χωρίς να διορθωθούν.

Κι αυτό που είπε παραπάνω λέει και εδώ τώρα εσείς οι άδικοι κριτές κι άρχοντες πέφτετε δηλαδή πεθαίνετε σαν τους άρχοντες των εθνών κι ένας των αρχόντων ο διάβολος επειδή κι αυτός ήταν κάποτε άρχων αγγελικού τάγματος κι εκείνον λοιπόν μιμούμενοι κι εσείς οι κριτές πέφτετε δηλαδή εκπίπτετε και γκρεμίζεστε από το αξίωμά σας για την οίηση κι υπερηφάνεια που έχετε γιατί κι ο διάβολος που υπερηφανεύτηκε και δε μεταχειρίστηκε καλώς την αξία που είχε ξέπεσε από τη θεϊκή τιμή και από τους άγγελος φωτεινός που ήταν έγινε σκοτεινός διάβολος.

8.Τούτο το ρητό προφητεύει αναντιρρήτως για την εκ νεκρών ανάσταση του Χριστού γιατί παρακαλεί εδώ ο προφήτης το Χριστό να αναστηθεί από τον τάφο και να κρίνει δικαίως τη γη διαμέσου των αποστόλων τους οποίους κατέστησε άρχοντες επί πάσαν την γην δηλαδή για να κάνει εκδίκηση όλης της γης κατακρίνοντας και διώχοντας από αυτήν τον άρχοντα του κόσμου διάβολο που τη είχε δουλωμένη στην πλάνη της ειδωλολατρείας και σε κάθε είδος κακίας και λέει και την αιτία της εκδικήσεως επειδή Συ Κύριε θα λάβεις κληρονομιά ανάμεσα σε όλα τα έθνη δώσω Σοι έθνη την κληρονομίαν Σου -β΄/2^ος - και κληρονομιά Χριστού κείνοι που πίστεψαν σ’ Αυτόν από όλα τα έθνη.

ΨΑΛΜΟΣ ΠΒ΄-82

1.Τι δηλώνει ωδή ψαλμού προειπώθηκε και γράφηκε ο παρών εκ προσώπου των Εβραίων που γύρισαν από τη σκλαβιά της Βαβυλώνος στην Ιερουσαλήμ κι αφού γύρισαν βλέποντας οι γείτονες εθνικοί πως έκτιζαν δεύτερο ναό και πόλη ξεσηκώθηκαν όλοι συμφώνως και συμμάζωξαν κι άλλα βάρβαρα έθνη και πολεμούσαν τους Ιουδαίους αλλά νικήθηκαν από αυτούς με στρατηγό το Ζοροβάβελ και βοηθό το Θεό και για την υπόθεση αυτή έγινε ο παρών σχηματισμένος σε είδος προσευχής.

2.Ο λόγος τώρα δεν είναι ερωτηματικός αλλά θαυμαστικός και θαυμάζει ο προφήτης δια λόγου το ανόμοιο κι ασύγκριτο του Θεού επειδή το τις εδώ δε δηλώνει σπάνιο αλλά ασύγκριτο και αδυνατο και είναι αντί του ουδείς δηλαδή Θεέ μου ουδείς θα ομοιωθεί με Σένα επειδή και Συ είσαι κατά φύση ασύγκριτος και απειροδύναμος.

Επειδή λοιπόν δεν είναι όμοιός Σου Κύριε κατά τη δύναμη μη μακροθυμήσεις γιατί αυτό δηλώνει μη σιγήσης κι ούτε να υπομείνεις πλέον την κακία των εχθρών μας και μη ηρεμήσεις.

3.Εδώ λέει και την αιτία για την οποία δεν πρέπει να μακροθυμήσει ο Θεός δηλαδή γιατί Κύριε οι δικοί Σου εχθροί πολεμούν το λαό Σου και μας πολεμούν δια λόγου Σου κι αυτοί ήχησαν δηλαδή έκαναν κρότο άσημο καθώς τέτοιος συνηθίζει να γίνεται στα στρατεύματα από το πολύ πλήθος ανθρώπων και άλλως οι πρότερα κρυφομουρμουρίζοντες την έχθρα τους εναντίον μας τώρα όμως ξακουστό και δημόσιο τον πόλεμο κήρυξαν θρασυνόμενοι και υπερηφανευόμενοι και ύψωσαν κεφαλή αντί επήρθησαν και υψώθησαν ξεθαρρεύοντας στους συμμάχους τους και βοηθούς που έχουν.

4.Γνώμη θέλει να πει αντί μια γνώμη δηλαδή συμφώνως και μερικοί λένε έχουν γνώμη το οποίο κι αυτό δηλώνει ότι καταπανουργούν κατά κοινή γνώμη κι οι εχθροί Σου λοιπόν Κύριε καταπανουργούν πάνω στο λαό Σου δηλαδή μεγάλη και πολλή πανουργία έδειξαν εναντίον του αφού η κατά πρόθεση επίταση πανουργίας δηλώνει και κατά άλλο τρόπο το όνομα της γνώμης άλλοτε δηλώνει παραίνεση και νουθεσία περί των παρθένων επιταγήν Κυρίου ουκ έχω γνώμην δίδωμι αλλά κι άλλοτε βουλή όπως σημαινόμενο τέτοιο έχει εδώ. Πανούργως Κύριε μελέτησαν βουλή κατά του λαού Σου κι άλλοτε πάλι σημαίνει η γνώμη την ψήφο κι απόφαση περί τίνος εξήλθε η γνώμη η αναιδής; Και λαμβάνεται η γνώμη και επί πίστεως και δόγματος και φρονήματος το αντεισαγαγείν την εαυτού γνώμην ανδρός ευσεβούς και νουν έχοντος.

Αυτό είναι σχήμα παλλιλογίας γιατί σαφηνίζει το παραπάνω κι αγίους εδώ τους Ιουδαίους ονομάζει γιατί πίστεψαν στον αληθινό Θεό κι ας ξέπεσαν από την αγιότητα όπως ειπώθηκε στον οη΄/78^ο τας σάρκας των οσίων Σου.

