Η ΕΠΙΔΟΣΗ ΑΓΙΟΥ ΕΛΑΙΟΥ ΣΤΙΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΕΟΡΤΕΣ
Του Εμμαν. Αθ. Λουκάκη
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ
Κατά τό Ἱεροσολυμιτικό Τυπικό τοῦ Ἁγίου Σάββα, σύμφωνα μέ τό ὁποῖο εἶναι καταχωρημένες στά Μηναῖα οἱ ἀκολουθίες τῶν Ἑορτῶν καί τῶν Ἁγίων καί τό ὁποῖο μέχρι τίς ἀρχές τοῦ 19ου αἰώνα ἦταν καί γιά τίς ἐνορίες ὁ μόνος ὁδηγός γιά τήν τέλεση τῶν ἱερῶν ἀκολουθιῶν, στό τέλος τῆς ἀκολουθίας τοῦ Ὄρθρου τῶν μεγάλων ἑορτῶν, ὑπάρχει διάταξη πού ἀναφέρει τά ἑξῆς: “Δίδοται[1] καί ἅγιον ἔλαιον τοῖς ἀδελφοῖς”. Ὁ ἱερέας δηλαδή δίδει, τουτέστιν χρίει τούς πιστούς, πού παρευρίσκονται τήν ὥρα ἐκείνη στό ναό μέ ἁγιασμένο ἔλαιο, ἀπό τό κανδήλι τῆς εἰκόνας τοῦ ἁγίου ἤ τῆς ἀγομένης ἑορτῆς. Ἡ τυπική αὐτή διάταξη ὑπάρχει στά ἐν χρήσει Μηναῖα, καθώς καί στή “Διάταξη τῆς Ἱεροδιακονίας” τήν συντεθεῖσα παρά τοῦ Ἁγιωτάτου καί Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου, Κυρίου Κυρίου Φιλοθέου (τοῦ Κοκκίνου, 1300-1379), ἡ ὁποία εὑρίσκεται στό ἰσχῦον “Εὐχολόγιον τό Μέγα”[2], ἐνῶ ἀπουσιάζει στά ἐν χρήσει σήμερον ἐνοριακά Τυπικά. Ἡ περί ἧς ὁ λόγος μικρά, ἀλλά πλουσιωτάτη σέ νόημα καί μεταδοτική ἁγιασμοῦ ἱεροτελεστία, ἐτελεῖτο καί στίς ἐνορίες μέχρι τά μέσα τοῦ παρελθόντα αἰώνα (περί τό 1960), ἔκτοτε ὅμως διακόπηκε, (ἀτυχῶς) ὁριστικά, μέ ἀποτέλεσμα σήμερα νά εἶναι ἄγνωστη στήν πλειοψηφία τῶν ἱερέων μας, ἀλλά καί τῶν πιστῶν, μέ ὅ,τι αὐτό συνεπάγεται. Διατηρεῖται στίς Μονές τοῦ Ἁγίου Ὄρους καί στίς Σλαβικές Ἐκκλησίες, ἐνίοτε δέ τελεῖται καί στίς ἐνορίες, ὅταν γίνεται ἀγρυπνία. Διευκρινίζουμε ὅτι δέν πρόκειται γιά τό Ἅγιο Μυστήριο τοῦ Εὐχελαίου, ἀλλά ἀποτελεῖ ξεχωριστή ἱεροτελεστία – ἀπό ἐκεῖνες πού ἀφθονοῦν στήν Ὀρθόδοξη λατρεία, ὡς ἔκφραση τῆς λειτουργικῆς εὐσέβειας – συνδεόμενη μέ τίς μεγάλες ἑορτές.
