ΘΕΟΛΟΓΟΙ ΚΡΗΤΗΣ - THEOLOGOI-KRITIS.SCH.GR

ΤΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

  • Μεγαλύτερο μέγεθος γραμματοσειράς
  • Προκαθορισμένο μέγεθος γραμματοσειράς
  • Μικρότερο μέγεθος γραμματοσειράς
Αρχική Αρθρογραφία Ευλογημένο Δωδεκαήμερο

Ευλογημένο Δωδεκαήμερο

E-mail Εκτύπωση

ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΟ ΔΩΔΕΚΑΗΜΕΡΟ

Του Πρωτ. Ευαγγέλου Παχυγιαννάκη

Ήδη χρονικά, από το τέλος της εβδομάδος, εισερχόμεθα στο ευλογημένο Δωδεκαήμερο. Και για να είναι ευλογημένο πρέπει να γνωρίζομε τί είναι, πῶς καθιερώθηκε από την Εκκλησία μας και πώς πρέπει να το εορτάζομε. Λέμε, λοιπόν, ότι Δωδεκαήμερο καλείται το χρονικό διάσημα μεταξύ των μεγάλων ακινήτων εορτών των Χριστουγέννων (25 Δεκεμβρίου) και των Θεοφανίων (6. Ιανουαρίου).

1.Για να κατανοήσομε τις δύο αυτές μεγάλες Δεσποτικές εορτές πρέπει να τις συσχετίσομε με εκείνη του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Ο  εορτασμός του Ευαγγελισμού θεσπίστηκε τον 3ο αιώνα, το έτος 243, για την 25η Μαρτίου, επειδή η ημερομηνία αυτή εκλαμβανόταν ήδη ως ημέρα της εαρινής ισημερίας. Η ημέρα εκείνη «ἐθεωρεῖτο ὑπὸ τὴν ἐπίδρασιν τῶν Ἰουδαίων καὶ μάλιστα τοῦ φιλοσόφου Φίλωνος, η πρώτη ἡμέρα τῆς δημιουργίας».

Γι’ αυτό  αντίστοιχα η Εκκλησία εισήγαγε την εορτή του Ευαγγελισμού, ως ημέρα της αναδημιουργίας του κόσμου και ανακαινίσεως του ανθρώπου.

2.Ἐτσι η εορτή της Γεννήσεως του Χριστού ορίστηκε ακριβώς εννέα μήνες μετά, δηλαδή στις 25 Δεκεμβρίου. Αυτή η εορτή μάλιστα εισήχθη πρώτα στη Ρώμη το 335 και μετά την Ανατολή.

Αξιοπερίεργο είναι ότι στην Καινή Διαθήκη δεν αναφέρεται η ημέρα και ο μήνας της Γεννήσεως, ούτε της Βαπτίσεως του Χριστού, αλλά μόνο τα γεγονότα και οι περιστάσεις. Προκειμένου, όμως, να απαντήσομε στην εύλογη απορία, πού οφείλεται ο καθορισμός της εορτής της Γεννήσεως του Κυρίου, θα πρέπει να έχομε υπόψη μας τα ακόλουθα:

Ο αυτοκράτορας της Ρώμης Αυρηλιανός Λεύκιος Δομίτιος (270-275 μ. Χ.) για την ενότητα των υπηκόων του επέβαλε τη λατρεία του Ηλίου, ως κοινή λατρευτική εκδήλωση και θρησκεία για τους οπαδούς όλων των θρησκευμάτων και από το πάνθεο των ηλιολατρών επέλεξε τον θεό του φωτός των Περσών, τον Μίθρα, δημιουργό της ζωής κατά την περσική πίστη. Τη θεότητα αυτή τη λάτρευαν ήδη οι Ινδοί, με το όνομα του θεού Μίθρα, που αναφέρεται στο ιερό βιβλίο του Βραχμανισμού, Βέδες. Οι Βαβυλώνιοι επίσης ως θεό του ήλιου της φωτιάς και του φωτός αποκαλούσαν τον Βάαλ. Αυτόν τον θεό Ήλιο όρισε ο Αυρηλιανός να εορτάζουν όλοι οι υπήκοοί του από περάτων έως περάτων της οικουμένης.