5.Τούτο ήταν η παραπάνω γνώμη και βουλή των εχθρών δηλαδή να εξολοθρεύσουν τους Ιουδαίους εξ έθνους δηλαδή από κει που είναι αυτοί έθνος να τους καταντήσουν να μην είναι πλέον κι αυτοί έθνος και το ου μη μνησθή αντί να μην ενθυμηθεί πλέον το όνομα των Ιουδαίων δηλαδή να μην ονομαστούν πλέον οι Ιουδαίοι επειδή δε θα είναι στο εξής έθνος.

6.Εδώ επαναλαμβάνει πάλι το λόγο της βουλής και ομογνωμοσύνης των εχθρών για να παρακινήσει το Θεό που διασκεδάζει τις βουλές των εθνών να κάνει εκδίκηση εναντίον τους και το ότι εδώ διηγηματικό ενώ το εν ομονοία δηλώνει την ομογνωμοσύνη των εχθρών και το επί το αυτό δηλώνει σε ένα τόπο λέγοντας σε μια γνώμη Κύριε ενώθηκαν οι εχθροί Σου και σε ένα τόπο εναντίον μας.

Διαθήκη πάλι η συνθήκη κι η συμφωνία κι ακολούθως αριθμεί και κείνους που την έκαναν.

7.Τα σκηνώματα των Ιδουμαίων αντί η πόλη τους νοείται κι αντί του Ιδαουμαίοι κατά περίφραση κι ήταν αυτοί έθνος καταγόμενο από τον Ησαύ που ονομάστηκε Εδώμ για το πυρρό του σώματος γιατί ήταν κόκκινος και εξήλθε ο πρωτότοκος πυρράκης ενώ οι Ισμαηλίτες ήταν άλλο έθνος καταγόμενο από τον Ισμαήλ.

Μωάβ οι Μωαβίτες κι έθνος καταγόμενο από τον Μωάβ υιό Λωτ κι Αγαρηνοί από δούλη του Αβραάμ και μητέρα του Ισμαήλ αφού έλαβε άλλο άντρα η Άγαρ τότε που διώχτηκε από το σπίτι του Αβραάμ κι οι εξ αυτής γεννηθέντες Αγαρηνοί.

8.Γεβαληνοί πάλι κατοικούσαν τριγύρω στην Ιδουμαία κι Αμμανίτες από τον Αμμάν υιό Λωτ κι Αμαληκίτες από απόγονο του Ησαύ Αμαλήκ που κατοικούσε κι αυτός σε τόπο της Αραβίας διαφορετικό από των Ιουδαίων.

Αλλόφυλοι οι Φιλισταίοι νυν Παλαιστίνιοι γιατί έμειναν από το γένος των Χαναναίων κατοικώντας κοντά στους Ιουδαίους και κατ’εξαίρεση ονομάστηκαν αλλόφυλοι αλλά και κατοικώντας Τύρο ονομάστηκαν Τύριοι.

9.Ασσούρ οι Ασσύριοι δηλαδή οι Σαμαρείτες ως άποικοί τους που μετοίκησαν δηλαδή από την Ασσυρία εκεί μετά τη σκλαβιά των δώδεκα φυλών και περιττός ο γαρ σύνδεσμος.

(Διάψαλμα).

Υιοί Λώτ οι Μωαβίτες και Αμμανίτες κι αυτοί οι ανωτέρω εθνικοί συμμάχησαν και συμβοήθησαν τους υιοίς Λωτ Μωαβίτες δηλαδή και Αμμανίτες επειδή οι δυο φθονούσαν τους Ιουδαίους περισσότερο από όλους κι ήταν αυτοί που συνάθροισαν και τα άλλα έθνη εναντίον των Ιουδαίων.

10.Με τα λόγια αυτά καταράται ο προφήτης τα παραπάνω έθνη που φθονούσαν για την ανακαίνιση της Ιερουσαλήμ κι αναφέρει μέσα στην κατάρα και την απώλεια και τον αφανισμό που έλαβαν παραδόξως και δια θαυμάτων τα παλαιά έθνη που πολέμησαν τους Ισραηλίτες και παρακαλεί να αφανιστούν και αυτά παρομοίως με κείνα γιατί Μαδιάμ η στρατιά τους των Μαδιαναίων που ονομάστηκε έτσι από τον Μαδιάμ και ενώ η στρατιά του σκέπαζε τη γη από το πλήθος την εξολόθρευσε ο Γεδεών με τριακόσια παλικάρια κι αυτά αναρμάτωτα κρατώντας στα χέρια μόνο σάλπιγγες και λαμπάδες και υδρίες δηλαδή καρδάρες καθώς ιστορεί η ΠΔ. Κι ο Σισάρας ήταν στρατηγός του Ιαβείμ βασιλέως Χαναάν κι είχε άρματα σιδερένια εννιακόσια και τους δυο τους όμως νίκησε ο Βαράκ προσταγμένος από τη Δεβώρα την κρίνουσα τον Ισραήλ τον καιρό εκείνο και το Σισάρα φεύγοντας δέχτηκε στην σκηνή της η Ιαήλ γυναίκα Χβέρ και τον πότισε γάλα και τον κοίμισε κι έπειτα πήρε σφυρί και παλούκι και διαπέρασε το μήνιγγά του και έτσι τον θανάτωσε ενώ τον Ιαβείμ ο Βαράκ διέφθειρε και το στράτευμά του όλο κατέκοψε κι χείμαρρος δηλαδή ξεροπόταμος Κισσών όπου έγινε ο πόλεμος.

11.Αλλλά και Αενδώρ τόπος όπου έγινε ο πόλεμος κατά του Σισάρα και μερικοί Αενδώρ τον τόπο αυτό ονόμασαν δηλαδή το χείμαρρο με δυο ονόματα κι αυτοί λέει οι παραπάνω φονεύτηκαν κι έγιναν σαν την κοπριά στη γη άταφοι και έμειναν και σάπησαν και διαλύθηκαν.