Αργότερα ο αυτοκράτορας Διοκλητιανός, διώκτης και αυτός των Χριστιανών, όπως και ο Αυρήλιος, επέβαλε κατά το έτος 307 ως επίσημη θρησκεία της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας αυτήν του ανίκητου Ηλίου, του Μίθρα. Και επελέγη η 25η Δεκεμβρίου ως ημέρα του ανίκητου Ηλίου γιατί ακριβώς στο χειμερινό ηλιοστάσιο σημειώνεται σταδιακή αύξηση της ημέρας, ενώ η προηγούμενη είναι η μικρότερη ημέρα του έτους.

3. Από αντίδραση και αντίσταση και σε αντιστοιχία ή αντιστάθμισμα στην ηλιολατρία των Εθνικών, αποβλέποντας μάλιστα στην αντικατάσταση της ειδωλολατρικής μιθραϊκής εορτής, η Εκκλησία όρισε να εορτάζεται η Γέννηση του νοητού Ηλίου της Δικαιοσύνης Χριστού (δηλαδή η ενσάρκωση ή ενανθρώπηση του Θεού Λόγου), ως χορηγού του πνευματικού και ηθικού φωτός.

4. Μέχρι το 353, όταν το πρώτον, όπως αναφέραμε παραπάνω, η εορτή της Χριστού Γεννήσεως μεταφέρθηκε να εορτάζεται στις 25 Δεκεμβρίου, συνεορτάζονταν η Γέννηση του Χριστού με την εορτή των Θεοφανίων ή των Φώτων, στις 6 Ιανουαρίου. Οι οικουμενικοί διδάσκαλοι και Ιεράρχες Βασίλειος ο Μέγας, και Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός, ο πρώτος πριν από το 379 και ο δεύτερος κατά το έτος αυτό, επιχείρησαν να εισαγάγουν την ονομασία Θεοφάνια, διακρίνοντάς την από εκείνη των Επιφανίων, της 6ης Ιανουαρίου. Η γνώμη τους όμως εκείνη δεν έγινε αποδεκτή.

Σε λόγο του ο Άγιος Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός αναφέρει για τις δύο αυτές εορτές: «Τὰ δὲ νῦν Θεοφάνια, ἡ πανήγυρις, ἤγουν Γενέθλια∙ λέγεται δὲ ἀμφότερα, δύο κειμένων προσηγοριῶν ἐνὶ πράγματι. Ἐφάνει γὰρ Θεὸς ἐν ἀνθρώποις διὰ γεννήσεως…Ὀνομα δὲ, τῷ φανήναι μέν, Θεοφάνια∙ τῷ δὲ γεννάσθαι, Γενέθλια…»

5. Αυτές είναι οι μεγάλες Δεσποτικές εορτές, συμπεριλαμβανομένης και της εορτής της Περιτομής του Χριστού την 1η Ιανουαρίου, η οποία ορίσθηκε να τελείται ακριβώς οκτώ ημέρες από της Γεννήσεως του Χριστού, ήδη από τον 5ο αιώνα την Ανατολή και από αυτήν μεταδόθηκε και στη  Δύση αργότερα,  την έκτη εκατονταετηρίδα.

Για να είναι όμως οι ημέρες αυτές του Δωδεκαημέρου ευλογημένες κατά Θεόν, πρέπει να τις περάσομε πνευματικά: «μὴ κοσμικῶς ἀλλ’ ὑπερκοσμίως∙ μὴ τὰ ἡμέτερα, ἀλλά τὰ τοῦ ἡμετέρου, μᾶλλον δὲ τὰ τοῦ δεσπότου…μὴ τὰ τῆς πλάσεως, ἀλλὰ τὰ τῆς ἀναπλάσεως…μὴ γαστρὶ τρυφῶντες, ἀλλὰ πνευματικῶς εὐφραινόμενοι», όπως μας διδάσκουν οι Πατέρες.

 

 

Διαφήμιση
Διαφήμιση
Διαφήμιση
Διαφήμιση
Διαφήμιση
Διαφήμιση
Διαφήμιση
Διαφήμιση
Διαφήμιση
Διαφήμιση