12.Άρχοντες εδώ οι πρώτοι κι ηγεμόνες των παραπάνω εθνών που φθονούσαν στην ανακαίνιση της Ιερουσαλήμ και ο Ωρήβ και Ζηβ άρχοντες ήταν των Μαδιαναίων που θανατώθηκαν από τον Γεδεών και Ζεβεέ και Σαλμανάς οι βασιλείς τους που τους θανάτωσε κι αυτούς ο Γεδεών επίσης κι επαναλαμβάνει πάλι και λέει πάντες τους άρχοντές τους για να φανερώσει πως καταράται να μη μείνει κανείς από αυτούς αλλά όλοι να θανατωθούν όπως ο Ωρήβ κι ο Ζηβ κι οι άλλοι και διαμέσου των αρχόντων καταράται και τους αρχομένους ανάμεσα στα έθνη.

13.Ο Ασσούρ κι οι Μωαβίτες και Αμμανίτες που φθονούσαν την ανακαίνιση της Ιερουσλήμ είπαν ας κληρονομήσουμε κι ας εξουσιάσουμε κι ας κυριεύσουμε το αγιαστήριο του Θεού δηλαδή το ναό Του μέσα στον οποίο ο Θεός αγίαζε το λαό όχι για τιμή κι ευλάβεια αλλά για να αρπάξουμε τα ιερά σκεύη και κειμήλια και πολύτιμα αφιερώματα που βρίσκονται εκεί.

14.Αυτοί λοιπόν λένε αυτά αλλά Συ Κύριέ μου διασκέδασε τις βουλές τους και κάνε τους να μη στέκονται καμία φορά αλλά πάντοτε να κυλιούνται με συνεχείς και αδιάκοπες μεταβολές καθώς κυλιέται ο τροχός και στάση δεν έχει κι ομοίως κάνε τους να διασκορπίζονται ευκόλως καθώς κι η καλάμη δηλαδή η καλαμιά του σταριού και το άχυρο διασκορπίζεται από τον πολύν άνεμο.

15.&16.Και καθώς η φωτιά κατακαίει το δρυμό και το λόγγο έτσι κι Εσύ Κύριε κατάκαψε τα παραπάνω έθνη που φθονούν την ανακαίνιση της Ιερουσαλήμ γιατί γρήγορα και με κάθε αγριότητα κατακαίει η φωτιά το λόγγο και το σα φλόγα που λέει ακολούθως είναι εξήγηση και σαφήνεια του παραπάνω δηλαδή σαν το πυρ κι ομοίως και το εν τη οργή Σου καταδιώξεις αυτούς εν τη καταιγίδι Σου έτσι Κύριε καταδίωξέ τους και συντάραξέ τους με την καταιγίδα Σου δηλαδή με τη γρήγορη κι αθρόα και σφοδρότατη κίνηση της οργής Σου γιατί ίδιο και χαρακτηριστικό της καταιγίδας δηλαδή του ανεμοστρόβιλου να συνταράσσει και να γκρεμίζει τον τόπο κείνο που θα πέσει και καταδιώξεις και συνταράξεις προφητικώς είπε σε χρόνο μέλλοντα ή αντί του καταδίωξε και συντάραξε.

17.Γέμισε Κύριε από ατιμία τα πρόσωπά τους των εθνών εκείνων νικώντας τα αφού νικημένα ατιμάζονται και θα ζητήσουν το όνομά Σου Κύριε έκπληκτοι και λέγοντας ποιος είναι ο Θεός αυτός των Εβραίων που λύτρωσε το λαό Του και μας απώλεσε ως εχθρούς Του;

18.Κι αφού καταράστηκε τους παραπάνω εθνικούς ο προφήτης να λάβουν στον πρόσκαιρο αιώνα τούτο αφανισμό καταράται να λάβουν οι ίδιοι κι απώλεια στο μέλλοντα αιώνα γιατί κείνον ονομάζει αιώνα αιώνος και απώλεια εν τω  μέλλοντι αιώνι δεν λέμε τη διάλυση στο μη ον και ανυπαρξία αλλά την ατελεύτητη κόλαση γιατί εκεί αισχύνονται πρώτα δηλαδή ντρέπονται οι αμαρτωλοί θεατρίζοντας τα πονηρά τους έργα και ταράσσονται έπειτα και τρέμουν γιατί βλέπουν κριτού αυστηρότητα και τέλος κολάζονται κιόλας.

19.Ας γνωρίσουν λοιπόν οι εθνικοί αυτοί από ανάγκη και βία επειδή εκ προαιρέσεως και εκουσίως δε θέλησαν και τι να γνωρίσουν; Πως όνομά Σου το Κύριος δηλαδή πως είσαι Δεσπότης κι εξουσιαστής και προς τούτοις να γνωρίσουν πως Συ είσαι μόνος Θεός όλης της γης γιατί ΄Υψιστο το Θεό ονόμαζαν οι Εβραίοι ως επουράνιο κι αρμόζει ο παρών και στους χριστιανούς κείνους που διώκονται για το Χριστό.

ΨΑΛΜΟΣ ΠΓ΄-83

1.Υπέρ των ληνών τοις υιοίς Κορέ.

Κι ο η΄/8^ος κι ο π΄/80ός κι ομοίως κι ο παρών την αυτή επιγραφή έχουν γιατί κι οι τρεις επιγράφονται υπέρ των ληνών δηλαδή των εκκλησιών του Χριστού σε κάθε τόπο ευρισκομένων.

2.Το ως εδώ επιτακτικό αντί σφόδρα πολλά όπως και ως θαυμαστόν το όνομά Σου –η΄/8^ος- και ως αγαθός ο Θεός τω Ισραήλ –οβ΄/72^ος – και σκηνώματα οι κατά τόπους άγιες εκκλησίες όπου μέσα τους κατοικεί η χάρη του Θεού κι αυτές τις προθεωρήσεις έχοντας λέει εδώ Κύριε και Βασιλεύ των άνω δυνάμεων πολλά αγαπητές είναι οι εκκλησίες των χριστιανών Σου σε μένα μέσα στις οποίες κατοικείς και περί του Κύριε των Δυνάμεων προείπαμε στον οθ΄/79^ο κατά το τέλος πώς ερμηνεύεται δηλαδή πως είναι αντί του ο Βασιλεύς των άνω δυνάμεων ή δυνατός κατά περίφραση.

3.Η ψυχή μου λοιπόν όχι απλώς ποθεί αλλά και εκλείπει επιθυμώντας να πάει στις εκκλησίες των πιστών τις οποίες κι αυλές ονομάζει του Κυρίου ως ενδιαιτήματα του Χριστού κι εκλείπει αντί εκλύεται κι αποκάνει και λιγοθυμά η ψυχή μου ταλαιπωρούμενη από τον υπερβολικό πόθο και λέγεται τούτο στους θερμούς εραστές που δε μπορούν να υποφέρουν πλέον το χωρισμό των ερωμένων τους και κάθε εραστής που ποθεί την επουράνια κατάπαυση μπορεί να πει αγαπητά σκηνώματα και αυλές Κυρίου τα νοητά και ουράνια και επιποθεί αντί επείγεται και σπουδάζετο η ψυχή μου να τα απολαύσει.

Όχι μόνο η ψυχή μου ποθεί τις εκκλησίες του Χριστού αλλά ακόμα κι η καρδιά μου και το σώμα μου χαίρονται για το ζώντα Θεό δηλαδή το Χριστό κι αδιάφορη η σύνταξη του ηγαλλιάσαντο γιατί αντί να πει επί Θεώ ζώντι με δοτική είπε επί Θεόν ζώντα με αιτιατική και ζώντα το Χριστό είπε προς διαφορά των ειδώλων που είναι νεκρά και ως αναστάντα τον Κύριο εν νεκρών και ζώντα εις του αιώνας. Πρώτα η καρδιά χαίρεται κι έπειτα από αυτήν ξεχύνεται η χαρά και σ’ όλο το σώμα.

4.Καθώς το στρουθίο δηλαδή το μικτό πτηνό και καθώς η τρυγόνα βρίσκουν τόπο επιτήδειο και φτιάχνουν τη φωλιά τους και κει αποθέτουν και τα αυγά τους και τα εκτρέφουν μόλις εκκολαφτούν έτσι κι η ψυχή που σαν πουλάκι επιβουλεύεται από τους νοητούς κυνηγούς δαίμονες η ψυχή ημών ως στρουθίον ερρύσθη εκ της παγίδος των θηρευόντων ρκγ΄/123^ος και κάθε ψυχή σώφρων και φιλήσυχη και πενθική σαν την τρυγόνα της οποίας τα νοσσία δηλαδή έκγονα οι αρετές κι έτσι τέτοιες ψυχές βρίσκουν την κατοικία τους στα θυσιαστήρια Σου Κύριε μέσα στις εκκλησίες του Θεού και σκέπη και τόπο να θέσουν δηλαδή να ενεργήσουν και να αυξήσουν κιόλας τις αρετές τους και άλλως στρουθία ο λαός των χρτιστιανών που επιβουλεύεται από ορατούς κι αοράτους εχθρούς και κυνηγούς δαίμονες και ασεβείς ανθρώπους ενώ τρυγόνα κάθε αρχιερεύς και ιερεύς και διδάσκαλος ευσεβείας που αποθέτει στις εκκλησίες κείνους τους χριστιανούς που αναγεννά πνευματικώς δια του αγίου Βαπτίσματος και τους τρέφει με την κοινωνία των αγίων μυστηρίων και με το λόγο της διδασκαλίας όπως η τρυγόνα τα μικρά της στη φωλία της τρέφει και αυξάνει γιατί βρήκε το στρουθίο οικία κι η τρυγόνα φωλιά τα θυσιαστήριά Σου δηλαδή τις εκκλησίες Σου μέσα στις οποίες θυσιάζεται καθεκάστη ο πνευματικός αμνός του Θεού ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμου και το Βασιλεύς μου και ο Θεός μου βρίσκεται απαραλλάκτως στην αρχή του ε΄/5^ου ως λόγος επιτεταμένης αγάπης.

5.(Διάψαλμα).

Επειδή παραπάνω επιθύμησε ο θείος προφήτης να εισέλθει μέσα στις εκκλησίες του Κυρίου και αυλές αλλά ήταν ακόμα μακράν κατά τους χρόνους για τούτο μακαρίζει εδώ κείνους τους χριστιανούς που μέλλουν να κατοικούν σ’ αυτές δηλαδή οίκο Χριστού τις εκκλησίες να νοούμε κι αδιαφόρως οίκο είπε ενικώς και σκηνώματα και οίκους πληθυντικώς γιατί οι κατά τόπους θέσεις είναι πολλοί του Χριστού οίκοι κατά την κοινωνία της ευσεβείας και την ένωση της μιας πίστεως ένας οίκος Χριστού ονομάζονται όλοι και λέει ακολούθως και γιατί είναι μακάριοι οι μέλλοντες να κατοικήσουν τις εκκλησίες του Χριστού επειδή σ’ αυτές θα δοξολογούν το Χριστό πάντοτε με ακατάπαυστες υμνωδίες.

6.Μακάριος λοιπόν και καλότυχος σ’ όποιο γίνει αντίληψη χάριτος και βοήθεια από λόγου Σου Κύριε. Κι εδώ ενώνεται το ώ μαζί και η αντωνυμία αυτώ όπως προείπαμε το σχήμα αυτό στον θ΄/9^ο ερμηνεύοντας το ου αράς το στόμα αυτού γέμει πως είναι συνηθισμένο στην εβραϊκή.

Και τέτοιος άνθρωπος έθεσε δηλαδή μηχανεύτηκε και διανοήθηκε και κατασκεύασε στην καρδιά του αναβάσεις από τα γήινα στα ουράνια κι από τα αισθητά στα νοητά και από τα χείρονα στα καλλίτερα κι οι αναβάσεις αυτές μπορεί να είναι οι αγαθοί λογισμοί διαμέσου των οποίων ανεβαίνει κανείς σα σε σκάλα στα θεία και ουράνια και μακάριος άρα όποιος έχει αντίληψη της χάριτός Σου Κύριε κι έχει όποιος αναβάσεις διαθέτει στην καρδιά του μέσα αφού απόδειξή του το πρώτο.

7.Όποιος αξιώθηκε τη Θεού αντίληψη αυτός διέθεσε αναβάσεις μέσα στην καρδιά του αλλά πού; Μέσα σε τόπο κλαυθμώνος δηλαδή στη λυπηρή αυτή τη ζωή. Κι ονομάστηκε κοιλάδα του κλαυθμώνος η ζωή αυτή από μεταφορά και ομοίωση του τόπου εκείνου που έλεγξε ο Θεός δι’ αγγέλου παλιά την παρανομία των Εβραίων και για τούτο κίνησε σε κλαυθμό κι ονομάστηκε ο τόπος κοιλάδα του κλαυθμώνος και εγένετο ως ελάλησεν ο άγγελος Κυρίου τους λόγους τούτους προς πάντας τους υιούς Ισραήλ και πήραν ο λαός τη φωνή τους κι έκλαψαν κι επωνόμασαν το όνομα του τόπου εκείνου Κλαυθμώνες! Και κοιλάδα ο χαμηλός και ταπεινός τόπος δηλαδή η μετάνοια επειδή με ταπείνωση και κλαυθμό και δάκρυα γίνεται μετάνοια και έτσι μόνο κατορθώνεται.

Τούτο εξηγεί το παραπάνω γιατί λέει πως η κοιλάδα αυτή είναι ο τόπος που έθεσε ο άνθρωπος στον εαυτό του και διάλεξε.

Μακάριοι λοιπόν κείνοι που μέσα στον οίκο του Χριστού αινούν τον Κύριο πάντοτε κι αξιώθηκαν θείας αντιλήψεως και κλαίνε γιατί ο Χριστός που νομοθετεί με τις ευαγγελικές εντολές τα τους δώσει ευλογίες κι ευλογίες Θεού μπορεί να ναι διάφοροι μακαρισμοί και μάλιστα οι εννέα τους οποίους λέει στο ευαγγέλιο και εξαιρέτως ο τέταρτος μακάριοι οι πενθούντες ότι αυτοί παρακληθήσονται και πάλι μακάριοι οι κλαίοντες νυν ότι γελάσετε.

8.Όσοι αινούν τον Κύριο στον οίκο του Θεού κι αξιώθηκαν θείας αντιλήψεως θα προκόψουν από δύναμη σε δύναμη δηλαδή από ταπεινοφροσύνη στο πένθος και από αυτό στην κατάνυξη και τα δάκρυα κι έτσι προκόπτοντας από τη μια αρετή στην άλλη θα ανέβουν στην ακρώρεια της απάθειας και τελειότητος και δύναμη ονόμασε την αρετή επειδή αυτή ισχυροποιεί και δυναμώνει όποιον τη μεταχειρίζεται και μπορεί κανείς να πει κι απλώς πως τέτοιοι θα πορεύονται από την προσευχή στην ανάγνωση των θείων λογίων κι από κει στη παραίνεση και συμβουλή και διδασκαλία  των ασθενέστερων αδελφών κι από τη διδασκαλία σε ευχαριστία και υμνωδία του Θεού κι άλλως από τη δύναμη των χαρισμάτων που δίνονται στη γη θα πορευτούν στη δύναμη των χαρισμάτων κι αγαθών που θα δοθούν στη βασιλεία του Θεού.

Τούτο πάλι είναι προφητεία για την ενανθρώπηση του Σωτήρος γιατί στη Σιών ανέτειλε δηλαδή στην Ιερουσαλήμ Εγώ κατεστάθην βασιλεύς υπ’ αυτού επί Σιών όρος το άγιον αυτού διαγγέλων το πρόσταγμα Κυρίου –β΄/2^ος – και Θεό θεών ονόμασε αυτόν καθώς και στην αρχή του μθ΄/49^ου Θεός θεών Κύριος ελάλησε και την παραπάνω μεταβολή των πραγμάτων θα κατορθώσει ο ενανθρωπήσας Θεός Λόγος που επιφάνηκε στη Σιών.

9.(Διάψαλμα).

Ένα και το αυτό να πει κανείς ο Θεός των δυνάμεων και Κύριε των δυνάμεων και είπαμε στο τέλος του οθ΄/79^ου πως το Κύριε των δυνάμεων είναι αντί ο βασιλεύς των άνω Δυνάμεων κι ο δυνατός κατά περίφραση και προσευχή εδώ ονομάζει την παρακάλεση που θα προσφέρει στο Θεό κι ο Θεός Ιακώβ είπε αντί Συ που φάνηκες παλιά στον Ιακώβ και πάλαιψες μαζί του σε σχήμα ανθρώπου.

10.Τούτο η προσευχή που παρακάλεσε ο προφήτης το Θεό να την εισακούσει δηλαδή να δει ο Θεός στο πρόσωπο του Χριστού Του και Χριστό ονομάζει κάθε χριστιανό ως ενδεδυμένο το Χριστό όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε Χριστόν ενεδύσασθε κι ο Αββακούμ πάλι του σώσαι τους χριστούς Σου ελήλυθας.

11.Περί των θείων αυλών προείπαμε πως δηλώνουν τις εκκλησίες του Χριστού και κάλλιο είναι να βρεθεί κανείς μια μονάχα μέρα μέσα στις εκκλησίες του Χριστού παρά χίλιες σε άλλους κοινούς τόπους και ανίερους και το ότι εδώ βεβαιωτικό.

Κείνο λοιπόν που είπε παραπάνω το λέει κι εδώ φανερότατα και βλέπε αναγνώστη  πόσο αγαπούσε το ναό του Θεού επειδή έκρινε προτιμότερο κι αυτό να παραρίχνεται ως έτυχε μέσα σ’ αυτόν κυλιόμενος ενώπιον των θυρών του κοιτόμενος στο έδαφος και στον κατώτερο τόπο για τον αγιασμό παρά να κατοικεί και να προκαθέζεται κιόλας λαμπρώς κι εντίμως μέσα στους οίκους των αμαρτωλών και πονηρών.

12.Εδώ σμίγει και διδασκαλία παρακινητική τόσο στην πρακτική όσο και τη θεωρητική γιατί λέει πως ο Θεός αγαπά την ελεημοσύνη και την αλήθεια γιατί η ελεημοσύνη είναι είδος πρακτικής αρετή και η αλήθεια τέλος θεωρητικής κι αν ο Θεός αγαπά την ελεημοσύνη και την αλήθεια φανερό πως αγαπά και όσους  μεταχειρίζονται τις αρετές αυτές δηλαδή τους ελεήμονες και αληθείς επειδή κι ο Θεός είναι αυτοελεημοσύνη και αυτοαλήθεια και το ότι εδώ διηγηματικό ή περιττό αλλά μπορεί κι άλλως να πει κανείς πως ο Χριστός ελεώντας μας έγινε άνθρωπος και αληθές κήρυξε ευαγγέλιο και έτσι αγάπησε το έλεος και την αλήθεια.

Ο Χριστός θα δώσει χάρη δηλαδή συγχώρεση αμαρτιών καθώς την έδωσε στην πόρνη και σε πολλούς άλλους αμαρτωλούς και θα δώσει χάρη θαυμάτων καθώς έδωσε στους αποστόλους και στους λοιπούς αγίους και θα δώσει και δόξα στους χριστιανούς και την παρά των ανθρώπων πάνω στη γη αυτή αλλά και παρ’ Αυτού στους ουρανούς και χάρη της θεώσεως εδώ εννοεί και δόξα της Βασιλείας Του εκεί.

Το ρητό μερικοί αναγινώσκουν κατά σχήμα υπερβατό εξομαλίζοντας έτσι χάριν και δόξαν δώσει τοις πορευομένοις εν ακακία κι έπειτα Κύριος ου στερήσει αυτούς τα αγαθά δηλαδή τα ουράνια κι αδιάφορη η σύνταξη του στερήσει γιατί αντί να πει των αγαθών με γενική είπε τα αγαθά με αιτιατική αλλά πάλι κάποιοι λένε πως η σύνταξη έγινε εδώ αντί συντάξεως Κύριος ου στερήσει των αγαθών τοις πορευομένοις εν ακακία δηλαδή τοις πορευομένοις εν τη αποχή των κακών ου στερήσει των αγαθών εφόσον απέχουν απ’ αυτά.

13.Στον λγ΄/33^ο λέει μακάριος ανήρ ος ελπίζει επί Κύριον κι εδώ το ίδιο λέει ελπίζοντας στον Κύριο όποιος καταφρονεί τα βιωτικά και προσέχει ολωσδιόλου μόνο στο Θεό και σημειώνουμε εδώ πως οι Εβραίοι προσαρμόζουν τον παρόντα στο σκλαβωμένο λαό στη Βαβυλωνία που επιθυμούσε το ναό στα Ιεροσόλυμα και μακάριζε τους κατοίκους της αλλά και προτιμούσε γι’ αυτό μια μέρα διατριβής εκεί περισσότερο από χιλιάδες σε άλλους τόπους. Δε μπορούν όμως να προσαρμόσουν σ’ αυτόν όλον τον παρόντα επειδή στους αιώνες των αιώνων αινέσουσί Σε τους εμποδίζει γιατί κι ο ναός γκρεμίστηκε κι ο αίνος έπαψε και δε στάθηκε παντοτινός αλλά και στην κοιλάδα του κλαυθμώνος ανάρμοστο να αναφέρεται στο λαό στη Βαβυλώνα κι η επιγραφή προτιμότερη από άλλα εμποδίζει να προσαρμόζεται ο παρών στο λαό εν Βαβυλώνι γιατί αναφέρει ληνούς πληθυντικώς ενώ η παλιά λατρεία είχε μόνο ένα ληνό το ναό στα Ιεροσόλυμα και ένα σκήνωμα κι όχι πολλούς ναούς και πολλά σκηνώματα.

ΨΑΛΜΟΣ ΠΔ΄-84

1.Εις το τέλος τοις υιοίς Κορέ ψαλμός τω Δαβίδ.

Εις το τέλος κι αυτός ο ψαλμός επιγράφεται για το τέλος των προφητειών που περιέχει γιατί προφητεύει τυπικώς για την ελευθερία των σκλαβωθέντων στη Βαβυλωνία αλλά αληθώς όμως για την ελευθερία των σκλαβωμένων εθνών στην ειδωλολατρία κι εισάγει προς τούτοις το λαό των Ιουδαίων μετά την κλήση των εθνών εξομολογούμενο για κείνα που αμάρτησε και αξιώνει να τύχει ελέους δια του Χριστού.

2.Προβλέποντας όμως την ελευθερία που έμελλαν να λάβουν οι εθνικοί από τη λατρεία των ειδώλων λέει στο Θεό Κύριε Συ θέλησες αγαθά στη γη Σου γιατί ευδοκία είναι το αγαθό θέλημα του Θεού κι αδιάφορη η σύνταξη του ηυδόκησας εδώ αντί να πει τη γη Σου μετά δοτικής είπε την γην Σου μετά αιτιατικής και στη γη Σου θέλησες αγαθά γιατί αλλαχού του Κυρίου η γη είπε –κγ΄/23^ος – αφού πρώην πονηρά θέλησε ο Θεός στη γη κατά το επόμενο θέλημά Του για την παρακοή του Αδάμ αφού του είπε επικατάρατος η γη εν τοις έργοις σου και τώρα θέλησε εξεναντίας αγαθά στη γη για την υπακοή του νέου Αδάμ και πρώτα η γη όταν ήταν μόνο κτίσμα Θεού ενώ τώρα έγινε και κτήμα δηλαδή απόκτημά Του κι έτσι νοείται το ρητό αυτό κατά μας τους χριστιανούς ενώ κατά τους Εβραίους γη ξεχωριστά θα νοήσεις την Ιουδαία ως αφιερωμένη στο λαό του Θεού δηλαδή στους Ιουδαίους κι αυτής την ευδοκία λένε πως είναι η μετά την ελευθερία από τη Βαβυλώνα δεύτερη αυτής κατοίκηση.

Ο προφήτης λοιπόν προλέγει τα μέλλοντα σα να ήταν περασμένα κατά το ιδίωμα της προφητείας κι έτσι αντί να πει αποστρέψεις είπε απέστρεψας και γύρισες Κύριε το σκλαβωμένο λαό των Εβραίων από τη σκλαβιά και την τυραννία των Βαβυλωνίων στην Ιερουσαλήμ ελεύθερο και Ιακώβ νοείται κι ο λαός των χριστιανών καθώς πολλάκις είπαμε.

3.(Διάψαλμα).

Τούτον το λαό που είναι ο χριστιανικός μακάρισε ο προφήτης και στον λα΄/31^ο μακάριοι ων αφέθησαν αι ανομίαι και ων επεκαλύφθησαν αι αμαρτίαι γιατί άφησε δηλαδή συγχώρεσε ο Θεός τις ανομίες μας των χριστιανών για τη μετάνοια που δείχνουμε και σκέπασε τις αμαρτίες μας με τα ιερά νερά του θείου Βαπτίσματος και κατά την εξήγηση των Εβραίων πάλι παράβλεψε ο Θεός τις ανομίες για τις οποίες σκλαβώθηκαν οι Ιουδαίοι και κάλυψε τις αμαρτίες στο βυθό της λησμονησιάς. Και λαός Θεού ήταν κι ο παλαιός των Εβραίων καθώς είπαμε στον π΄/80ό έσεσθέ Μοι λαός περιούσιος κι είναι κι ο νέος των χριστιανών όπως είπαμε στον οζ΄/77^ο φέροντας τη μαρτυρία του Ζαχαρίου λέγοντος και καταφεύξονται έθνη πολλά επί Κύριον και έσονται αυτώ εις λαόν.

4.Έπαψες Κύριε την οργή Σου κείνη που χες για τέτοιες ανομίες κι αμαρτίες του λαού Σου κι απέστρεψες από την οργή του θυμού Σου που χες εναντίον του δηλαδή μεταβλήθηκες από το θυμό σε ιλαρότητα κι ευμένεια και τι είναι οργή θυμού προείπαμε στον οζ΄/77^ο εξαπόστειλεν εις αυτούς οργήν θυμού αυτού δηλαδή ότι είναι η σφορδρότητα του θυμού κι οι τιμωρίες.

5.Τα λόγια αυτά και τα ακόλουθα λέει εκ προσώπου του σκλαβωμένου λαού των Εβραίων ή συναριθμώντας και τον εαυτό του με τους λοιπούς Ιουδαίους παρακαλεί το Θεό να πετύχουν τα αγαθά που προείπε κι ο Θεός των σωτηρίων ο Θεός του σώζειν κι ο σώζων ή ο Σωτήρ όπως προείπαμε στον ξζ΄/67^ο ο Θεός των σωτηρίων ημών. Επίστρεψον ημάς είπε από την αιχμαλωσία προς την ελευθερία και πρώτη μας ευγένεια.

6.Εδώ το εις τους αιώνας νοείται αντί του μη αιωνίως και μακράν θα οργιστείς Κύριε δηλαδή ουδαμώς αν και μερικοί δεν αναγινώσκουν ερωτηματικώς αλλά ηθικώς αυτά χωρίς ερώτηση μη εις τους αιώνας οργισθής ημίν.

Το ίδιο που είπε λέει τώρα κι εδώ προς περισσότερη του λόγου αύξηση γιατί μήπως θα εξαπλώσεις την οργή κατά του λαού Σου Κύριε από μια γενεά δηλαδή ζωή σε άλλη καθώς είπαμε στον θ΄/9^ο από γενεάς εις γενεάν άνευ κακού.

7.Συ Θεέ θα μας ζωοποιήσεις προς την αρετή που είμαστε νεκρωμένοι στην εργασία της και πότε θα μας ζωοποιήσεις; Όταν μας επιστρέψεις όχι μόνο από τη σκλαβιά των βαρβάρων αλλά κι από τη σκαβιά των αμαρτημάτων κι όταν Συ επιστραφείς σε μας που αποστράφηκες κι όταν Συ επιστραφείς προς εμάς βέβαια κι ο λαός Σου θα χαρεί για την επιστροφή Σου αυτή και επίσκεψη.

8.Τα λόγια αυτά και τα ακόλουθα διαλαμβάνουν περί Χριστού γιατί παρακαλεί τον Πατέρα ο προφήτης μέσω αυτών εκ προσώπου του λαού που έμελλε να πιστέψει όταν φανεί ο Χριστός και Τούτον ονομάζει έλεος Θεού και σωτήριό Του επειδή ο Χριστός μας ελέησε γενόμενος άνθρωπος για να μας σώσει αφού Αυτός είναι ελεήμων και Σωτήρ και άλλως νοούμενο το έλεός Σου και το σωτήριόν Σου αντί του παρά Σου του Πατρός έλεος και σωτήριον και είπε δώσεις το σωτήριόν Σου επειδή κατά τον Ησαϊα παιδόν εγεννήθη ημίν Υιός και εδόθη ημίν.

9.Με το να αισθάνθηκε στην καρδιά του έσωθεν την έμπνευση του αγίου Πνεύματος ετοιμάζει τον εαυτό του να ακούσει κείνα που ήθελε να λαλήσει ο Θεός μυστικώς σ’ αυτόν κι είπε εν εμοί για να δείξει πως δε θα λαλήσει έξωθεν ο Θεός αλλά ένδον στα νοητά αυτιά της ψυχής του.

Εγώ λοιπόν θα ακούσω κείνο που θα λαλήσει σε μένα ο Θεός και θα λαλήσει βέβαια δηλαδή θα ευαγγελίσει ειρήνη στο λαό Του και στ’ αλήθεια έτσι γιατί έχει ο λαός του Θεού πάντοτε ειρήνη προς το Θεό και προς τον εαυτό του καθώς ο ίδιος έχει εξεναντίας μάχη με τους εχθρούς του Θεού δηλαδή το δαίμονα και τα πάθη του και τους ίδιους ονόμασε και λαό του Θεού και Οσίους δηλαδή αφοσιωμένους στο Θεό κι επιστρέφοντες την καρδιά δηλαδή την ψυχή τους όλη σ’ Αυτόν κι από την καρδιά φανέρωσε κι όλο το σώμα και την ψυχή ως από μέρους το όλο.

10.Τούτο είναι που άκουσε λαληθέν παρά Θεού μέσα στην καρδιά του. Ποιο; Δηλαδή το σωτήριο του Θεού είναι κοντά σε κείνους που Τον φοβούνται και το πλην περιττό ή αντί ούτως και το νόημα του ρητού πως όταν είναι κάποιοι που φοβούνται το Θεό και μέλλουν να πιστέψουν στο Χριστό τότε κι ο Χριστός είναι κοντά σ’ αυτούς ευθύς φανερούμενος σ’ αυτούς.

Κοντά θα γίνει στους φοβουμένους το Θεό ο Χριστός για την αιτία αυτή δηλαδή για να κατασκηνώσει στη γη των Ιεροσολύμων δόξα και χάρη κι ο Χριστός είναι η δόξα που σάρξ εγένετο και εσκήνωσεν εν ημίν και μετά την ενανθρώπησή Του ένδοξη και τίμια έγινε κι επιθυμητή η γη των Ιεροσολύμων έως τη σήμερον κοντά σε όλους τους χριστιανούς.

11.Μερικοί λένε τα ρητά αυτά απαριθμούν τις φαινόμενες αρετές του Χριστού επειδή ενώθηκαν στο Χριστό το έλεος και η αλήθεια και το έλεος όταν γιάτρευε ασθενείς κι η αλήθεια όταν δίδασκε με αληθή και άσφαλτο διδασκαλία και ενώθηκαν προς τούτοις στο Χριστό η δικαιοσύνη κι η ειρήνη γιατί τούτο δηλώνει το κατεφίλησαν η δικαιοσύνη όταν έκρινε ορθώς και έλεγχε τους πονηρούς και επαινούσε τους αγαθούς ενώ η ειρήνη όταν φάνηκε πράος κι ήρεμος και γλαφυρότερα νοούνται έλεος η θεία ρήση του Χριστού επειδή είχε εξουσία να συγχωρεί αμαρτίες και να γιατρεύει ασθένειες αλλά και αλήθεια η ανθρώπινη φύση Του επειδή δε βρέθηκε δόλος και ψεύδος στο στόμα Του και αληθώς Αυτός μόνο φύλαξε καθαρό το αξίωμα της ανθρωπίνης φύσεως κι ήταν αληθής η ανθρώπινη φύση Του κι όχι κατά φαντασία και συνάντησαν δηλαδή ενώθηκαν οι δυο φύσεις θεία κι ανθρωπίνη σε μια υπόσταση του Χριστού και πάλι δικαιοσύνη η θεία φύση του Χριστού γιατί μόνος δίκαιος κριτής ο Θεός κι ειρήνη η ανθρωπίνη φύση του Χριστού για την έμφυτη πραότητα που είχε αφού αυτές οι δυο καταφίλησαν δηλαδή άκρως ενώθηκαν η μια με την άλλη.

12.Κι αφού οι άνθρωποι εναγκαλίστηκαν και δέχτηκαν την αληθή πίστη στο Θεό διαμέσου του Υιού τότε κι ο Πατήρ δίκαιη πρόνοια έκανε γι’ αυτούς καταβάλοντας τον τύραννο διάβολο κι άλλως την αλήθεια θα νοήσεις το Χριστό καθό είπε κι Αυτός Εγώ ειμι Η αλήθεια κι αφού ο Χριστός ανέτειλε από τη γη που είναι η καθαρά Θεοτόκος κατά την κάτω γέννηση της ανθρωπότητος τότε λύθηκε το ψεύδος της πλάνης και ο Πατήρ που είναι δικαιοσύνη επέβλεψε από τον ουρανό στη γη  επειδή προτύτερα είχε αποστραφεί τη γη για το ψεύδος που ήταν διάχυτο μέσα της κι έτσι φιλιώθηκαν τα άνω με τα κάτω δηλαδή τα ουράνια με τα επίγεια.

13.Βλέπε αναγνώστη πώς με βεβαιότητα προφητεύει πως ο Πατήρ θα δώσει στους ανθρώπους τον Υιό Του που είναι χρηστότης επειδή όπως Αυτός είπε ουδείς αγαθός ει μη είς ο Θεός κι η γη θα δώσει καρπό δηλαδή αποστόλους κι άλλους πιστούς χριστιανούς που βλάστησαν από τη γη της Ιουδαίας και για να πούμε απλούστερα όταν ο Χριστός γεννηθεί τότε θα δώσει έλεος ο Κύριος στους ανθρώπους κι αυτή η αισθητή γη θα ευθηνήσει δηλαδή αφθονήσει από κάθε καρπό.

14.Δικαιοσύνη εδώ κάθε αρετή της οποίας το φως προπορεύεται και αστράπτει ενώπιον του Χριστού σα λαμπάδα ώστε να Τον αποδεικνύει στους ανθρώπους.

Κι ο Χριστός ερχόμενος στον κόσμο θα βάλει στο δρόμο τα διαβήματά Του δηλαδή τη στράτα των αρετών που πρώτος Αυτός περπάτησε και την αυτή στράτα θα δείξει και στους άλλους χριστιανούς διαμέσου της οποίας περπατώντας κι αυτοί και πολιτευόμενοι θα καταντήσουν σ’ Αυτόν πάλι το Χριστό. Κι άλλως μπορούμε να νοήσουμε πως ο Πρόδρομος Ιωάννης είναι κείνος που ονόμασε πιο πάνω δικαιοσύνη λέγοντας δικαιοσύνη ενώπιον Αυτού προπορεύσεται αφού ο Πρόδρομος φύλαττε τη δικαιοσύνη του νόμου και δικαίως πολιτεύτηκε. Αυτός λοιπόν ενώπιον δηλαδή έμπροσθεν του Χριστού θα προπορευθεί ιδού Εγώ αποστέλλω τον άγγελόν Μου προ προσώπου Σου ός κατασκευάσει την οδόν Σου έμπροσθέν Σου κι ο Αββακούμ προ προσώπου Αυτού πορεύσεται λόγος και εξελεύσεται εις πεδία κατά πόδας Αυτού γιατί εβόα ετοιμάσατε την οδόν Κυρίου ευθείας ποιείτε τας τρίβους αυτού και συ θα νοήσεις κι άλλο πως η θεότης κι η αυτοδικαιοσύνη δηλαδή ενώπιον του προσλήμματος του Χριστού ηγεμόνευε και έθετε σε ευθεία τις πορείες του προωρώμην τον Κύριον ενώπιόν μου διαπαντός –ιε΄/15^ος .

ΠΗΓΗ ΔΡΑΜ 2017